Дзень Святого Патрыка. Ганна Севярынец

Чтение книги онлайн.

      Я – герой.

      Я не заўважаю мовы. Кропкі па-над радкамі дапамагаюць вачам не саскокваць з думак, бо саскочыць хочацца – далей, далей, ну, што там, як яны, ці перамогуць? Хвосцікі над «ў» чапляюцца за самае сэрца, і я ведаю, што з аднаго боку на гэтым гапліку я, а з другога – Загорскі, і нас не расчапіць нікому і ніколі. З гэтае пары ўсе хлопцы мераюцца Алесем. Выпрабаванне праходзяць не ўсе. А калі па праўдзе – ніхто. Але ж я ўжо навастрылася жыць у кніжках, таму мне несумна. Алесь Загорскі існуе. І нідзе больш – ні ў адной іншай кніжцы, ні ў адной кампаніі па-за кніжкаю – такога няма.

      З гэтага часу я пачынаю раз-пораз пераглядаць тую паліцу ў новенькай секцыі, дзе бацькі паставілі беларускія кніжкі. Увесь Караткевіч, Брыль, Быкаў, Адамовіч, Мележ, Маўр… Чамусьці ўяўляць сябе на месцы закаханай у Васіля Ганны значна прасцей, чым зразумець адносіны Анегіна і Таццяны, хаця Таццяніна дзяцінства («она влюблялася в обманы и Ричардсона, и Руссо») мне больш зразумелае, чым дзяцінства «здаецца, учора яшчэ – гарэзы, падлетка». Я прымяраю на сябе шынялі Рыбака і Сотнікава і, па-дзявочы супраціўляючыся сувораму рэалізму Быкава, перапісваю ў галаве гісторыю Джуліі.

      Але сапраўднае адчуванне вайны прыходзіць не з Быкавым. З Быкавым – адчуванне чалавека. А вайны – крыху пазней. Абрыньваецца, як снег: холадам, непазбежнасцю, злосцю и той мужнасцю, якая толькі завецца гераізмам, а насамрэч ёсць суворая мужчынская праца. Гэта – Панчанка. Першы верш, які нібыта ламае косці.

      З таго часу пра вайну і пра чалавека больш зразумела – пабеларуску. Падаецца: рускія кніжкі – пра вайну наогул, і пра чалавека – наогул. Там я ўсё яшчэ чытач, зачараваны і пакорлівы, а тут – герой, менавіта пра якога якраз і напісана.

      Аднойчы бацькі ўзялі нас з сабой на канцэрт. Віцебскі тэатр. Народу – процьма. Усюды – бел-чырвона-белыя сцягі. Выглядае гераічна. Першы раз бачу гэты сцяг, першы раз чую, каб па-беларуску размаўлялі так, што не хочацца рагатаць, як тады, на ўроках. Беларуская мова з кніжнае мовы раптам становіцца мовай гутаркі. Дзіўна.

      Мы праціскаемся ў залу. Чамусьці аказваемся ў першым шэрагу. На сцэне стул, мікрафон, гітара і нейкі хлопец у вышыванцы. «Ну, – думаю, – зараз пачнецца – “цячэ вада ў ярок”».

      Але пачынаецца Данчык.

      Слоў для таго, каб выказаць свае пачуцці, у мяне няма. А пачуццяў столькі, што яны распіраюць горла і ломяць у скронях. Першы раз за жыццё адчуваю сябе нямой. Аказваецца: пра гэта нельга па-руску. А як па-іншаму – не ведаю. Напісаць бы – напісала, а вымавіць – не магу.

      І праз некалькі тыдняў здараецца галоўнае.

      На беларускай паліцы адшукваецца Багдановіч. Не той, хрэстаматыйны, з засмучанымі ткаллямі і абавязковым СКАЧАТЬ