АЖИБ ЯНГИ ДУНЁ. Олдос Ҳаксли

Чтение книги онлайн.

      У бош энагага қаради.

      Гумбурлаш ва шовқин тўхтади, увиллаган овоз тинчиб, ғойиб бўлди. Таначалар титрашни бас қилди, қичқириқ ва фарёдлар оддий, қўрқувдан пайдо бўлган йиғига айланди.

      – Уларга яна гуллар ва китобларни кўрсатинг.

      Энагалар итоаткорлик билан гулдонларни улар томон суриб, суратларни очди; бироқ атиргуллар ҳамда қувноқ мушукчалар, тождор хўроз ва қора буқачаларни кўрган болалар энди орқага тисарилиб, йиғилари кескин кучайди.

      – Кўряпсизми!.. – деди Раҳбар ғолибона руҳда. – Кўряпсизми!

      Китоб ва гул суратлари кучли шовқин ва электрошок билан уйғунлашиб, гўдаклар миясида бадном бўлди. Шу ва шунга ўхшаш тажрибалар икки юз марта қайтарилгач, бу уйғунлик узиб бўлмас даражада пишиқлашади. Инсон улаган нарсани табиат узиб юбора олмайди.

      – Улар гул ва китобга нисбатан руҳшунослар қачондир “инстинктив“ дея атаган нафрат билан улғаяди. Бу рефлекс бутун умр сақланиб қолади. Биз уларни китоблар ва ботаникадан бир умрга халос қиламиз, – бу гапларни айтаркан, Раҳбар энагалар томон қайрилди: – Олиб кетинг.

      Ҳамон инграётган гўдакларни индамас энагалари аравачаларга жойлаб олиб кетишди. Ортларидан қатиқ ҳиди ва, энг муҳими, осудалик қолди.

      Талабалардан бири қўлини кўтарди: у қуйи кастадагилар китоб ўқиб, жамият вақтини исроф қилишларига йўл қўймаслик кераклигини, лекин кейинчалик китоб ўқиб қўйиб, унинг таъсирида ҳозир шакллантириладиган рефлексларнинг йўқолиб кетиш хавфи ҳамиша борлигини яхши биларди. Аммо гуллар… Гуллар масаласи мавҳум. Дельталарга гулларни севишни руҳий жиҳатдан имконсиз қилиб қўйишга вақт ва куч сарф қилишнинг нима кераги бор?

      Раҳбар ҳафсала билан тушунтира бошлади. Ҳозир бу гўдаклар гулни чинқириқ билан қарши олаётган бўлса ҳам, бу юксак иқтисодий мақсадлар йўлида амалга оширилмоқда. Яқин ўтмишда (юз йил аввал) гаммалар, дельталар ва ҳатто эпсилонларда ҳам гулларга, умуман, ёввойи табиатга муҳаббат шакллантириларди. Бундан мақсад, ишдан бўш вақтлар уларнинг кўнгли шаҳар ташқарисини, ўрмонлар, яйловларни тусаб қолса, у ерга бориш учун транспортларни тўлдириш эди.

      – Кейин нима бўлди? Улар транспортдан фойдаланмадими? – сўради талаба.

      – Транспортдан-ку, фойдаланишди, – жавоб берди Раҳбар, – аммо шугина холос-да.

      Гуллар ва табиатдаги эътиборга молик қусур шундаки, улардаги гўзаллик ва ифор бепул, деб таъкидлади Раҳбар. Табиатга нисбатан севги фабрикаларни тўлдирмайди. Шунинг учун нима қилиб бўлса ҳам, паст касталилар учун табиатга бўлган муҳаббатни бекор қилишга қарор қилинди. Лекин бу нарса транспортларнинг аввалгидай тўлиб қатнашига халақит қилмаслиги, одамлар табиатдан нафратланса-да, шаҳар ташқарисига аввалгидай бориб келишда давом этиши зарур эди. Транспортлар қатнови учун қандайдир гул ва манзараларга бўлган интилишдан кўра, иқтисодий жиҳатдан мақбулроқ бўлган бирор сабабни излаб топиш вазифаси турарди. Ўша сабаб ҳам топилди.

СКАЧАТЬ