Narodziny cywilizacji Wysp Brytyjskich. Wojciech Lipoński

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ dynamiczny czynnik germański. Plemiona germańskie występowały tu do tej pory głównie w roli rzymskich foederati lub mniej czy bardziej okazjonalnych piratów, łupiących obrzeża wyspy. Od ok. 410 r., a zatem równolegle do „renesansu subromańskiego”, Germanie, głównie Saksoni i Anglowie oraz w mniejszym stopniu Jutowie i Fryzowie, zapoczątkowują nowy etap historii wyspy, zwany okresem anglosaskim lub staroangielskim (Anglo-Saxon, Old English Period). Trwać on będzie do najazdu normańskiego w 1066 r.

      Pierwszą fazę okresu staroangielskiego, w której obserwujemy zderzenie kultury Saksonów, Anglów i Celtów, uważa się powszechnie za okres wyjątkowo doniosły w kształtowaniu się podstawowych cech nowożytnej cywilizacji brytyjskiej. „W jego obrębie nastąpiły zmiany bardziej dalekosiężne i głębsze niż w jakimkolwiek porównywalnym przedziale czasowym; zmiany te ukształtowały fizyczny charakter naszego społeczeństwa, przesądziły o podstawowych strukturach naszego języka, położyły grunt pod wiele z naszych instytucji i uczyniły możliwą eksploatację naszych zasobów naturalnych w skali nigdy nie osiągniętej nie tylko w okresie przedhistorycznym, ale nawet rzymskim”215.

      Ten przejściowy okres, zawierający się z grubsza między zerwaniem politycznych związków z Rzymem a pełną chrystianizacją Brytanii, jest zarazem najtrudniejszy do interpretacji historycznej i kulturowej. Nie wszystkie z dokonujących się wówczas przemian zostały odnotowane w zachowanej dokumentacji piśmienniczej, nie wszystko o tych czasach powiedziała archeologia. To, co jednak o nich wiemy, wystarcza do stosunkowo dokładnego opisu biegu rzeczy, który wydaje się tym potrzebniejszy, że większość opracowań dziejów Brytanii, dostępnych na rynku polskim w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, reprezentuje pod tym względem wiedzę trącącą myszką, wręcz wiktoriańską i anglocentryczną, i to niezależnie od miejsca czy daty powstania. Prace te, jeśli chodzi o moment zderzenia porzymskiej Brytanii z Anglosasami, zawierają najczęściej tezę, którą trudno dziś zaakceptować. Mówi ona, iż za sprawą ludów germańskich, wspomaganych w dziele zniszczenia przez Piktów, nastąpiła całkowita lub niemal całkowita zagłada kultury romańskiej. Wynika z tego z reguły wniosek, że ludy reprezentujące kulturę niższą, zniszczyły wyższą.

      „Jest rzeczą zdumiewającą – pisze H. Zins w swej Historii Anglii – jak niewiele z dorobku cywilizacyjnego Brytanii rzymskiej weszło do dalszego procesu rozwojowego Anglii i jak całkowita była zagłada tego wszystkiego, co Rzym wniósł do życia i kultury Brytanii w ciągu pierwszych czterech stuleci naszej ery. Tylko bardzo nieliczne miasta rzymskie przetrwały na wyspie zniszczenia związane z najazdem plemion anglosaskich, a w istocie poza nazwą i ruinami rzymskich budowli niewiele z nich pozostało. Celtyccy i anglosascy najeźdźcy IV i V w. prawie doszczętnie zniweczyli dorobek cywilizacji rzymskiej w Anglii, poza świetnymi drogami rzymskimi oraz religią chrześcijańską (w jakimś małym stopniu)”216

      Конец ознакомительного фрагмента.

      Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

      Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

      Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

      1

      Dariusz A. Sikorski, O narodzinach pewnej cywilizacji, „Kwartalnik Historyczny” CIX, 2002, nr 4, s. 122–132; Wojciech Lipoński, Źle, gdy plebana chcą uczyć dzwonniki, „Kwartalnik Historyczny” CX, 2003, nr 3, s. 77–83.

      2

      E. Rutherfurd, Sarum, New York 1992, s. 11–12.

      3

      A.L. Rowse, The Spirit of English History, London-New York-Toronto 1943, s. 11.

      4

      Zob. obszerne, wyposażone w ok. 150 zdjęć i rysunków opracowanie M. Herity’ego, Irish Passage Graves, Dublin 1974.

      5

      Podstawy tej metody stworzył w 1949 r. Willard F. Libby z Uniwersytetu w Chicago. Polega ona na badaniu zawartości węgla radioaktywnego C¹⁴ w zachowanych z przeszłości szczątkach organicznych (ludzkich, zwierzęcych lub roślinnych). Wykorzystuje się w niej czas połowicznego rozpadu C wynoszący 5760 lat. Zawartość C¹⁴ w zachowanym szczątku organicznym, np. drewnie lub kości, porównuje się z zawartością C w podobnym organizmie współczesnym i procentowo wylicza stopień rozpadu C¹⁴ w badanym szczątku. Daje to przybliżoną datę jego funkcjonowania w organizmie żywym. Metodą tą można zmierzyć okres do mniej więcej 7–8 tys. lat wstecz. Powyżej tej granicy zawartość C¹⁴ w zachowanych szczątkach jest już tak nikła, że uniemożliwia badanie. Niedokładności wyliczeń poniżej granicy 7–8 tys. lat kompensuje się tzw. potrójną kalibracją. Zob. W.F. Libby, Radio-carbon Dating, Chicago 1955; L. Poole i G. Poole, Carbon and Other Science Methods that Date the Past, New York 1961. Zob. także cyt. poniżej pracę C. Renfrew, Before Civilization, New York 1973, rozdziały The Problem of Dating, The First Radiocarbon Revolution, The Three Ring Calibration of Radiocarbon (s. 20–83).

      6

      C. Renfrew, Wessex without Mycenae, „Annals of the British School of Archaeology”, 1968, vol. 63, s. 277–285.

      7

      Cyt. za C. Renfrew, Before Civilization, op. cit, s. 251.

      8

      Grooved ware https://en.wikipedia.org/wiki/Grooved_ware, stan na 23.VII.2016.

      9

      G.& A. Ritchie, Scotland: Archaeology and Early History: A General Introduction, Edinburgh 1991; passim.

      10

      hkb, XI, IV, s. 201.

      11

      „We have just added a permanent feature”. Zob. reprodukcję fotomontażu w: C. Chippindale, P. Devereux i inni, Who Owns Stonehenge?, London 1990, s. 158. Tamże reprodukcje większości wspomnianych wcześniej obrazów malarzy brytyjskich.

СКАЧАТЬ