Fizjoterapia w chirurgii. Отсутствует

Чтение книги онлайн.

      Otyłość jest przyczyną zwiększonej pracy oddechowej oraz słabego lub nawet całkowitego braku rozprężania pęcherzyków przypodstawnych płuc przy końcu wydechu. Dochodzi do mieszania się nieutlenowanej krwi płynącej przez niewentylowane pęcherzyki z krwią włośniczkową, która płynie z normalnie wentylowanych pęcherzyków (przeciek śródpłucny). Prowadzi to do obniżenia ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej. Otyłość potęguje także przewagę perfuzji nad wentylacją w szczytowych partiach płuc i odwrotność tej sytuacji w dolnych płatach płuc.

      Istotną rolę w występowaniu zaburzeń wentylacji płuc mogą odgrywać wady postawy ciała i ograniczenia ruchomości w stawach, które mają duże znaczenie w mechanice oddychania. Dotyczy to np. dużych deformacji kręgosłupa (skolioz lub kifoskolioz), a także znacznego ograniczenia zakresu ruchów w stawach kręgosłupa lub stawach obręczy barkowej.

      Spośród czynników charakteryzujących styl życia decydujące znaczenie dla pooperacyjnych powikłań mają niska aktywność ruchowa i palenie papierosów przed operacją, które 6-krotnie zwiększa ryzyko płucnych powikłań po operacji.

      Pooperacyjne powikłania oddechowe mogą być związane z przebiegiem operacji oraz następstwami jej przeprowadzenia. Zastój żylny w płucach jest wynikiem nietypowego ułożenia chorego oraz długiego czasu operacji. Osłabienie czynności oddechowej, unikanie kaszlu oraz trudności z odkrztuszeniem zalegającej w oskrzelach wydzieliny może być następstwem bólu oraz działania środków narkotycznych i przeciwbólowych, jak również unieruchomienia chorego w niekorzystnej dla mechaniki oddychania pozycji i wzdęcia jelit. Dodatkowo ból i unieruchomienie chorego sprzyjają obniżeniu aktywności ruchowej, co zwiększa ryzyko zaburzeń czynnościowych (tab. 2.3).

      Duże znaczenie dla chorego po operacji ma także przyjmowana pozycja w łóżku. Im bardziej jest ona zbliżona do leżącej, tym trudniejszy jest wdech, a im jest ona wyższa, tzn. zbliżona do siedzącej, tym bardziej utrudniony jest wydech. Należy pamiętać, że odpowiednie pozycje, ułatwiające lub utrudniające poszczególne fazy oddechu (tab. 2.4), można, zależnie od wskazań, wykorzystywać podczas ćwiczeń oddechowych, które we wczesnej fizjoterapii pooperacyjnej mają podstawowe znaczenie.

      Tabela 2.3. Czynniki ryzyka płucnych powikłań pooperacyjnych

      Płucne powikłania oddechowe występują u 16–25% chorych leczonych chirurgicznie, zależnie od rodzaju i rozległości operacji. Rozpoczynają się one od upośledzenia lub nawet zniesienia kaszlu, co prowadzi do zwiększenia zalegania wydzieliny w oskrzelach. Powoduje to utrudnienie lub przerwanie drożności oskrzelika lub oskrzela i niedodmę (ryc. 2.1), w której część płuca położona obwodowo do miejsca niedrożności jest gorzej wentylowana lub nawet całkowicie nieprzewietrzana. Taki niedodmowy miąższ płucny stosunkowo łatwo ulega zakażeniu, co prowadzi do zapalenia płuc. Jego najpoważniejszym powikłaniem jest ropień płuca (ryc. 2.2). Zapalenie płuc może prowadzić do niewydolności oddechowej, która jest przyczyną zgonu co drugiego chorego na oddziałach chirurgicznych.

      Rycina 2.1. Niedodma pooperacyjna płuca prawego.

      Rycina 2.2. Patomechanika pooperacyjnych powikłań płucnych.

      Tabela 2.4. Wpływ pozycji ciała na czynność oddechową

      Jednym z najpoważniejszych powikłań po operacjach chirurgicznych jest zakrzepica żył głębokich. Częstość jej występowania waha się w granicach 25–50%, zależnie od rodzaju oddziału zabiegowego. Najczęstsza jest po operacjach ortopedycznych oraz w obrębie miednicy małej. Większość zakrzepów pochodzi z żył głębokich podudzia oraz żyły udowej i biodrowej. Jest to powikłanie, które rozwija się bardzo „podstępnie”, gdyż w 50% przypadków zakrzepy żył przebiegają bezobjawowo.

      Do czynników ryzyka pooperacyjnej zakrzepicy żylnej należą:

      → wiek powyżej 40 lat,

      → żylaki kończyn dolnych (ryc. 2.3),

      → wstrząs,

      → przebyte procesy zakrzepowo-zatorowe,

      → operacje z dużą utratą krwi,

      → otyłość,

      → unieruchomienie,

      → choroby nowotworowe,

      → palenie papierosów.

      a

      b

      Rycina 2.3. Żylaki kończyn dolnych: obraz kliniczny (a); patomechanizm (b).

      U osób starszych zwiększa się ekspresja czynnika tkankowego i wzrasta poziom czynnika VIII. Osoby te są zazwyczaj mniej aktywne fizycznie, mają obniżone napięcie mięśniowe, a ponadto częściej występują u nich choroby nowotworowe i choroby układu krążeniowo-naczyniowego.

      W przebiegu choroby nowotworowej może dojść do uszkodzenia ściany naczynia przez guz, indukowane są stany zapalne śródbłonka oraz inicjowana jest kaskada krzepnięcia przez czynniki prokoagulacyjne lub zaburzenie przepływu krwi przez naczynia w wyniku odwodnienia i unieruchomienia.

      U osób otyłych dochodzi do zaburzenia czynności pompy mięśniowej w wyniku nagromadzenia się nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej w obrębie goleni, podudzi i pośladków. Otyłość może być przyczyną wielu schorzeń zwiększających ryzyko zakrzepicy, a osoby otyłe są zazwyczaj mniej aktywne fizycznie.

      Żylaki kończyn dolnych są niezależnym czynnikiem ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej. W ich przebiegu dochodzi do uszkodzenia ściany naczyń żylnych oraz zwiększa się skłonność do tworzenia się skrzeplin.

      Palenie papierosów powoduje uszkodzenie śródbłonka naczyniowego przez nikotynę i wolne СКАЧАТЬ