w Royal Irish Academy jako rkps 24 P 9. W tłumaczeniu własnym posiłkowałem się dwoma niezależnymi przekładami tego zabytku na angielski, znajdującymi się w dużych fragmentach w nast. pracach: Ch. Squire, Celtic Myth and Legend, Poetry and Romance, London (b. r.), s. 86–88 oraz E. Knott, G. Murphy, Early Irish Literature, London 1966, s. 111–112.
W przydomku Lugha ildanach oznacza „posiadający wiele umiejętności” bądź też „znający wiele sztuk, ew. rzemiosł”. Prefiks sam znaczy z kolei tyle, co jednocześnie, razem, za jednym zamachem”.
47
Cyt. za: Ch. Squire, Celtic Myth and Legend, Poetry and Romance, op. cit, s. 84–85.
48
Cyt. za P. Mac Cana, op. cit, s. 73.
49
Zob. m.in. M. Dillon, N.K. Chadwick, Ze świata Celtów, przekł. Z. Kubiak, Warszawa 1975; J. Gąssowski, Mitologia Celtów, Warszawa 1978; J. Rosen-Przeworska, Religie Celtów, Warszawa 1971.
50
Zob. rodzinę haseł uid w: E. Dwelly, The lllustrated Gaelic-English Dictionary, op. cit., s. 991. Tamże rodzina haseł druid, druidh, druidheach itd., s. 363–364.
51
W znanych mi tekstach łacińskich nazwa ta zbiegiem okoliczności występuje zawsze w przypadkach zależnych, nigdy w mianowniku, stąd nie wiemy, w jakiej formie podstawowej używa jej dany autor (przypadki zależne są dla obu form identyczne). Por. Wojna galijska Cezara, VI, 13; CWG, s. 218 i CBG, s. 185: „in loco consecrato”.
52
E. Dwelly, op. cit., s. 364.
53
Commentarii, op. cit., VI, 13–14; CBG, s. 183–186; CWG, s. 217–219.
54
Ibid., VI, 14; CBG, s. 186; CWG, s. 219.
55
E. Dwelly, op. cit., s. 434, hasło filidh.
56
Commentarii…, op. cit., VI, 17; CBG, s. 186–187; CWG, s. 220–221.
57
Ibid., VI, 13; CBG, s. 186; CWG, s. 219–220.
58
Ibid., VI, 13; CBG, s. 185; CWG, s. 218.
59
S. Piggott, Nemeton, Temenos, Bothros. Sanctuaries of the Ancient Celts, w: ICelti e la loro cultura nell’epoca pre-Romana e Romana nella Britannia, op. cit., s. 50–51.
60
Ibid., s. 54.
61
Cyt. za: J.E. Caerwyn Patrick, K. Ford, The Irish Literary Tradition, Belmont, Mass. 1992, s. 32.
62
S. Czarnowski, Literatury celtyckie, w: Wielka literatura powszechna, pod red. S. Lama, t. 3, Warszawa 1932, s. 11.
63
D. Ó Corrain, Ireland before the Normans, Dublin 1980, s. 74.
64
J. Carney, The Irish Bardic Poet, Dublin 1967, s. 5.
65
S. Czarnowski, op. cit., s. 10–11.
66
A. Majewicz i E. Majewiczowa, Literatura irlandzka (Rys historyczny napisał A. Lubach), w: Dzieje literatur europejskich, op. cit., s. 665.
67
Do trębaczy zaliczano m.in. graczy na instrumentach z kości. Określano ich mianem enamfhir; nazwy instrumentów się nie zachowały, podobnie jak one same. Wyjątek stanowi tylko zagadkowa nazwa feadan, rodzaj piszczałki, na której grali feadánaigh. Późniejsza nazwa kościanego fletu – fliúit – jest średniowiecznym zapożyczeniem z angielskiego. Najstarsze dudy, na których grano do boju, nosiły nazwę píob mór. Rozwinął się z nich instrument cuisleanna ceoil, na którym grali cuisleannaig. Zob. B. Breathnach, Folk Musie and Dances of lrleand, rozdz. Musical Instruments, Dublin 1983, s. 65–87.
68
Wzorem godła Irlandii stała się najstarsza zachowana harfa średniowieczna, znana jako Brian Boru, przechowywana obecnie w Trinity College w Dublinie.
69
J. Carney, op. cit, s. 8.
70
Ibid., s. 9.
71
Ibid., s. 11.
72
Ibid.
73
Ibid.
74
Cyt. za oryginalnym tekstem gaelickim i równoległym tłumaczeniem angielskim w: E. Knott, G. Murphy, op. cit., s. 63–64.
75
Ibid., s. 71.
76
Ibid., s. 74.
77
Anonimowy tekst irlandzki, cyt. za: E. Knott, G. Murphy, op. cit, s. 81. Wtrącenia w nawiasach moje – W.L.
78
E. Dwelly, op. cit., hasło Aois dána, s. 39–40.
79
J. Carney, op. cit., s. 11–12.
80
Ibid., s. 12.
81
Ibid., s. 37.
82
Ibid.
83
SEHI, s. 13.
84
R. Atkinson, Wstęp do: YBL, s. nbl (4).
85
Zob. podrozdział Spór o chronologię migracji celtyckich.
86
P. Mac Cana, op. cit, s. 57.
87
Ibid.
88
P. Mac Cana, op. cit, s. 65.
89
S. Ó Súilleabháin, Storytelling in Irish Tradition, Cork 1973, s. 12. Tamże znajduje się znamienny opis występu jednego z ostatnich sgéalaighe, gdy zgromadzona publiczność wiejska zignorowała jego opowieść, nie dziękując mu nawet symbolicznie, a tylko spod pieca dał się słyszeć pojedynczy głos: „żyj nam długo, opowiadaczu”.
90
C. Yannaras, Truth and Competition in Greek Tradition, wykład wygłoszony podczas XXXIII Sesji Międzynarodowej Akademii Olimpijskiej, rocznik „International Olympic Academy”, 1993 s. 72–73.
91
P. Mac Cana, op. cit, s. 17.
92
Táin czyli uprowadzenie stad z Cuailnye, tłum. E. Bryll i M. Goraj, Warszawa 1983, s. 88–89. Por. The Tain. Translated from the Irish epic Táin Bó Cuailnge, Oxford 1982, s. 75.
93
Cyt. za: E. Knott, G. Murphy, op. cit., s. 131
94
Fototypiczne wydanie tej ostatniej, z kartami oryginalnej wielkości, znajduje się w posiadaniu Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu.
95
Zob. The Táin, op. cit., s. 253 i 283. W tłumaczeniu polskim E. Brylla i M. Goraj tekst ten jest przytoczony z następującym k
СКАЧАТЬ
