Кыргыс толоонугар көрсүһүү. Данил Макеев

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ ылла. Хараҕыттан халыйан тахса турар ууну сөп-сөп ытыһынан туора соттуммахтыы-соттуммахтыы кутаа таһыгар кэпсэтэн көбдьөөрөр дьону көрөн олорбохтоото. Онтон арыый уоскуйан, оргууй аҕай туран, талах быыһыттан тахсан саарыы-саарыы кутаа диэки барда.

* * *

      …Кини диэки утары олорор Ылдьыын Мэхээлэ талах быыһыттан тахсан кэлбит илдьиркэй таҥастаах, хараара өспүт сирэйдээх быыкайкаан киһини бэркэ дьиибэргээбиттии көрдө. Мэхээчэ хамсыыр-хамсаабат икки ардынан кээдьэҥнээн чугаһаан кэлбитигэр, киниэхэ кэннинэн буолан талаҕы кыһан күөс булкуйар оҥоро олорбут Миитэрэй эргиллэн көрөөт соһуйан:

      – Оо, татат! Бу туох айылаахпыт тиийэн кэллэ?! – диэтэ.

      – Умнаһыт эрэйдээх сылдьар дии. Оҕо диэбитим улахан киһи эбит дуу. Тугу эмэ бэрсээйэллэр диэн кэлээхтээтэҕэ. Ыл килиэпкэ кэнсиэрбэтэ сыбаан аҕал эрэ. Бу эрэйдээххэ онтон ордук бэрсэрбит да суох, – диэн баран Мэхээлэ умнаһыт диэки аһыммыттыы көрөн турда. Миитэрэй килиэп сыбыы охсон биэрбитин туппутунан Мэхээчэҕэ чугаһаан кэлэн утары уунна уонна:

      – На, возьми. Больше нечем угостить, – диэтэ.

      Мэхээчэ, эмискэ салҕа киһилии титирэс буолан хаалбыт илиитинэн, илдьиркэй сонун уолугун бобута туппахтыы туран, кэһиэҕирэн хаалбыт куолаһынан нэһиилэ ыган-ыган:

      – Хайа, Мэхээлээ, билбэтиҥ дуу? – диэн ботугураата.

      Ылдьыын соһуйан утары уунан турар аһын мүччү тутан кэбиһэн баран, Мэхээчэттэн хараҕын араарбакка төҥкөс гынан окко кэнсиэрбэлээх өттүнэн умса түһэн хаалбыт килиэбин ылаары харбыалыы туран:

      – Тыый, сахаҕын дуо?! Кимҥиний? – диэбитигэр, кутаа таһыгар олорор Миитэрэй ойон туран ыстанан кэллэ.

      – Сахабын диир дуу?

      Мэхээчэ, бу тухары киһи сылдьар диэн киниэхэ ким да болҕомтотун уурбатаҕа ырааппыт буолан кыбыстан, куттанан кэннинэн чугуруҥнаата. Онуоха Мэхээлэ соһуйан ойон кэлбит киһитин тохтотордуу хаҥас илиитин туора тутан туран:

      – Бээ-бээ, тохтоо. Оргууй! – диэтэ. Онтон сиргэ сытар килиэбин ылан Миитэрэйгэ туттаран кэбиһээт, Мэхээчэҕэ оргууй чугаһаан кэлэн: – Билимээри гынным ээ, хайалара этигиний? – диэн сэрэнэ соҕус ыйытта.

      – Мэхээчэбин ээ, Куонаанап.

      – Оо, ол иһин даҕаны… Ханна эрэ көрбүт харахтарым ээ. Хайдах манна кэлэн хааллыҥ? Чэ, кэл. Манна уот аттыгар олорон сиһилии кэпсээ, – дии-дии утарылаһыннарар бокуойа суох Мэхээчэни кутаа таһыгар дьөгдьөрүтэн аҕалан күөх окко олордон кэбистэ.

      Мэхээчэ, төһө эмэ өр атын киһилиин айах атан кэпсэппэтэх буолан, бастаан утаа тугу да буоссалааҕы кэпсээбэккэ дьонун хардары-таары көрүтэлээн мэлээриҥнии олордо. Онтон Мэхээлэ билээгэттэн куруускаҕа арыгы кутан сыҥалаан туран иһэрпитин кэннэ, дьэ тыла босхо баран сэриигэ баран иһэн дьонуттан быстан хаалбытын, үс сылы быһа умналаан аһаабытын кэпсээтэ. Тиһэҕэр ытамньыйан ыла-ыла:

      – Эһиги тыыннаах ордон дойдулаан истэххит. Оттон СКАЧАТЬ