Fizjoterapia w chirurgii. Отсутствует

Чтение книги онлайн.

      Zakrzepica żylna może rozpoczynać się jeszcze przed operacją, kiedy to chory istotnie zmniejsza aktywność ruchową, prowadząc siedząco-leżący tryb życia. Dlatego ćwiczenia przeciwzakrzepowe należy włączyć do programu fizjoterapii na oddziałach chirurgicznych już w okresie przedoperacyjnym.

      Ćwiczenia samoobsługi obejmują przede wszystkim naukę bezpiecznych zmian pozycji ciała w łóżku, przyjmowania pozycji siedzącej oraz wstawania. W okresie przedoperacyjnym nie sprawiają z reguły choremu większych problemów, ale po operacji mogą być trudne do wykonania. Podstawową ich zasadą jest ochrona rany pooperacyjnej oraz zmniejszanie bólu. Można to osiągnąć, stosując stabilizację operowanego miejsca lub odpowiednią pozycję ułożeniową podczas wykonywania tych czynności. Zazwyczaj jest to pozycja, która powoduje zmniejszenie napięcia tkanek w okolicy operowanej, co łagodzi ból, jak również napięcie okolicznych mięśni działających stabilizująco na tę okolicę. Po operacjach w obrębie jamy brzusznej obroty w łóżku powinny być wykonywane przy zgiętych kończynach dolnych w stawach kolanowych i biodrowych. Również przyjmowanie pozycji siedzącej w łóżku jest łatwiejsze przy zgiętych stawach kończyn dolnych i napiętych mięśniach tułowia. W tym przypadku stosowane są różne ułatwienia, np. drabinka do siadania, która umocowana jest do poręczy łóżka. Korzystający z niej chory przenosi dużą część obciążenia na kończyny górne i obręcz barkową, oszczędzając mięśnie brzucha.

      Metodyka kinezyterapii w okresie pooperacyjnym zależy od:

      We wczesnym okresie pooperacyjnym ćwiczenia fizyczne stosuje się często, przy stosunkowo niewielkiej liczbie ich serii i powtórzeń. Czas jednej sesji ćwiczeń z reguły wynosi 5–10 minut, podczas której chory wykonuje głównie ćwiczenia oddechowe, skutecznego kaszlu i przeciwzakrzepowe. Liczba powtórzeń poszczególnych ćwiczeń nie przekracza 3–4 zależnie od ich rodzaju. Prowadzone są w 1–3 seriach i powinny być powtarzane 6–8 razy dziennie (tab. 3.5).

      Tabela 3.5. Ogólne zasady stosowania poszczególnych rodzajów ćwiczeń w szpitalnym etapie rehabilitacji po operacjach chirurgicznych

      Od 3. doby po operacji, jeżeli pozwala na to stan chorego, wydłuża się czas jednej sesji ćwiczeń nawet do 30 minut, zmniejszając częstotliwość ich wykonywania do 3 razy dziennie i zwiększając liczbę powtórzeń poszczególnych ćwiczeń do 10 w serii (tab. 3.6). Należy jednak pamiętać, że są to ogólne zasady, które mogą ulegać zmianom zależnie od stanu chorego.

      Tabela 3.6. Metodyka ćwiczeń we wczesnym okresie pooperacyjnym

      Istotne znaczenie w okresie pooperacyjnym mają także pozycje ułożeniowe zapobiegające nieprawidłowemu, najczęściej nawykowemu ustawieniu stawów, mogące prowadzić do ograniczenia ruchomości. Po operacji chory przyjmuje pozycje, które zmniejszają ból, ale są często przyczyną przykurczów mięśniowych. Przykładami takich pozycji jest zgięcie w stawie biodrowym po operacjach w obrębie podbrzusza, czy przywiedzenie kończyny górnej do tułowia po operacjach w obrębie klatki piersiowej. Pozycje te zmniejszają napięcie tkanek, ale zbyt długo utrzymywane powodują skrócenie mięśni i tkanek miękkich okołostawowych, czego wynikiem jest ograniczenie zakresu ruchów w stawie. Dlatego we wczesnym okresie pooperacyjnym, kiedy ból jest największy, trzeba zwracać szczególną uwagę na zapobieganie temu przymusowemu, odruchowemu ustawieniu w stawach. W tym przypadku stosowane są:

      → ćwiczenia czynne lub samowspomagane,

      → pozycje ułożeniowe.

      Po operacji chory powinien utrzymywać kończynę w pośrednim ułożeniu między maksymalnymi zakresami ruchu w stawie. W przypadku otwarcia klatki piersiowej kończyna górna po stronie operowanej powinna być odwiedziona w stawie ramiennym pod kątem 30–45°. Pozycja ta zmniejsza ból, jednocześnie obniżając ryzyko przykurczu w tym stawie. Po operacjach w podbrzuszu należy unikać nadmiernego zbliżenia kończyny górnej do jamy brzusznej, utrzymując staw w 30–45° zgięciu w stawie biodrowym.

      Specyficzną formą pozycji ułożeniowych są pozycje drenażowe. Ich celem jest grawitacyjne ułatwienie odpływu zalegającej w oskrzelach wydzieliny. Są one dostosowane do miejsca zalegania i określonego segmentu płuca (tab. 3.7 i 3.8; ryc. 3.5).

      Tabela 3.7. Pozycje drenażowe płuca prawego

      Tabela 3.8. Pozycje drenażowe płuca lewego

      a

      b

      Rycina 3.5. Pozycje drenażowe: drenaż segmentów szczytowych górnych płatów płuc (a); drenaż segmentów przednich (b).

      c

      d

      e

      f

      g

      h

      Rycina 3.5. Pozycje drenażowe: drenaż segmentu tylnego górnego płata płuca prawego (c); drenaż segmentu tylnego górnego płata płuca prawego (d); drenaż języczka (e); drenaż segmentów szczytowych obu dolnych płatów płuc (f); drenaż segmentów podstawnych przednich dolnych płatów płuc (g); drenaż segmentu podstawnego bocznego dolnego płata płuca lewego (h).

      i

      j

      Rycina 3.5. Pozycje drenażowe: drenaż segmentów podstawnych tylnych obu dolnych płatów płuc (i); СКАЧАТЬ