Дыплом на царства. Аркадзь Ліцьвін

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ на словах, яснепане, не так спяшацца, як удаваць, і пазбягаць сутыкнення, – прамовіў Бражына. – Пану гетману залежыць, каб баяры напалохаліся і самі запрасілі абароны ад цара—царэвіча, ну і ад вас, – усміхнуўся ён.

      Для Сапегі гетман Жулкеўскі быў найперш жаўнерам, які не меў часу азірацца за палітыкай, але гэта не значыла, што не меў у ёй кемлівасці.

      – Абароны ці дапамогі? – палічыў патрэбным удакладніць Сапега. – У залежнасці ад таго і спалох наводзіць, – патлумачыў ён. – Раз’езды, набегі, лісты падмётныя…Як мне здаецца, пан гетман стараецца пераканаць караля, што толькі заняўшы сталіцу, можна адолець баламуцтва і вэрхал, ахапіўшыя Масковію. І хоча, каб я яму ў гэтым дапамог?

      – Пан гетман лічыць, – пераказаў Бражына, – што наконт дапамогі не варта рупіцца: войска ў маскавітаў лічы няма. – Слушна, – прызнаў Сапега. – Страх наганяць a casu ad casum, ад выпадку да выпадку, мне як гетману зараз лягчэй. І царык наш нічога не западозрыць, калі баярскія маёнткі пацярэбім. Як толькі даляцела вестка пра Клушын, ён кінуўся збіраць, каго далося, і ўжо праз тыдзень рушыў на Маскву. Ну і мне нічога іншага не заставалася.

      Жулкеўскі вырушыў на два дні пазней, прыгадалася Бражыну.

      – А што ж кароль? – не хаваючы з'едлівасці, прамовіў Сапега. Усё слухае Patres patriae. Па ранейшаму блытае айцоў Айчыны з айцамі езуітамі?

      Бражына павагаўся, ці выпадае яму даваць падрабязныя тлумачэнні, але не стрымаў спакусы.

      – Так. Яснепан вялікі канцлер, даючы наказы, не таіўся, што нягнуткасць атачэння караля ў справах веравызнання можа зруйнаваць усю задуму. У гэтым, здаецца, вялікі канцлер з панам Жулкеўскім аднадумцы. Па словах яснепана Жулкеўскага, Найяснейшы пан настойвае на цвёрдасці ў гэтай матэрыі.

      Сапега ўлавіў незадаволенасць у словах Бражыны.

      – Ой жа з гэтай цвёрдасцю! – усклікнуў сярдзіта. – А куды ж маім дзецца, калі да іх цвёрда? Я толькі абяцаннем жолду ды каралеўскім дараваннем правінаў і атрымліваю паслухмянасць, tertium non datur, трэцяга не дадзена. Так і перакажы гетману Жулкеўскаму, а дасць Бог і каралю. Няхай не здаецца Найяснейшаму пану, што Масковія зусім не мае сілы і паддасца на цвёрдасць.

      Бражына усміхнуўся, паказваючы, што прымае пачутае як жарт.

      – Ну, да караля мне як да неба, а вось да вялікага канцлера з'явіцца абавязаны. Вашы словы, пане, ён каралю перакажа абавязкова.

      – Дай Божа, каб паслухаўся, – з горкай усмешкай прамовіў Сапега. – Як войска, то наша зграя няшмат вартая, але як зграя вельмі небяспечная. І кінуцца можа за кожным. Хоць бы і за царэвічам, пакрыўджаным тымі, хто яго сюды даслаў. Дорага ўсё гэта можа каштаваць Рэчы Паспалітай.

      Новаабраны гетман пакуль не мог уявіць, асабліва з улікам пераказанага ганцом, куды дзець царыка, калі на трон мяркуецца каралевіч? Ці не загадаюць яму, Яну Пятру Сапегу, прыбраць тушынскага “вора”, якому разам з іншымі цалаваў руку як уладару Масковіі? Але ж гэта не просты стралец: загінуў і па ім! Як бачыш, чарговая легенда зменіць сённяшнюю і смута палыхне новым полымем, з новым царыкам.

      – Маю немалы клопат з баярамі, – СКАЧАТЬ