Чернобиль таваллоси. Светлана Алексиевич

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ қайтишини кутарди. Одамларни узоқ кутишди. Мушуклар очлик зўридан бодринг еди… Помидор еди… Кузгача қўшнимизнинг эшиги олдидаги майсаларни ўрдим. Тўсиғи қулаб тушди, уни тиклаб қўйдим. Одамларни кутдим… Қўшни кампирнинг кучукчаси бор эди, лақаби – Қўнғизча. “Қўнғизча, – ёлворардим унга, – агар биринчи бўлиб одамларни кўриб қолсанг, мени чақир.”

      Оқшом туш кўраман, мени кўчиришаётган бўлади… Офицер бақиради: “Онахон, энди ҳаммасини ёқиб юборамиз ва кўмиб ташлаймиз. Чиқ!” Кейин мени қаёққадир олиб кетишади, нотаниш жойларга. Тушунарсиз. У шаҳарга ҳам, қишлоққа ҳам ўхшамайди. Ер ҳам эмас…

      Бир воқеа бўлди… Яхши мушукчам бор эди. Васька дердик. Қишда оч қолган каламушлар ҳужум қилишди, улардан қутулиш қийин эди. Кўрпанинг тагига ҳам суқилиб киришарди. Ёғоч хумда дон бор эди, уни ҳам тешишди. Шу Васька қутқариб қолди… Васкасиз ўлиб кетардим… У билан гаплашамиз, бирга тушлик қиламиз. Бир маҳал Васька йўқолиб қолди… Эҳтимол, оч-наҳор итлар ҳамла қилган ва еб қўйгандир? Итларнинг бари, то очликдан ўлгунича, шу атрофда изғиб юришарди, оч қолган мушуклар мушукчаларни еган пайтлари бўлган, ёзда емадилар, қишда… Ўзинг афв этгин, Худойим! Бир кампирни каламушлар ғажиб ташлабди… Ўзининг уйида. Қўнғир каламушлар… Ростми, ёлғонми, айтиб юришибди. Саёқ-дайдилар изғиб юришади… Биринчи йиллари ҳамма нарса етарли эди: кўйлаклар, иштонлар, пўстинлар. Олиб, эски-туски бозорига борсанг, пул беришади. Кейин улар бу пулга ичади, қўшиқ айтади. Сўкишишади. Биттаси кўчада велосипедидан йиқилиб, ухлаб қол ган. Эрталаб иккита суягини ва велосипедини топишган. Ростми ё ёлғонми, билмадим. Айтиб юришибди.

      Бу ерда ҳамма нарса яшамоқда. Ҳа, ҳаммаси! Калтакесак яшайди, қурбақалар қуруллайди. Чувалчанг эмаклайди. Сичқонлар ҳам бор! Ҳаммаси бор! Айниқса, баҳорда жуда яхши. Настарин гуллаган пайтни, шумуртнинг хуш бўйи атрофга таралишини яхши кўраман. Оёғим юриб турганида, ўзим нонга бориб келардим, фақат бир томонга ўн беш километр юриш керак бўларди. Ёш пайтим чопиб бориб келардим. Ўрганиб қолганман. Урушдан сўнг уруғлик излаб Украинага борардик. Ўттиз, эллик километрлаб йўл босардик. Одамлар бир пуд8 юк кўтарса, мен уч пуд кўтарардим. Энди эса, гоҳида уйнинг у четидан бу четига боролмай қоламан. Қари кампир ёзда печканинг устида ҳам совқотади, дейдилар. Милиционерлар бу ерга қишлоқни текширишга келишади, менга ҳам нон келтиришади. Фақат улар бу ерда нимани текшираркин? Мен ва мушукчамгина яшаймиз. Бу бошқа мушукчам. Милиция товуш берса, мушугим билан севиниб кетамиз. Югургилаб борамиз. Унга суякчалар олиб келишади. Мендан: “Агар босқинчилар бостириб келса-чи?” деб сўрашади. “Улар қайси бойлигимни олишарди? Нимамни олишади? Жонимними? Оладиган фақат жоним қолган”, – дейман. Яхши йигитлар, кулишади. Радиоаппарат учун батарея олиб келишибди, энди радио эшитсам бўлади. Людмила Зикина қўшиқларини яхши кўраман, бироқ ҳозир уни камдан-кам беришади. Афтидан, у ҳам мендай қариб қолганов… Чолим ҳикоя қилишни яхши кўрарди… Яна шундай дерди: тўй тугади – скрипкангни тўрвага сол!

      Ўзимга қандай қилиб мушукча СКАЧАТЬ