Сүдү киһи Багдарыын Сүлбэ. Л. В. Иванова

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ налыччы сайдыахтаах олоҕу үрэйсибит, бу хааннаах тутулу олохтуурга күүстэрин-уохтарын биэрбит П.А. Ойуунускай, М.К. Аммосов уо.д.а. тустарынан тугу саныыгын?

      – Ити дьону мин аан бастаан норуоттарын тустарыгар туохтарын да кэрэйбэтэх дьиҥнээх патриот дьон курдук көрөбүн. Ойуунускай ааспыт күннэр-дьыллар тустарынан ахтыытыгар ыраахтааҕы үс үйэ тухары баттаан олорбутуттан босхолонор буоллубут диэн, Өктөөп өрөбөлүүссүйэтин уруйдаан-айхаллаан, туохтан да өрө көтөҕүллэн көрсүбүппүт диэн суруйар. Кинилэр революцияны национальнай босхолонуулаах хамсааһын курдук көрсүбүттэр. Хайаан да көҥүлбүтүн тутуохпут, туһунан государство буолуохпут диэн. Ол иһин революция кыайаатын кытта автономияны туруорсаллар. Онтон били автономия, көҥүл сымыйа буолбутун өйдөөннөр, албыннаппыт эбиппит диэн санааҕа кэлэллэр. Дьэ ол иһин Ойуунускай бөрүөтүн анныттан «Улуу Кудаҥса», «Александр Македонскай» курдук айымньылар тахсаллар. Онно кини хаан олбохтоох былааска кэллибит, норуоппут трагедияҕа киирдэ диэн түмүккэ кэлбитэ сирэйинэн көстө сылдьар.

      – Ону кинилэр өйдөөбүттэр эбит дуо?

      – Өйдөөн. Ксенофонтовщина диэн ааттаан саха үтүөтүн кыргыбыттарын кэнниттэн, кинилэри үлэлэриттэн устан үүртэлээбиттэрин кэнниттэн.

      – Билигин биһиэхэ толкуйданар, суолу торумнуур кэм. Эн көрөргүнэн саха ханнык суолунан сайдыан, ханнык суолу тутуһуон сөбүй?

      – Саха билигин саамай кылаабынайа арыгы иһиэ суохтаах. Соторутааҕыта «Сахаадаҕа» Саргыл Тааттын диэн киһи ыстатыйата тахсыбыта. «Саха, арыгы уонна тимир суол» диэн. Онно кини мин билэр дьонум 20 бырыһыана арыгыһыт диэн ааҕан таһаарбыт. Бу улахан сыыппара. Биэс киһиттэн биирэ. Ити аҕыйаабатаҕына саха эстэр кутталлаах. Бэйэтин доруобуйата сатарыйар, кэнэҕэскитэ кэхтэр. Аны үбүн-харчытын онно супту уулаттаҕына олоҕо сатарыйар. Ити биирэ. Иккиһинэн, мин сахабын, мин дьону кытта тэҥ киһибин диэн бэйэни сэнэммэт, кыратыппат гына үлэ барыахтаах. Бэйэтин сэнэнэ, мин баҕас дии сылдьар киһи хаһан баҕарар өйө-санаата, илиитэ- атаҕа муҥур буолар. Үсүһүнэн, биһиги ахсааммытын элбэтиэхтээхпит, ол аата доруобуйабытын тупсарыахтаахпыт, төрүөхтээхпит-ууһуохтаахпыт. Биһиги ахсаан өттүнэн аҕыйахпыт тухары, дойдубутугар хайдах да хаһаайын буолар кыахпыт суох. Америка хоту өттүн, Канада учуонайдарын быһаарыыларынан 3 мөлүйүөн кв. километр Хотугу сиргэ, түргэнник алдьанар, бааһын оһоруммат кэбирэх сирдээх-буордаах дойдуга мөлүйүөн сүүс, мөлүйүөн икки сүүс киһи олоруохтаах. Онтон элбэх киһи олордо да, сирэ илдьи тэпсиллэн, бырыы бадараан буолар. Нууччаҥ манна олохсуйбат, байда да бара турар. Оттон саха ахсаана мөлүйүөн-мөлүйүөн икки сүүс буолла да, үлэлэниэхтээх үлэни бэйэтэ үлэлиир, бу дойдуну баһылыыр. Онон биһиги билигин өрө туран барытын баһылыахтаахпыт диэн буолбакка, ити курдук уһуну-киэҥи толкуйдаан торумнаныахпытын наада.

      – Саха сайдыытын туһунан боппуруоһу кэпсэтэргэ нууччалары кытта сыһыаны хайдах да тумнар кыаллыбат. Биһиги аҕалаатар СКАЧАТЬ