1920-1930 жылдардағы Қазақстан халқы. К. А. Саркенова
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу 1920-1930 жылдардағы Қазақстан халқы - К. А. Саркенова страница 12
Название: 1920-1930 жылдардағы Қазақстан халқы
Автор: К. А. Саркенова
Издательство: КазНУ
Жанр: История
isbn: 9965-29-641-3
isbn:
Дерек: Статистический вестник. 1924. № 4. – 89-б.
Сонымен 1923 жылғы санақ бойынша ҚазАКСР-інің халқы
3 801 521, оның ауылдағысы – 3 356 429, қаладағысы – 445 092 адам болды. Біз жоғарыда 1923 жылдың ауылшаруашылық санағы қорытындыларын сараладық. Енді 1923 жылы өткен Бүкілодақтық қала санағы материалдары мен басқа деректерді пайдалана отырып, қала халқының құрамын талдайық. 1923 ж.
15 наурызда қалалар мен қала типіндегі қоныстарда бір күндік қалалық санақ өтті. Бұл санақ жаңа экономикалық саясаттың нәтижесінде сауда мен өнеркәсіптің неғұрлым шоғырланған жері қала мен қала типіндегі кенттердің халқының құрамындағы өзгерістерді анықтау мақсатында жүргізілді.
Халықтың есебі бұл санақта жеке парақ, отбасылық және пәтерлік карта делінетін үш формуляр түрінде жүргізілді. Жеке парақ кәдімгі демографиялық санақ бағдарламасының қысқартылған түрінде берілді әрі: жынысы, жасы, ұлты, отбасылық жағдайы, негізгі және қосымша кәсіп түрі, мансабы немесе мамандығы, әлеуметтік жағдайы, жұмыс орны, жұмыссыз ба және қай уақыттан бері, қандай мамандығы бар, сонымен бірге соңғы жұмыс орны қайда болды, ал егер оқитын болса төлемақы ала ма, егер жұмысы болмаса, жұмысқа жарамсыз ба, ауыл шаруашылы саласында қандай шаруашылық түрімен байланысы бар110 деген сұрақтарды қамтыды.
1923 жылғы санақта 1920 жылы өткен санақтың еленбеген жақтарына ден қойылды. Өндіріс орындарының жинақтық мәлімет кестелерінде мемлекеттік, кооперативтік және жеке меншіктік өнеркәсіп түрлері әлеуметтік жағынан жіктеліп, 1920 жылдың мәліметтерімен салыстырыла көрсетілді. Материалдардың бұндай жиынтығы қала мен қаланың әлеуметтік-экономикалық мәселелерін зерттеуде ғылым үшін таптырмас дерек көзі болды111.
Орталық статистика басқармасы 1923 жылғы қала халқы санағының материалдары қорытындыларын 1924 – 1925 жылдары ел, аймақ және ірі қалалар бойынша жариялады112.
Сонымен осы санақ және басқа да материалдар бойынша Қазақ АКСР-інің қала мен қала типіндегі халық саны төмендегіше болды:
Қалада жүргізілген санақ бойынша, Қазақстанның 44 қаласы мен қала типіндегі қоныстардың халқы 446 323, оның 217 032-сі ер адам, ал 329 291-і әйелдер болған113.
Қазақ АКСР-індегі қала халқы жынысы жағынан төмендегіше бөлінген:
Дерек: Харлампович К. Национальный состав КССР по переписи 1923 г. // Статистический вестник. 1924. № 5. – С. 65 – 66.
СКАЧАТЬ
Сонда, 88-б.
Статистико-экономический обзор. – С. 64.
Сборник статистических сведений о движении населения, скота и урожая. – С. 18-19.
Сонда.
Массовые источники по социально-экономической истории советского общества. – С. 26.
Сонда.
Труды ЦСУ. Т. XX. М.,Ч. 1 – 4. 1924 – 1925: Ч. 1.Общие предварительные сведения о городах и их населении: вып. 1. Европейская Россия и Юго-Восток; вып. 2. Азиатская Россия, Белорусия, Украина, Закавказье. Ч. ІІ. Насление городов СССР по занятиям: вып. 1. Европейская Россия; вып. 2. Украина; вып.3. Крым, азиатская часть РСФСР, Белорусия; вып. 4. Распределение городского населения по главным отраслым труда. Ч. ІІІ. Население городов СССР по возрасту, занятиям и семейному состоянию. Ч. ІV. Побочные занятия городского населения. Несамодеятельное население по занятиям самодеятельного. Национальный состав населения. Итоги переписи семей.
Харлампович К. Национальный состав КССР по переписи 1923 г. // Статистический вестник. 1924. № 5. – С. 55.