Лявон Бушмар. Кузьма Чорны

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ той дзень Бушмар рабіў многа. Заходзячы ў хату, ён разоў два падыходзіў да матчынай пасцелі, стаяў па колькі хвілін i маўчаў. Старая жанчына была слабою зусім.

      Бушмар стараўся цяпер не заставацца падоўгу ў хаце. Дарваўшыся да работы, ён у той дзень зрабіў шмат i надвечар, прытомлены, распачаў ужо завіхацца каля агарожы.

      Жанчына зноў папалася яму на вочы. Яна ўскінула цяпер на яго вочы свае, i ў голасе яе цяжка было заўважыць што большае за гаспадарлівую звычайную руплівасць, за абыякавасць да гаспадара i чужой работы. Была нават недаверлівасць i варожасць да чужога чалавека. Яна іначай ужо, як раніцаю, гаварыла цяпер:

      – Можа, памагчы насіць?

      Ён змоўчаў, а праз хвіліну сказаў:

      – Рабі там, што ў хаце трэба.

      I глянуў гэтак, як i той раз ёй услед, але тут жа ўнурыўся ў работу, а яна пайшла ад яго подбегам, можа, штучна спяшаючы. Завязаная назад рагамі хустка збілася ў яе з галавы, кароткая кудзельная вопратка была абсыпана асцюкамі. Яна была ў хаце, аж пакуль не змеркла, а на змярканні шукала па двары яго вачыма. Нiдзе нікога не было, яна вярнулася ў хату i пагаварыла з хвораю:

      – Лявона няма нідзе поблізу, можа, куды адышоўся, а тут мне позна будзе iсці адной, яго чакаўшы. Я ўсё ўправіла, дык я так пайду. Чуць дзень буду зноў.

      – Добра, – адазвалася старая.

      Жанчына рушыла з хаты. Мінула сялібны лясок, перайшла па кладцы рэчку; адышлася ўжо трохi ад сялібы. I там убачыла Бушмара. Ён стаяў над загіністым берагам каламутнай рэчачкі i кудысьці глядзеў.

      Яна на момант прыпынілася, трохi жахнулася ад нечаканасці. Ён пачуў яе крокі i азірнуўся. Бровы яго былі ссунуты – гэта яна добра заўважыла.

      – Аміля? – неспадзеўкі сказаў ён першы раз за гэты дзень яе імя, таксама ўздрыгануўшыся ад раптоўнага яе з'яўлення.

      – Я iду дадому на сёння, даўно не была, заўтра на світанні прыйду. Тут усё ў парадку.

      – Iдзі, – адказаў ён адразу.

      Яна заспяшалася. Ён доўга яшчэ стаяў, аж пакуль змрок не агарнуў усяго. Тады паволі пайшоў назад. Так ён сярод цішыні спаткаў першы вечар у роднай сялібе.

      « Ёй не хочацца быць тут са мною, – думаў Бушмар уночы, – пайшла, уцякла. Баiцца».

      Ён усміхнуўся жорстка i ціха, як бы дамогшыся таго, чаго доўга дамагаўся.

      – Гэта вы самі, мамуня, падгаварылі яе застацца да нас? – падышоў ён, устаючы на світанні, да старой.

      – Каго? – не зразумела адразу маці.

      – Амілю?

      Стогнучы i вохкаючы, маці гаварыла:

      – Яна толькі як дачулася, што наняць нам каго трэба, дык сама прыйшла прасіцца. Дзе ж яна тут ноймецца іначай, няма тут лішне дзе i да каго, а так ёй жыць – хто яго ведае як i з чаго. У хаце – галота.

      – Шпарка ж яна аўдавела, – панура сказаў Бушмар.

      III

      За колькі год перад гэтым на тым самым месцы, дзе стаяў на змроку Бушмар, калі напаткала там яго Аміля, адбылося адно не зусім звычайнае здарэнне, польскія салдаты стаялі тады густа СКАЧАТЬ