Fizjoterapia w chirurgii. Отсутствует

Чтение книги онлайн.

      W chirurgii ma zastosowanie większość metod kinezyterapii, fizykoterapii i masażu. Ich wykorzystanie jest zależne od wskazań i możliwości chorego, jak również rodzaju operacji i czasu, jaki od niej upłynął.

      3.1. Kinezyterapia

      Ćwiczenia ruchowe mają podstawowe znaczenie w fizjoterapii w chirurgii. Stosowane są one w celu:

      Zależnie od potrzeb i wskazań mogą być stosowane różne ich rodzaje, ale największe znaczenie mają ćwiczenia:

      Ćwiczenia fizyczne w chirurgii mogą być prowadzone w formie treningu tlenowego, oporowego lub – obecnie najczęściej polecanego – treningu mieszanego, łączącego w sobie elementy zarówno wytrzymałościowe, jak i siłowe. Zależnie od okresu leczenia stosowane są różne rodzaje treningu i różna metodyka ćwiczeń.

      W okresie przedoperacyjnym najważniejszym celem ćwiczeń jest przygotowanie chorego do podjęcia dużego wysiłku, jakim jest operacja, oraz nauczenie ćwiczeń stosowanych we wczesnym okresie pooperacyjnym, aby zapobiec powikłaniom. Podstawą ustalenia programu ćwiczeń są wyniki testów sprawności i wydolności fizycznej oraz wskazania i przeciwwskazania medyczne.

      Jeżeli są możliwości, najbardziej wskazane w tym okresie są naturalne formy ruchu wykorzystujące duże grupy mięśniowe (np. marsz, jazda na rowerze lub bieg). Intensywność wysiłku powinna być umiarkowana, tzn. na poziomie 75–85% maksymalnej częstości tętna odpowiedniej dla wieku (zgodnie z regułą: 220 – wiek). Ćwiczenia należy wykonywać przez 30–60 minut, 3–5 razy tygodniowo, co najmniej przez 6 tygodni (tab. 3.1).

      Tabela 3.1. Zasady ćwiczeń fizycznych przed operacją i w późnym okresie poszpitalnym

      Oprócz ćwiczeń wytrzymałościowych, które mogą mieć charakter ciągły dla bardziej wydolnych chorych lub interwałowy dla chorych o gorszej tolerancji wysiłkowej, stosowane są również ćwiczenia oporowe oraz forma mieszana łącząca oba rodzaje ćwiczeń.

      W treningu oporowym, który powinien dotyczyć głównie mięśni w okolicy operowanej, najczęściej stosuje się obciążenia na poziomie 50–75% maksymalnych zdolności pacjenta (1RM). Jest to intensywność wysiłku fizycznego na granicy umiarkowanej i dużej (tab. 3.2). Ćwiczenia oporowe prowadzi się 3–5 razy w tygodniu, stosując 8–10 ćwiczeń w 1–2 seriach po 8–12 powtórzeń każdego ćwiczenia, co powoduje, że obciążenie w skali Borga wynosi 11–13 punktów. Ćwiczenia oporowe istotnie zwiększają sprawność mięśni, nawet u osób starszych, co ma podstawowe znaczenie dla ich niezależności i samodzielności, zwłaszcza w okresie pooperacyjnym. Oprócz tego wpływają na lepsze gojenie się rany pooperacyjnej oraz zwiększają naturalną stabilizację rany, a później blizny pooperacyjnej, zmniejszając ryzyko jej rozejścia się lub przepukliny.

      Tabela 3.2. Intensywność ćwiczeń oporowych

      Oczywiście chorzy o zadowalającej sprawności i wydolności fizycznej mają tylko trening podtrzymujący, znacznie krótszy. Często okres przedoperacyjny jest zbyt krótki lub możliwości chorego niewystarczające do prowadzenia ćwiczeń fizycznych według powyższych zasad, należy jednak pamiętać, że nawet znacznie niższe obciążenia i krótszy czas programu ćwiczeń mogą prowadzić do poprawy sprawności i wydolności fizycznej, zwłaszcza chorych o słabej kondycji.

      Podobne zasady treningu stosowane są w okresie fizjoterapii poszpitalnej, której celem jest uzyskanie sprawności i wydolności fizycznej co najmniej na poziomie przedoperacyjnym.

      Bardzo istotna w okresie przedoperacyjnym jest nauka ćwiczeń, których wykonywanie ma decydujące znaczenie w zmniejszaniu ryzyka pooperacyjnych powikłań krążeniowo-oddechowych. Do najważniejszych należą ćwiczenia:

      → oddechowe (ryc. 3.1),

      → skutecznego kaszlu,

      → przeciwzakrzepowe,

      → samoobsługi.

      Zasady prawidłowego wykonywania ćwiczeń oddechowych powinny uwzględniać odpowiednie:

      → technikę oddychania,

      → liczbę powtórzeń każdego ćwiczenia,

      → liczbę serii,

      → stosowanie „kompensacyjnego toru oddechowego”.

      Wdech powinien być możliwie głęboki, a wydech długi, nawet 2–3-krotnie dłuższy niż wdech. Powietrze należy wdychać nosem, dzięki czemu jest ono oczyszczone, ogrzane i nawilżone, a wydychać ustami, ze względu na krótszą drogę, mniejsze opory i lepszą kontrolę wydechu. W niektórych przypadkach mogą istnieć warunki utrudniające prawidłową technikę oddychania, przejście przez jedną lub nawet obie jego fazy. Skrzywiona przegroda nosowa lub wprowadzony przez nos dren może znacznie utrudniać wdech.

      Rycina 3.1. Urządzenie do ćwiczeń oddechowych.

      W jednej serii nie powinno się przekraczać 3–4 powtórzeń ćwiczenia oddechowego ze względu na ryzyko hiperwentylacji, zwłaszcza gdy chory wykonuje bardzo pogłębione oddechy (tab. 3.3). Jej objawem jest uczucie zawrotów głowy, które nakazuje zmniejszenie intensywności lub nawet przerwanie ćwiczeń i obserwację chorego. Z tych samych powodów liczba serii poszczególnych ćwiczeń oddechowych podczas jednej sesji ćwiczeń może wahać się w granicach 1–3, zależnie od stanu chorego. Lepiej kierować się w tym przypadku СКАЧАТЬ