Сүдү киһи Багдарыын Сүлбэ. Л. В. Иванова

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ кэлээт, биһигини, эдэр ыччаты, наукаҕа көҕүппүтүнэн, угуйбутунан барбыта. Саха сирин историятын туһунан аан бастаан систематическай курсу аахпыта, историческай куруһуогу тэрийбитэ. Ол кэмҥэ Саха сирин историята саҥардыы үөрэтиллэн эрэрэ, онно эдэр научнай каадырдары бэлэмниир баҕалааҕа.

      Саха сирин историятын үөрэтэр аан бастакы историческай куруһуокка 1950–51 сс. үөрэх дьылыгар 19 чилиэн баара. Миша Ивановтуун иккиэн биһиги ол куруһуокка киирбиппит. Куруһуокпутугар биһиги тиэмэ ылан, бибилэтиэкэттэн, архыыптан матырыйаал хомуйан, реферат суруйарбыт.

      Рефераттары дьүүллэһии, научнай кырдьыкка талаһар эдэр дьон сиэринэн, итэҕэстэргэ ханнык да эйэлэһимтиэтэ суох принципиальнайдык, уохтаахтык-күүстээхтик барара.

      Биһиэхэ, студеннарга, Башарин куруһуогар сылдьыыбыт, төрөөбүт дойдубут, Сахабыт сирин историятын үөрэтиибит, системаламмыт дириҥ билиини уонна научнай үлэҕэ бэртээхэй бэлэми биэрбитэ. Ити сыллааҕы куруһуок чилиэннэриттэн биэс учуонай тахсыбыта. Оттон, уопсайынан, Г.П. Башарин куруһуогуттан алта уонча учуонай иитиллэн тахсан, бүтүн научнай оскуола төрүттэммитэ».

      Маны таһынан, Далан уонна Багдарыын Сүлбэ Г.П. Башарин курдук уһулуччулаах уһуйааччы куруһуогар дьарыктанан, күүстээх айымньылары, үлэлэри суруйан хааллардахтара. Ол курдук Багдарыын Сүлбэ топонимиканан утумнаахтык дьарыктаныыта, Далан «Тыгын Дархана», «Тулаайах оҕото», «Үһүс хараҕа» саха норуотун түҥ былыргыттан историятын көрдөрөллөр, кэпсииллэр. Ити аата кинилэр дьиҥнээх Учууталга үөрэнэн, кини биэрбит билиитин эттэригэр-хааннарыгар иҥэринэн, онтуларын сайыннаран, бар дьонноругар суруйан хаалларбыттар.

      Багдарыын Сүлбэ уонна Далан, төһө да тус-туһунан тэрилтэҕэ, туһунан хайысхаҕа үлэлээбиттэрин иһин, айар үлэлэринэн алтыһар этилэр. Ол туһунан В. Луковцев «Кэм кэрдии уонна киһи» кинигэтигэр маннык суруйар: «Оччолорго „Хотугу сулус“ редакциятыгар саха биллиилээх суруйааччылара Далан, С. Руфов, И. Федосеев, П. Аввакумов, критик Эрчимэн, Тумарча, журналист, литератор И. Егоров-Сүгэһэрдээх, эдэр айар үлэһит драматург Харысхал, тылбаасчыт А. Шапошникова икки сурунаалга техредакторынан, холбуу баар «Полярная звездаҕа» В. Федоров, Ю. Чертов, о.д.а. үлэлииллэрэ. Онон сурунаал прогрессивнай санаалаах айар, научнай үлэһиттэр мустар, санаа атастаһар, сонун истэр кииннэрин кэриэтэ этэ. Куруутун элбэх айар үлэһит, учуонайдар, суруйааччылар тоҕуоруһаллара. Уларыта тутуу кэмэ саҕаланан, интеллигенция сүргэтэ көтөҕүллүбүт, инникигэ эрэлэ күүһүрбүт, айар, общественнай көҕө улааппыт бириэмэтэ этэ.

      Сарсыарда аайы ким ханнык киин хаһыакка сонун матырыйаалы аахпытын ырытыһыы буолара. Е.Е. Алексеев, М.С. Иванов-Багдарыын Сүлбэ, Г.Г. Колесов, о.д.а. ыстатыйа аҕала эҥин кэлэннэр кэпсэтии, мөккүөр өрө оргуйара».

      Далан уонна Багдарыын Сүлбэ олохпут биир сабыылаах нөҥүө өттүн кэлэйэ көрбүттээхтэр. Кинилэр оччотооҕу партийнай тэрилтэ салайааччылара киин сирдэргэ тиийэн хайдах курдук көрүлүүллэрин улаханнык соһуйа уонна абара көрбүттэр. Ити СКАЧАТЬ