Дәрья башы / Исток вселенского. Ахат Гаффар

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ генә аларның нинди хикмәткә тарыганнарын аңларлык дәрәҗәдә икәнлекләрен белгертерлек иде.

      Йа Ходай! Караңгы күктә йолдыз атылуы шәйле генә мизгел үттеме-юкмы, ни күрсеннәр, Ибрайларның мунча алачыгында утыралар, имеш. Ишек ябык, кечкенә тәрәзәнең чуар пәрдәсе тартып куелган, шуңа күрә эңгер-меңгер. Колганың буеннан-буена кием-кием каен себеркеләре, мәтрүшкәләр эленгән. Аларның хуш исе юатырлык, җанны тынычландырырлык иде. Үзләре дә ышанмаслык, ә бүтәннәргә сөйләсәң, җүләрлектә гаепләп көләрлек, ялганда тотылгандагыча рисвай итәрлек маҗараны кичермәгәннәр дә шикелле. Алай да Вакыйфның каты маңгае сырларын бүрттереп киерелгән. Шөһрәт күлмәгенең изүен ачкан да үҗәтлек белән култык астын капшый, угалый, кашый. Әйтерсең лә шунда урман бете кадалган да, шуны йолкып чыгарырга тырыша. Ильяс үткер каен йомычкасы белән чалбарындагы лайлалы пычракны кырып маташа. Беравык телсез-авызсыз торгач, куркудан җаны чыгар-чыкмас чиккә җиткән Ибрай аңа:

      – Сал! Җәтрәк! – диде.

      Чырасын почмакка ташлап, Ильяс шешәнең бугазын Шөһрәт сузган стаканга якынайтты. Тик эчемлекне салыр-салмас тиктомалга сүз башлады:

      – Һәрнәрсәнең мәгънәсе бар, җәмәгать. Ә һәр мәгънә – капка белән бер. Шуны ачып керә алсаң, син инде дөньяның үзәгенә үттең дигән сүз. Җаның әзер икән, анда көн дә юк, төн дә юк. Анда бөтенесе бергә укмашкан. Гомер иткәндә, без бөтенебез шундый мәгънә капкасын ачып керәбез. Ә мәгънәне аңлау мәңгелек бусагасыннан үтү инде ул. Тик ул капканы теләсә кем ача алмый, ачса да керә алмый. Кемнең, үз-үзен кәфенләп, ләхеткә төшереп ятканы бар? Ә? Кемнең дип сорыйм мин сездән!

      Өч ир-ат, аптырашып, бер-берсенә караштылар да тыелгысыз рәвештә тагын көлешеп алдылар. Аларга кушылган сыман, ишегалдында тавык кытакларга тотынды, абзар ягыннан Сабан туенда чалыр өчен симертергә куелган яшь тәкәнең бәэлдәве ишетелде. Тыныч, имин, күнегелгән бу авазлар, алачыктагы эңгер-меңгер, ишек ярыгыннан сузылып торган кояш нуры, тупыллардагы кара каргаларның тынгысыз кычкырынулары, Ильясның ниндидер мәгънә турындагы урынсыз, аңлаешсыз сүзләре аларның аңын курку хисеннән арындырды.

      Ильяс тагын:

      – Үз ләхетеннән курыккан кеше мәгънәнең төбенә төшеп җитә алмый ул, – дип дәвам итмәкче иде дә, Вакыйф аның муенына чабынудан калган коры себерке белән китереп сукты.

      – Сал диләр ич сиңа, Дем-мок-рат! – диде ул, сүгенгәндәй итеп. – Төбенә җитү түгел, башламаган да ич әле.

      Ул сугуга, Ильяс кулындагы шешәдән ярты стакан эчемлек чәчрәп чыкты. Ибрай учлап тоткан стаканны авызына якынайтты да:

      – Шул хөрмәткә! – диде.

      – Әйтсәң әйтеп эч, – диде Вакыйф. – Кайсы хөрмәткә?

      – Котылдык, – дип, Ибрай стакан читен ирененә тидергән генә иде, алачык тупсалары каерылганчы ачылып китте дә:

      – Иб-бы-рай! – дигән тавыш яңгырады. Әйтерсең лә Ибрайның үз муенына элмәк салганын күргән дә урындыктан сикерер алдыннан кисәтеп, туктатырга СКАЧАТЬ