Орта ғасырлар тарихы. Рыскелді Мырзабекова

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Вестгот тайпалары Мезия аймағына орнығып алды. 378 жылы Адрианополь маңында болған шайқаста гот атты әскерінен тас-талқан болып жеңіледі. Багаудттардың көтерілісі және әртүрлі варвар тайпаларының басып кіруі Галлиядағы Рим билігіне кесірін тигізді. Вестготтар 395 жылы көтерілісті қайталап, Балкан түбегін басып алды. Оларды король болып сайланған, белгілі Балт руынан шыққан, тапқыр әскери көсем Аларих басқарды. Рим бай жер Иллирия территориясын вестготтарға беруге мәжбүр болды. Вестготтарды Италия қызықтырды. 408 жылы Римнің атақты қолбасшысы Стилихон өлтірілген соң вестготтар шабуылы күшейді. Аларих 410 жылы Римді алып, тонады. Вестготтар азық-түлік жетіспеуінен Италияда ұзақ тұра алмады, себебі бұл ел тоналғаннан кейін Африка наместнигі Италияға астық жіберуді тоқтатты. Вестготтар Аларихтің мирасқоры Атаульфтің басқаруымен оңтүстік Галлияға өтіп кетті. 475 жылы император болып Римде Ромул Августул жарияланды. 476 жылы қолбасшылардың бірі варвар Одоакр бүлік жасап, императорды тақтан түсіріп, Неопальға жер аударды. Ол соңғы император еді. 476 жылы оның орнына келген Одоакр өз астанасын Константинопольға көшірді. Сонымен, Батыс Рим империясы жойылды, Византия аталған Шығыс Рим империясы ХV ғасырдың ортасына дейін өмір сүрді.

      § 4. Ұлы Қоныс аудару дәуіріндегі ғұндар

      Жазба және археологиялық деректер бойынша түркі тайпасы ғұндар Еуропаға Орталық Азиядан келген. Батыстағы ғұн тарихы зерттелмеген мәселелер қатарына жатты. Еуропадағы бұл тайпа бірлестігінің тарихы кеңес дәуірінде қарастырылмаған тақырыптардың бірі болды. Қазіргі таңда ғылымның дамуына байланысты түркі әлемінің тарихы жазба деректердің және басқа да пәнаралық салалардың негізінде зерттеліп жатыр.

      Біздің заманымыздың 48 жылы ғұндар солтүстік және оңтүстік болып, екіге бөлінді. Оңтүстік ғұндар Хань империясына бағынды. Біздің заманымыздың ІІ ғасырының бірінші жартысында ғұн тайпаларының миграциясы әуелі Шығыс Жетісуға, кейін Орал, Каспий, Еділ маңындағы жерлерге қоныс аударды. Солтүстік батыстағы ғұн мемлекеті біздің заманымыздың ІV ғасырында әйгілі болып, Шығыс Еуропаға қарай жылжыды. ІV ғасырдың ортасында ғұндар Еділ мен Дон аумағына енді. Азов аймағы және Солтүстік Кавказдағы аландарды, Боспор патшалығын жаулап алып, ғұндар Доннан өтіп, Оңтүстік Шығыс Еуропадағы остгот патшасы Эрманарихтың көп тайпалы державасын 375 жылы жеңіліске ұшыратты.

      ІV ғасырдың 70-жылдары ғұндар Солтүстік Қара теңіз өңірінде пайда бола бастады. Олар алғаш рет Азов теңізі өңірін мекендеген аландарды бағындырды. Одан әрі ғұндар екі бағытта жылжыды. Біріншісі, мұзды жолмен Перекоп және Тамань түбегі арқылы Боспор патшалығына беттеді. Мың жыл өмір сүрген Боспор патшалығы жойылды. Екіншісі, батыс және солтүстік-батыстағы сармат, алан, гот тайпаларына бет түзеді. Сонымен, батыс ғұндарға Еділ мен Дунайға дейінгі жерлер бағынды. 375 жыл халықтардың Ұлы қоныс аударуына соқтырған бастама болды. Қазіргі таңда қазақстандық жалпы тарих ғылымында бұл оқиғаларды СКАЧАТЬ