Panorama współczesnej filozofii. Отсутствует
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Panorama współczesnej filozofii - Отсутствует страница 7
Название: Panorama współczesnej filozofii
Автор: Отсутствует
Издательство: OSDW Azymut
Жанр: Философия
isbn: 978-83-011-8700-2
isbn:
Q.1. Damian Leszczyński widzi dwie charakterystyczne cechy konserwatyzmu. Jest to nastawienie (1) uznające istnienie różnych rodzajów ludzkiej wiedzy i (2) takie, dla którego wiedza i racjonalność mają jedynie ograniczoną ważność. Czy konserwatyzm wyżej ceni naukę, czy filozofię?
Q.2. Aspekt metafizyczny konserwatyzmu ujawnia się w przekonaniu, że jednostka nie jest sama sobie absolutem. Ważna jest kultura, tradycja, mądrość ludowa, świadomość zbiorowa, kolektywna intencjonalność. Jak to wpływa na jednostkę żyjącą na styku dwóch kultur?
Q.3. W jakim sensie Montaigne był chrześcijańsko-stoickim etykiem?
Q.4. Ziemska eschatologia konserwatyzmu zostaje ograniczona do minimum: nihil novi sub sole. Konserwatyści są sceptykami czy pesymistami?
Q.5. Co uzasadnia przekonanie, że osoba jest bytem ukształtowanym przez świat (społeczność, epokę itp.), a zarazem bytem przekraczającym ten świat i – być może – predestynowanym do czegoś więcej niż tylko naturalne zwierzęce życie i zwierzęca śmierć?
Q.6. Konserwatywne podejście odrzuca możliwość stworzenia projektu idealnego społeczeństwa czy idealnego państwa, który następnie można by wprowadzać w życie za pomocą narzędzi politycznych. Czy istnieją konserwatywni rewolucjoniści?
Q.7. Wartości w świecie społecznym nie mogą zostać ugruntowane w obrębie tego świata i za pomocą takich narzędzi, którymi działa się w świecie. Konserwatyzm to nie tylko opowiedzenie się po stronie ancien régime’u, lecz przede wszystkim opowiedzenie się po stronie ancienne foi. Czy konserwatyzm musi być zawsze religijny?
Q.8. Najpoważniejsze różnice między socjalizmem i konserwatyzmem można ukazać za pomocą haseł: kolektywizm vs. personalizm, egalitaryzm vs. hierarchia, centralizm vs. pluralizm, materializm vs. spirytualizm, sprawiedliwość społeczna vs. „klasyczna” czy „normalna” sprawiedliwość. Czy istnieje konserwatywny socjalizm?
Q.9. Liberalizm na pierwszym miejscu stawia wolność i własność, a więc wartości, które konserwatysta uważa – podobnie jak równość – za drugorzędne, a dążenie do ich pełnego urzeczywistnienia za utopijne. Czy dlatego człowiek w młodości jest liberałem, a później konserwatystą?
Q.10. Nowoczesność ma to do siebie, że premiuje to, co powszechne i masowe; tkwienie w niszy na własne życzenie jest głęboko nienowoczesne. Czy konserwatyści są idealistami? W jakim sensie?
R. Liberalizm
R.1. Andrzej Szahaj opowiada się za poglądem, że liberalizm wspierał kształtowanie się rynku kapitalistycznego w interesie ludzi, którzy dysponują czymś na wymianę, a tym samym podważa normy społeczeństwa bazującego na obyczaju i statusie. Jak to wiąże się z metaforami: „niewidzialnej ręki rynku” oraz „państwa jako nocnego stróża kapitału”?
R.2. Liberalizm ma dwie wersje: atomistyczną i komunitarystyczną. Czy w obu wersjach jednostka jest w równym stopniu swobodna?
R.3. Czy liberalizm faworyzuje wspólnotę samotników?
R.4. Prawie wszystkie odmiany liberalizmu (oprócz wariantu przyjmowanego przez Thomasa Hobbesa) hołdują optymizmowi antropologicznemu, czyli przekonaniu, że człowiek jest z natury dobry. Czy w liberalizmie pielęgnowanie życzliwości jest zbędne, czy szkodliwe dla systemu?
R.5. Autonomia to zdolność samodzielnego podejmowania wyborów życiowych na podstawie własnych przekonań i pragnień. Czy istnieją ludzie odbierający swą wolność jako trudne do udźwignięcia obciążenie?
R.6. Co było największym historycznym zwycięstwem liberalizmu? Obalenie monarchii, uwolnienie jednostki od zależności feudalnych w Europie czy od niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych i Brazylii?
R.7. Czy liberalny kapitalizm w wersji najbardziej konsekwentnej staje się społecznym darwinizmem w stylu Herberta Spencera?
R.8. Czy filozofia Johna Rawlsa, który zaleca system najlepiej służący tym, którzy są ekonomicznie najsłabsi, jest jeszcze jakąś wersją liberalizmu? W jakim sensie?
R.9. Isaiah Berlin rozróżnił wolność negatywną i wolność pozytywną. Czy to prawda, że wolność negatywna nic nie kosztuje, a pozytywna jest droga?
R.10. John Locke w Liście o tolerancji domagał się tolerancji dla wyznawców odmiennych doktryn religijnych. Czy w liberalizmie wolność religijna rozciąga się na działania misyjne?
FILOZOFIA SPOŁECZNA
S. Komunitaryzm
S.1. Adam Chmielewski znajduje zalążki idei komunitarnych w Nowym Testamencie, chrześcijańskim ruchu monastycznym oraz katolickim ruchu robotniczym, w teoriach filozofów i socjologów, m.in. Émile’a Durkheima i Ferdinanda Tönniesa. Czy czujesz się członkiem jakiejś wspólnoty? Jakiej?
S.2. Wiodącą tezą ruchu komunitarnego jest antyindywidualizm. W opozycji do uniwersalizmu komunitarianie głoszą partykularyzm. Czy komunitaryzm to kompromis?
S.3. Chmielewski uważa, że komunitaryzm to patriotyzm i tradycjonalizm bez nacjonalizmu i fascynacji zmistyfikowanym obrazem archaicznego społeczeństwa. Czy to zakłada definicyjnie ograniczoną fascynację ojczyzną i tradycją?
S.4. Na jakiej podstawie komunitarysta odrzuca ideę umowy społecznej, ideę uniwersalizmu liberalnego lub konserwatywnego oraz ideę ponadkulturowej etyki? (Por. S.10).
S.5. Uniwersalizm jest ślepy na odmienne tożsamości jednostek ludzkich. Na przykład John Rawls zakłada, że racjonalne jednostki będą wybierać jednomyślnie i nie potrzebują kompromisów. Czy to znaczy, że są emocjonalnie identyczne?
S.6. W odróżnieniu od uniwersalistów komunitaryści przyjmują dialogiczność i agonistyczność. Sądzą, że w sporze i rozmowie kształtuje się świadomość i racjonalność. Czy tak jest?
S.7. Czy w warunkach pełnej swobody myślenia myślimy sprawniej, czy mniej sprawnie?
S.8. Czy człowiek jest powiązany w przygodny sposób ze swymi pragnieniami i może je łatwo zmienić? A gdy nie może, to dlaczego?
S.9. „Narracyjna koncepcja osobowości” zakłada, że nasza tożsamość jest silnie określona przez naszą opowieść biograficzną na swój własny temat. Co osiągamy, manipulując swoją biografią? Nową tożsamość? Nową postawę polityczną lub moralną?
S.10. Charles Taylor wprowadza trzy „osie” orientujące refleksję moralną: (1) rozumienie wartości i godności innych ludzi, (2) ogólna koncepcja dobra i wszechstronnego życia, (3) poczucie własnej godności i cech zasługujących СКАЧАТЬ