МЕНИНГ ДОҒИСТОНИМ. ҲАМЗАТОВ РАСУЛ

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ учун умумий янги қабристон очиш вақти келди. Унга яхши ном ҳам қўямиз, масалан, «Бир оила болалари». Тўғрисини айтсам, менинг ота-онам диндор бўлишган. Худога ибодат қилишган. 1937 йилдан буён партия аъзоси бўлган мендай одам ота-онам билан битта қабристонда ётишим мумкинми? Шундай экан шаҳримизда юқори ғоявий мазмундаги янги қабристон очишимиз керак.

      АЙТИШЛАРИЧА, бу бечора ғояпараст ўзи истаган қабристон очилишини кута-кута вафот этибди.

      – Шунинг учун айтаяпман, – дея овозини кўтариброқ гапирди вазир, – китобнинг номи – бу бўрк. Аммо нима муҳим: бошми ёки бўрк? Яхшиси, овчилар қандай қилиб бўри овлагани тўғрисидаги ҳикояни айтиб берай.

      ОВЧИНИНГ БОШИ БОРМИДИ? Учта овчи овулга яқин дарага бўри бекинганидан хабар топишди. Улар бўрини топиб, ўлдиришга қарор қилишди. Халқимиз уларнинг бўрини қандай овлагани тўғрисида кўплаб ҳикоялар тўқишган. Болалигимда айтилган бу ҳикоя менинг ёдимда қолган.

      Бўри овчилардан қочиб ғорга бекинган. Ғорга бош сиғади-ю, елка сира сиғмайди. Овчилар нима қилишни билмай тошнинг орқасига ўтиб, милтиқларини тўғрилашганча бўрининг ғордан чиқишини кута бошлаган. Албатта, бўри ҳам аҳмоқ эмас, ўзини ўққа тутиб берадиган. Демак, бу ўйинда кутишдан чарчаган томон ютқизади.

      Битта овчининг сабри чидамади. У ғорга кириб, бўрини ҳайдаб чиқмоқчи бўлди. У ғорнинг олдига келиб, бошини ичкарига суқди. Шу кўйи қимирламай тураверди: на ичкарига киришга уринади, на бошини чиқаришга. Икки овчи бу ҳолатни кўриб туравериб чарчашди ва яқинлашиб биринчи овчининг гавдасини туртишди. Думалаб тушган гавдага қарашса, унинг боши йўқ эди.

      Улар бир-биридан сўрашга тушди: у ғорнинг олдига келмасдан олдин ўзи боши бормиди? Елкасининг устида нимадир бордай эди, деди бири. Унинг илгари ҳам боши йўқ эди, деди иккинчиси.

      Бошсиз гавдани овулга олиб келишди, бўлган воқеани гапириб беришди. Бир кекса киши деди: «Агар у бўри бор ғорга бошини суққан экан, демак унинг боши аввалдан бўлмаган. Эҳтимол, унинг боши болалигидан бўлмагандир?» Масалага аниқлик киритиш мақсадида овчилар хотинининг олдига бориб бу ҳақда сўрашибди.

      – Мен эримнинг боши бор-йўқлигини қаёқдан биламан? Фақат эсимда қолгани шу: эрим ҳар йили янги бўрк тиктиришга буюртма берарди.

      Ғоя сўзда эмас, амалда ҳам бўлиши керак. У муқовада жар солмасдан, китобнинг мазмунига сингиб кетиши лозим. Хуллас, гапнинг охирида айтиладиган сўзни бошида айтиш шарт эмас.

      Чақалоқнинг бўйнига бало-қазолардан асрасин деб, тумор осишади. Туморнинг фойдаси тегадими-йўқми, бу бошқа масала. Лекин тумор кўйлак ичида бўлади, уни ҳаммага намойиш қилинмайди.

      Ҳар бир китобда шундай тумор бўлиши керак. Уни муаллиф билади, ўқувчилар эса сатрлар аро, яъни кўйлак ичида нималар борлигини тахмин қилади.

      Ёки пишириқ тайёрлашда хамирга озгина асал қўшилади. Асал суюқликда эриб ширин маза беради ва хушбўй ҳид таратади. Уларни кўз билан кўриб, қўл билан ушлаб бўлмайди.

      Ёки Бомбайда ям-яшил боғ бор. Жазирама иссиқда атрофидаги ўсимликлар сўлса ҳам бу боғ яшнаб тураверади. Маълум бўлишича, боғнинг тагида ер ости кўли бўлиб, дарахтларнинг СКАЧАТЬ