АЖИБ ЯНГИ ДУНЁ. Олдос Ҳаксли

Чтение книги онлайн.

      Айни дамда нотоза илмий атама саналган бу сўзларни эшитиб, уларнинг дами ичига тушди.

      – Она, – атама ёдларида қолиши учун Раҳбар баланд овозда такрорлади ва оромкурсига ястаниб ўтириб олгач, вазминлик билан деди: – Булар ёқимсиз фактлар. Аммо аксар тарихий фактлар шунақа ёқимсиз. Келинг, яхшиси, Рувимга қайтамиз. Қайсидир бир кеча Рувимнинг ота-онаси (талабаларнинг дами ичига тушди) унинг хонасидаги радиоприёмникни ўчиришни унутиб қолдиради. Ёдда тутишингиз керак: туғиш оммавий бўлган ўша даврларда болаларни давлат Тарбия марказлари эмас, уларнинг ота-оналари вояга етказган.

      Бола ухлаётганди, шу пайт кутилмаганда Лондондан бир эшиттириш эфирга узатилиб қолди, келаси тонгда эса ота-онасини ҳайратга солиб (айрим дадилроқ ёшлар бир бирига қараб маъноли тиржайиб қўйишди) уйғонган жажжи Рувим кекса ёзувчи Жорж Бернард Шоу билан бўлган, радиодан узатилган узоқ суҳбатни ёддан, сўзмасўз айтиб берди (“У асарлари бизгача етиб келишига имкон берилган жуда кам сонли адабиётчилардан биридир” деб ёзди қаламлар). Ишонарли ривоятларга кўра, ўша кеча у, яъни Шоу билан ўтган суҳбат мавзуси даҳолик эди. Рувимнинг ота-онаси (талабалар орасида маъноли қарашлар, ҳингиллашлар бошланди) унинг бирор сўзини, албатта, тушунмаган. Кейин уни ақлдан озганга чиқаришди-ю, шифокорни чақиришди. Хайриятки, у инглиз тилини тушунаркан, аввалги тунда ўтган радиосуҳбат мазмунини фаҳмлади, бўлиб ўтган воқеанинг қанчалар фавқулодда эканини тўла англаб, тиббий журналга хабар юборди.

      – Гипнопедия, яъни уйқу вақтида билим олиш тамойиллари шу тарзда кашф қилинди, – Раҳбар узоқ сукутга чўмди.

      Кашф қилишга-ку қилишди, аммо бу тамойилни амалиётга татбиқ этиш йўлини топгунларича жуда кўп йиллар ўтди.

      – Рувим билан кечган ҳодиса буюк раҳнамомиз Форд автомобиль бозорига ўзининг илк “T-Model”ини чиқарган вақтдан бор-йўғи йигирма уч йил ўтиб рўй берганди (Шу сўзларни айтаркан, Раҳбар қорнига бармоғи билан Т белгисини чизиб, чўқиниб қўйди ва барча талабалар чин ихлос билан унинг ҳаракатини такрорлашди). Бироқ яна…

      Қаламлар беҳад абжирлик билан қоғоз узра чопарди: “Гипнопедия Форд даврининг 214 йилида илк бор амалиётга татбиқ қилинди. Нега аввалроқ эмас? Икки сабабга кўра: а) …”

      – Бу илк тадқиқодчилар, – деди Раҳбар, – хато йўлдан кетаётган эди. Улар гипнопедияни интеллектуал таълим воситаси деб ўйлардилар…

      (Ўнг томони билан ухлаб ётган боланинг ўнг қўли ётоқдан пастга осилиб қолди. Радиокарнай – кичик, тўр симли тешикдан паст бир овоз янграрди:

      “Нил – Африкадаги энг узун ва узунлигига кўра курраи заминдаги иккинчи дарёдир. Гарчи Нил Миссисипи-Миссуридан кўра қисқароқ бўлса ҳам, у жанубдан шимолга 35 даража чўзилган ҳавзаси узунлиги бўйича биринчи ўринда туради…”

      Тонгда, бола нонушта қилаётган пайтда, ундан сўрашади:

      – Томми, Африкадаги энг узун дарё қайси, биласанми?

      Томми бошини чайқайди.

      – Яхшилаб эслаб кўр, қани. Қани, қандай бошланарди: “Нил Африкадаги…”

      – Нил СКАЧАТЬ