Organizacja ruchu kolejowego. Marianna Jacyna

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ 8 września 2000 r. o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” [180] dokonany został podział PKP na mniejsze podmioty. Wyodrębniono m.in. cztery spółki pasażerskie:

      – PKP Intercity – na samym początku spółka miała obsługiwać połączenia dalekobieżne,

      – PKP Przewozy Regionalne – obsługa segmentu regionalnego,

      – PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście,

      – PKP Warszawska Kolej Dojazdowa.

      Akty prawne – ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym [178], ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego [174] – nadały kompetencje samorządom wojewódzkim, co sprawiło zmianę struktury na rynku kolejowych operatorów pasażerskich. W 2009 r. PKP Przewozy Regionalne (PKP PR) zmieniły nazwę na Przewozy Regionalne (PR), co wynikało z tzw. usamorządowienia spółki. Skarb Państwa przekazał 100% udziałów PR samorządom wojewódzkim. Udziały w spółce zostały rozdzielone pomiędzy samorządy proporcjonalnie do liczby mieszkańców. Ten podział został również utrzymany w trakcie przeprowadzenia w 2015 r. procesu restrukturyzacji spółki, polegającym na dokapitalizowaniu jej przez Agencję Rozwoju Przemysłu (ARP) kwotą 770 mln zł. Strona rządowa, czyli ARP, objęła wówczas w spółce 50% + 1 udziałów, a pozostałe udziały pozostały rozłożone proporcjonalnie między województwa. Paradoksalnie, najwięcej udziałów w PR mają województwa, które zdecydowały się, w wyniku powołania własnych spółek przewozowych, na praktycznie całkowite odstąpienie od współpracy z tym przewoźnikiem [118].

      Rynek kolejowych przewozów pasażerskich z roku na rok coraz bardziej się rozwija. Według danych Urzędu Transportu Kolejowego [169] w 2017 r. z usług kolei normalnotorowych skorzystało 303,6 mln pasażerów. Podobną liczbę przewiezionych pasażerów uzyskano po raz ostatni w 2002 r., a więc 15 lat wcześniej, kiedy przewieziono 304,1 mln pasażerów. Analizując ostatnie dziesięciolecie od 2008 r., gdy liczba przewiezionych pasażerów wynosiła 292,2 mln, wartość ta systematycznie spadała do 2010 r., kiedy osiągnięto poziom 261,8 mln. W ciągu dwóch lat z usług kolei skorzystało o ok. 30 mln pasażerów mniej. Kolejne dwa lata to tendencja wzrostowa – liczba podróżnych wzrosła o ok. 12 mln, następne – tendencja malejąca (spadek o ok. 5 mln). Od 2014 r. liczba przewiezionych podróżnych zwiększa się o ok. 10 mln pasażerów rocznie. Warto zauważyć, że w 2016 r. liczba podróżnych dorównała tej z 2008 r.

      Największa liczba pasażerów w 2017 r. została odprawiona w województwie mazowieckim i wynosiła ona 102,3 mln [169], co stanowi udział w ogólnej liczbie przewozów na poziomie 33,7%. Na drugim miejscu uplasowało się województwo pomorskie, które odprawiło 55,5 mln pasażerów (udział 18,3%), a następnie województwo wielkopolskie – 27,1 mln (27,1%). Najmniejszą liczbę pasażerów odprawiono w województwie podlaskim – 2,1 mln, co stanowi udział w całkowitej liczbie odprawionych pasażerów na poziomie 0,7%.

      Poszczególni przewoźnicy pasażerscy mają następujące udziały w liczbie przewiezionych pasażerów w 2017 r. – patrz rys. 1.3 i tab. 1.3.

      Rys. 1.3. Udział przewoźników w liczbie przewiezionych pasażerów w 2017 r.

      Źródło: opracowanie własne na podstawie [169]

      W roku 2017 największą liczbę pasażerów przewiózł przewoźnik Przewozy Regionalne, który działa pod marką POLREGIO – 26,31% ogólnej liczby pasażerów, czyli 79,88 mln osób. Przewoźnik ten funkcjonuje na obszarze całego kraju (we wszystkich województwach) i prowadzi działalność przewozową w zakresie przewozów międzynarodowych, regionalnych i aglomeracyjnych. Na drugim miejscu znajduje się przewoźnik Koleje Mazowieckie, który prowadzi swoją zasadniczą działalność tylko na terenie województwa mazowieckiego, wykonując przewozy regionalne i aglomeracyjne. Przewoźnik ten przewiózł tylko o ok. 17 mln pasażerów mniej niż ogólnopolska firma POLREGIO. Na trzecim miejscu sklasyfikowany został przewoźnik PKP Intercity, wykonujący przewozy międzyregionalne, międzymiastowe i międzynarodowe na obszarze całego kraju.

      Analizując rodzaje przewozów z punktu widzenia organizatora przewozu, liczba przewiezionych pasażerów w poszczególnych kategoriach w 2017 r. jest następująca – patrz tab. 1.4.

      Najwięcej podróżnych odbyło podróż pociągami wojewódzkimi, czyli pociągami segmentu regionalnego i aglomeracyjnego. Udział tych podróży w ogólnej liczbie jest wysoki i stanowi ponad 75%.

      Tab. 1.3. Udział przewoźników w liczbie przewiezionych pasażerów w 2017 r.

      Źródło: opracowanie własne na podstawie [169]

      Tab. 1.4. Udział kategorii pociągu w liczbie przewiezionych pasażerów w 2017 r.

      Źródło: opracowanie własne na podstawie [169]

      Analizując liczbę przejazdów pociągiem przypadającą na jednego mieszkańca województwa w 2017 r., największą wartość uzyskano dla województwa pomorskiego – 24 podróże [169]. Następną istotną wartość uzyskano dla województwa mazowieckiego – 19,1 podróży i dla województwa dolnośląskiego – 8,6 podróży. Najmniejszą wartość uzyskano dla województwa podkarpackiego, gdzie uzyskano wartość 1,7 podróży.

      Do stacji w Polsce, które w 2017 r. obsłużyły największą liczbę pasażerów, zaliczyć należy – patrz tab. 1.5.

      Tab. 1.5. Wykaz stacji, które odprawiły największą liczbę pasażerów w 2017 r.

      Źródło: opracowanie własne na podstawie [169]

      Analizując dane zawarte w tab. 1.5, należy stwierdzić, że na stacjach, które zajmują pierwsze trzy pozycje, w 2017 r. odprawiono ponad 19 mln pasażerów. Przystanek osobowy Warszawa Śródmieście obsługuje wyłącznie ruch regionalny i aglomeracyjny. Na stacjach Poznań Główny i Wrocław Główny obsługiwane są wszystkie rodzaje pociągów. Na uwagę zasługuje fakt, że centrum Warszawy obsłużyło łącznie 34,5 mln pasażerów w 2017 r. (potok ten uzyskano, sumując wartość dla stacji Warszawa Śródmieście i Warszawa Centralna, która obsługuje zarówno ruch pasażerski dalekobieżny, jak i regionalny).

      W 2017 r. przewoźnicy wykonali pracę przewozową przy przewozie pasażerów równą 20 321 mln pasażerokilometrów [169]. Wartość ta jest porównywalna z pracą przewozową wykonaną w 2008 r. W ostatnim dziesięcioleciu najmniejszą wartość osiągnięto w 2014 r. – wtedy wyniosła ona ok. 16 mld pasażerokilometrów. Poszczególni przewoźnicy pasażerscy mają następujące udziały w pracy przewozowej w 2017 r. – patrz rys. 1.4 i tab. 1.6.

      Rys. 1.4. Udział przewoźników w pracy przewozowej w 2017 r.

      Źródło: opracowanie własne na podstawie [169]

      Tab. 1.6. Udział przewoźników w pracy przewozowej w 2017 r.

СКАЧАТЬ