Название: Organizacja ruchu kolejowego
Автор: Marianna Jacyna
Издательство: OSDW Azymut
Жанр: Техническая литература
isbn: 978-83-01-20692-5
isbn:
Sieć kolejową stanowią linie kolejowe. Pojęcie to oznacza element sieci kolejowej wraz z niezbędną infrastrukturą przeznaczoną do prowadzenia ruchu kolejowego, który ma wyznaczony punkt początkowy i końcowy. W skład linii kolejowej wchodzi droga kolejowa mająca początek i koniec wraz z przyległym pasem gruntu, na którą składają się odcinki linii, a także budynki, budowle i urządzenia przeznaczone do prowadzenia ruchu kolejowego wraz z zajętymi pod nie gruntami.
Na rys. 1.1 przedstawiono schematycznie podział linii kolejowej.
Rys. 1.1. Schematyczny podział linii kolejowej
Źródło: opracowanie własne
Z podziału linii kolejowej wynika, że dzieli się ona na odcinki, które definiowane są jako część linii kolejowej zawartej między stacjami węzłowymi albo między punktem początkowym lub końcowym linii kolejowej a najbliższą stacją węzłową. Natomiast jeżeli mówi się o stacjach kolejowych, dotyczy to punktowych elementów sieci kolejowej, które są wykorzystywane w opisie szerokiego spektrum zadań.
Według definicji podanej w [143] stacja kolejowa to posterunek zapowiadawczy, w obrębie którego, oprócz toru głównego zasadniczego, znajduje się co najmniej jeden tor główny dodatkowy, a pociągi mogą rozpoczynać i kończyć bieg, krzyżować się i wyprzedzać, jak również zmieniać skład lub kierunek jazdy.
Stacje stanowią budowle kolejowe w formie połączonych za pomocą rozjazdów układów torowych oraz urządzeń sterowania ruchem kolejowym i urządzeń łączności. Zasadniczymi elementami stacji są: układy torowe, posterunki techniczne (nastawcze i dyspozytorskie), techniczne wyposażenie stacji (obiekty i urządzenia do obsługi pasażerów i ładunków), obiekty towarzyszące (lokomotywownie, wagonownie). Na stacjach odbywają się początkowe i końcowe operacje procesu przewozowego w zakresie czynności:
– technicznych (przyjmowanie, wyprawianie i przepuszczanie pociągów; obróbka pociągów i wagonów, obejmująca manewry, oględziny techniczne taboru oraz próbę hamulców; zmiana lokomotywy i drużyn pociągowych),
– handlowych (odprawa pasażerów i ich bagażu, odprawa ładunków, obsługa bocznic),
– gospodarczych (oczyszczenie, obrządzanie i naprawa bieżąca taboru, obsługa składów materiałów oraz inwentarza dla potrzeb kolei, zaopatrzenie i obsługa socjalna pracowników kolejowych, czynności administracyjne).
Wyżej wymienione pojęcia definiują szeroko pojętą infrastrukturę i dają możliwość realizowania przewozów, czyli zaspokajania potrzeb przewozowych. W transporcie pasażerskim każdy pasażer decyduje o tym, kiedy pojedzie, jakim pociągiem i w jakiej relacji. Przed podróżą wymagane jest zawarcie umowy przewozu w postaci zakupu biletu na przejazd. Bilet jest formalnym dokumentem uprawniającym do przejazdu według konkretnych parametrów. Podróż ta może odbyć się w komunikacji krajowej lub międzynarodowej. W transporcie ładunków nadawca, zgłaszając zapotrzebowanie na przewozy, podaje parametry zlecenia (przesyłki). Przesyłki towarowe można klasyfikować według różnych kryteriów, wśród nich należy wyróżnić rodzaj komunikacji i wielkość przesyłki. Przesyłki mogą być przewożone w komunikacji krajowej lub międzynarodowej. Przesyłki międzynarodowe można podzielić na przesyłki w komunikacji importowej, eksportowej lub tranzycie.
Formalnym dokumentem potwierdzającym parametry zapotrzebowania na przewozy jest list przewozowy składany przez nadawcę. W liście przewozowym nadawca zamieszcza:
– nazwę i adres nadawcy, jego podpis oraz określenie placówki przewoźnika zawierającej umowę,
– miejsce przeznaczenia przesyłki oraz nazwę i adres odbiorcy,
– określenie rzeczy, masy, liczby sztuk przesyłki, sposobu opakowania i oznaczenia,
– inne wskazania i oświadczenia wymagane albo dopuszczone zgodnie z przepisami ze względu na warunki danej umowy lub sposób rozliczeń [175].
Nadawca zgłaszający potrzeby przewozowe podaje m.in. miejsce załadunku i wyładunku. Naładunek i wyładunek towarów realizowany jest w punktach ładunkowych. Zalicza się do nich: tory ogólnego użytku, bocznice stacyjne i bocznice szlakowe oraz inne punkty przeznaczone do wykonywania załadunku i wyładunku wagonów. Każdy punkt ładunkowy przyporządkowany jest określonej stacji kolejowej, na której wykonywane są czynności związane z nadaniem lub przyjęciem przesyłek. Stacje te określane są jako stacje nadania lub przeznaczenia przesyłek. Jeżeli podawana jest równocześnie stacja nadania i przeznaczenia wagonu, mówimy, że wagon będzie przemieszczany w relacji ze stacji nadania do stacji przeznaczenia.
Pojęcie relacji przewozowej jest jednym z najczęściej stosowanych zwrotów w terminologii kolejowej i związane z pojęciem zapotrzebowania na przewóz. Relacja ta określa związek między punktem początku przewozu a punktem końca przewozu. W formalnej postaci relacja przewozu jest parą uporządkowaną, z których pierwszy element wskazuje punkt początku przewozu. Ilustracja relacji przewozu (a,b) została zaprezentowana na rys. 1.2.
Rys. 1.2. Schemat relacji przewozu (a,b)
Źródło: [59]
W myśl powyższego pojęcie relacji w transporcie ma wiele znaczeń. W transporcie towarowym można mówić o:
– relacji przesyłki – relację wyznaczają dwa punkty (stacja nadania przesyłki i stacja przeznaczenia przesyłki);
– relacji wagonu ładownego – wyznaczona jest za pomocą dwóch stacji (stacji załadunku i stacja rozładunku); relacja przesyłki pokrywa się zwykle z relacją wagonu, z wyjątkiem przypadków, w których występuje konieczność przeładowania ładunku po drodze, najczęściej z powodu uszkodzenia wagonu;
– relacji wagonu pustego – wyznaczana jest przez stacje rozładunku wagonu i stacje następnego załadunku przemieszczanego na podstawie wydanej tzw. dyspozycji wagonowej; w przypadku nadwyżki wagonów zamiast stacji następnego załadunku może być stacja odstawienia wagonu czekającego na kolejne dyspozycje wagonowe;
– relacji grupy wagonów – wagony przewożące różne przesyłki, nadane w różnych relacjach, mogą być na określonych stacjach łączone w grupy wagonów, które przemieszczane są bez przeróbki do stacji ich rozformowania;
– relacji pociągu – wyznaczają dwie stacje: stacja uruchomienia pociągu i stacja rozwiązania pociągu.
W transporcie pasażerskim pojęcie relacji można rozumieć następująco:
– relacja przejazdu – wyznaczona przez dwie stacje: stację rozpoczęcia przejazdu przez pasażera i stację zakończenia przejazdu przez pasażera;
– relacja pociągu – wyznaczona przez stację początkową i końcową biegu pociągu; relacja pociągu może być określona z punktu widzenia dwóch kryteriów: pierwsze opisuje, na jakich odcinkach pociąg jedzie z pasażerami i bez; pierwszy rodzaj relacji według tego kryterium to relacja handlowa, czyli para stacji, między którymi pociąg przewozi СКАЧАТЬ