Дыплом на царства. Аркадзь Ліцьвін

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Уладыслава, калі не звядуць са свету, то зрусіфікуюць, а падпарадкаваць праваслаўе Рыму здолее толькі ён, Жыгімонт. Не прайшла злосць ад ліста караля, ледзь паспеў гетман з палкоўнікамі прысягнуць на пункты пагаднення, як 30 жніўня ганец прывёз сціслыя інструкцыі, каб Масква прысягала Жыгімонту і Уладыславу разам! Каб не адпіхнуць маскавітаў, з якімі знайшоў агульную мову, гетман рашыўся затаіць змест каралеўскіх жаданняў. Не ўгадаеш, як там будзе з Уладыславам, з яго рэгентам, але кароль Жыгімонт распаліць такія жарсці, што ніякай крывёю не зальеш. Заставалася апошняя спроба: выслаць пасольства баяраў да Смаленска.

      Гетман аглядаў імянітых наведвальнікаў, стараючыся ўкрыць змрочны настрой.

      – «Фёдар Мсціслаўскі! Ці не ў ліку галоўных, княжа? Няўжо азвалася беларуская кроў? Але ж карані даўно абарваліся. Якой выгады спадзяешся ад колішніх сваіх? Ці не таму адмаўляўся ад прастолу і Шуйскаму прысягаў, што ўсё прадбачыў? А князь Васіль Галіцын напэўна не думае пра шапку Манамаха на галаве каралевіча. Сваю падставіць фанатычнаму Гермагену, нязгоднаму на лацінніка. А вунь і Даніла Мезецкі, учарашні непрыяцель…і Фёдар Шэрамецеў. Яны ўпусцілі войска Рэчы Паспалітай у Маскву і прывялі жыхароў да прысягі каралевічу Уладыславу. Яны ж разаслалі па ўсёй Масковіі «ізвестітельные» граматы з патрабаваннем прысягі каралевічу. Усе нібыта прыхільныя каралевічу, каралю ды ягонаму гетману. Але ад якога часу і да якога?…»

      На прызначаны баярамі дзень перамоваў насупраць Дзявочага манастыра быў разбіты маскавітамі вялікі намёт. Даўшы заклады, абодва бакі з’ехаліся ў роўнай лічбе. Пакланіліся з сёдлаў, спешыліся і прывіталіся. Засеўшы ў намёце, ад імя ўсяго царства дэкляравалі, што зычаць сабе ў вялікія князі Уладыслава Жыгімонтавіча.

      Жулкеўскі разумеў, як цяжка баярам прымаць сваю паразу. Не налягаў на сваю сілу і не ўхіляўся ад клапатлівых пытанняў. Каб хоць неяк зменшыць горыч, маскавіты настойліва высоўвалі сустрэчныя патрабаванні.

      – Кароль павінен спыніць аблогу Смаленска, – паважна выказваўся адзін. І захопленыя гарады і крэпасці таксама вярнуць, – паспешліва дадаваў іншы.

      Гетман вытрымліваў хвілю маўчання, думаў, лавіў кіўкі сваіх прыбочных.

      – Прымаем гэтыя патрабаванні, – адказваў гетман. – Упэўнены, што Найяснейшы пан Жыгімонт ІІІ на гэта прыстане. – А як з тым, каб суд не мог караць нікога смерцю ці пазбаўляць маёмасці без доказу віны? – асцярожна, але настойліва пацікавіўся трэці.

      – Але ж шаноўныя баяры добра ведаюць, што ў Рэчы Паспалітай менавіта так чыніцца, – цярпліва тлумачыў гетман далёка не першы раз. – І каралевіч змалку выхоўваецца ў такім разуменні права.

      Ведаў, што на гэтым баярам залежыць ці не ў першую чаргу. Тое бяспраўе пры ўдаванай баярскай моцы, як вярыгі збівала кожны крок Маскоўскай дзяржавы наперад, збірала вакол уладара нікчэмнасці і нягодніцтва. Але як будзе з шляхоцкімі вольнасцямі, прыкладам, у Астрахані ці Казані, гетман і сам сабе не мог бы патлумачыць.

      – Я мяркую, – СКАЧАТЬ