МЕНИНГ ДОҒИСТОНИМ. ҲАМЗАТОВ РАСУЛ

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ биз ҳақимизда қаёқдан ҳам биларди, агар биз ўзимизни ҳали тўла билмаган бўлсак. Биз миллион кишимиз. Доғистоннинг тошлоқ тоғлари орасидамиз. Миллион киши ва қирқдан зиёд тил…

      – Биз ҳақимизда мана сен гапир, ўзимизга ҳам, ўзгаларга ҳам, дунёда яшаётган барча одамларга ҳам. Неча асрлар бизнинг тарихимизни аждодларимиз ханжар ва қиличлар билан ёзишди. Энди одамлар қоғоз-қаламни ўйлаб топишди. Агар сен Цада овулида туғилиб, ханжар ва қиличларда ёзилган тарихимизни қалам билан қоғозга ўтказмасанг, бу ишни сен учун бошқа одам қилмайди.

      Сара фикрларингни уюр қил, ундаги отлар чопқирликда бири-биридан қолишмасин. Кейин бу уюрни оппоқ қоғоз яйловига эркин қўйиб юбор. Майли, фикрларинг оппоқ қоғоз узра яйраб учсинлар, худди бир нарсадан ҳурккан отлар ёки тоғ такалари каби.

      Фикрларингни яширма. Агар яширсанг, кейин қаерга қўйганингни унутиб қўясан. Баъзан хасислар пулини қаерга бекитганини унутиб қўйишади ва хасисликлари туфайли бор-будидан айрилишади.

      Аммо фикрингни ўзгаларга ҳам берма, оғзингдаги гапингни олдириб қўйма. Қимматбаҳо созни болага қўғирчоқ ўрнига беришмайди. Бола созни ё синдиради, ё бирон жойини шикастлайди, ё уни йўқотади.

      Ҳар ким ўз отининг феълини бошқаларга нисбатан яхшироқ билади.

      ОТАМ СЎҚМОҒИ ҲАҚИДА ҲИКОЯТ. Бизнинг кичкинагина Цада овулимизни ундан каттароқ бўлган Хунзах овулига туташтирувчи автомобиллар қатнайдиган йўл бор. Хунзахда туман маркази жойлашган. Отам Хунзахга ҳар куни ишга ҳамма юрадиган йўлдан эмас, ўз сўқмоғидан қатнаган. У белгилаб олмаса ҳам эрталаб ва кечқурун бир жойдан юравериб текис сўқмоққа айлантирган.

      Отам ўз сўқмоғидан ажойиб гулларни терарди ва улардан ажойиб гулдасталар тузарди.

      Қишда эса сўқмоғининг ўнг ва чап томонларига қордан одамларнинг, чавандозларнинг, отларнинг кичик-кичик ҳайкалчаларини ясаб кетарди. Цада ва Хунзах овулидаги одамлар бу сўқмоқдан ўтаётганда ҳайкалчаларни томоша қилиб завқланишарди.

      Отам ясаган гулдасталар аллақачон қуриб тўкилди, отам қордан ясаган ҳайкалчалар аллақачон эриб кетди. Лекин Доғистоннинг гуллари, тоғликларнинг тимсоллари отам шеърларида ҳамон яшаяпти.

      Ўсмир чоғларим, ҳали отам бошимда посбоним эди. Хунзахга борадиган бўлдим. Мен катта йўлдан бурилиб, отамнинг сўқмоғидан юргим келди. Кекса тоғлик мени кўриб тўхтатди:

      – Отангнинг сўқмоғи отангга буюрсин. Сен ўз сўқмоғингни изла.

      Мен кекса тоғликнинг насиҳатига қулоқ тутиб, ўзим учун янги сўқмоқ изладим. Мен танлаган қўшиқ сўқмоғи олис, эгри-бугри бўлса ҳам ҳамон ўшанда кетаяпман, ўзимнинг гулдастам учун гуллар тераяпман.

      Ушбу китобни ёзиш ғояси ҳам илк бор айнан шу сўқмоқдан кетаётган вақтимда туғилган.

      Ўшанда нимаики ўйлаган бўлсам хотирамга муҳрланиб қолди. Энди улар албатта дунёга келади. Худди она қорнидаги ҳомила аввал юздаги тер бўлиб сизгандай, кейин оғриқ бериб туғилгандай. Бу ҳолат китоб ёзишда ҳам бошдан кечади.

      Аммо болага исмни у дунёга келмасдан аввал ҳам танлаш мумкин. Мен китобимни қандай номласам экан? Унга номни гулларнинг номидан СКАЧАТЬ