Хамның чаяаны. Книга 1 на тувинском языке. Зоя Донгак
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Хамның чаяаны. Книга 1 на тувинском языке - Зоя Донгак страница 8
Название: Хамның чаяаны. Книга 1 на тувинском языке
Автор: Зоя Донгак
Издательство: Издательские решения
isbn: 9785006030220
isbn:
Адар аңчының өөнче хараача өттүр хүннүң херелдери саарлырга, чаптанчыг чаш төл хүн чырыынга караан имирертип, хүлүмзүрүп чыткан. Дүнелерде таптыг удувас авазы оглунче база хүлүмзүрээн, иешкилерже хомудаан Адар шала каржы көрүп олурган. Чүл дизе, чаш Хайындырым ооң оглу эвес, ол аңнап чорда кадайы ону кыдаттан борастап алган. Оглун куспактап алгаш, кадайы ашаанче чоокшулап келгеш, чугаалаан:
– Көрүп көр даан, хүннүң аязын, ам-даа хомудавышаан сен бе? Бо мээң оглум, а сен катап-ла мээң-биле чурттап тур ышкажыл сен. Багай чүвени уттупкаш, ийилээн эмеглежип, Хайындырымны өстүргей бис.
Дөрбегер эриннерлиг, төгерик арынныг, калбак думчуктуг кадайының эргим арнынче, чаш төлче Адар деңней көргүлээш, дөмей боорга, сергеп, хөглүг апарган. Ашак-кадай кайызы-даа хүлүмзүрүп, эптежип алганнар.
***
Коңгур орук дургаар кадайын-на бодап чораан. Бөгүн ол могагыже ажылдаан. Аржааннаан иешкилер чедип кээри ооң могап-шылаанын сергедип чораан. Өг-бүле четчелешкенде, Коңгур ам-на чаазы-биле эгелээрге, шупту чүве эки болур, өг-бүлелиг кижи аас-кежиктиг болгай. Хам дал дүъште аалынга келген.
«Дүрген Чинчиже!» – диген ышкаш, аалдың ыды Мойнак ээрбишаан, ээзин өгже ыдалай сывыртап чоруп орган.
Коңгур өгнүң хаалгазын ажыдар деп чорда, аңаа уткуй дүвүрээн авазы үнүп келген.
– Чинчи дыка аарып тур. Ол бертен туруп кээрге, амырай бердим. Ынчалза-даа кылаштаар харыы чок болганындан катап чыдыпты!
– Ол чүү дээриң ол? Таанда анаа ыйнаан, авай? – Коңгур удур айтырган.
Кадайы орунда дурт-сынын херилдир кезе тепкен, сыртыкче бажы хандыр оңгая берген, эъди-кежи чалынныг изиг, аажок суксаан чыткан. Чежемейниң-даа шаг чок, муңгаргай болза, ооң кара карактары дүвүрел чок, кургаг болган.
– Аргалыг-ла болза, кум кыннывыт, эргимим. – дээш Коңгур хүлүмзүрээн.
Бодунга чигзинген-даа ышкаш, Чинчи кезек ыыт чок чыткан. Ол аарыг-биле эвес, а бодунуң бодалдары-биле демисежип чыткан.
– Менден чүнү-даа чажырбайн, шынын чугаалап көрем, – хинчектенгенин чажырар дээш, Чинчи дөмей чадаарда хүлүмзүрээн. – Өлүрүн күзевейн тур мен, ам-даа туржур мен, а бир эвес херек кеди чок хирелиг болза…
– Эттине бээр сен, Чинчим. Шыдаш, сарыым, а мен дузалаар мен.
Мөңгүн-Тайганың шыпшык бажын туман дуглаза-даа, кончуг соок хүндүс элээн чылыш диген. Көк хүндүс хенертен дээр бүргеп, карарып келген соонда, долулуг суггур чаъс куда берген. Кежээликтей Мөңгүн-Тайганың кырында туман арлып, чаъс намдай берген.
– Кар! Кар! Кар! – деп, өг кырында кускун эткен. Хамның хаваа дүглү берген.
Коңгур, ооң авазы, оглу үжелээн Чинчиниң чанында органнар. Холурааш бо удаада авазынче көрүпкеш, элдепсинген: үргүлчү СКАЧАТЬ