Ике роман (җыентык). Әхәт Сафиуллин

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ да язмышы бер үк бит инде югыйсә. Башкаларны кимсеткән, җәберләгән, аларга карата тупаслык күрсәткән яисә этлек эшләгән өчен, аларның үзләренә дә рәхмәт белдерүче юк, хезмәтен дә җиңеләйтмиләр, ашарларына да өстәп бирмиләр – алар да үзләре көлгән, мыскыл иткән, кул күтәргән шул ук башка милләт егетләре белән бергә бер үк флот арканын тарталар, шул ук флот шулпасын чөмерәләр! Әлбәттә, Искәндәр бәяләмәсе буенча, «яхшы урыс» лар да бар. Хезмәттән буш вакытларда, гәрчә тартмасаң да, тәмәке тәкъдим итәләр, вакыты-вакыты белән, аркаңа дусларча сугып: «Ну, как, брат, дела?» – дип сорыйлар, елмаялар, синең белән кешечә сөйләшәләр. Чөнки алар үз язмышларының да башкаларныкы шикелле үк икәнен яхшы аңлыйлар, бер-береңне җәберләүдән беркемгә дә файда юклыгын яхшы беләләр. Баксаң, монда офицерлардан кала барысы да гади җир кешеләре балалары, күбесе авылдан, дөньяга беренче чыгулары, шәһәрне, мондагы шикелле зур суны, корабларны беренче күрүләре.

      Су дигәннән, Искәндәр, авылларының бер агаен искә төшереп, авыз кырые белән генә елмаеп куйды. Ул, әтисе сөйләвенчә, Кәримулла исемле агай, ниндидер йомыш белән үзләреннән егерме биш чакрым ераклыктагы Идел буендагы шәһәргә килгән дә шунда пристаньга кергән. Шуннан кайтканнан соң, бик күп еллар буе үзенең менә шушы «сәяхәт» ен бик зур вакыйга итеп сөйләп йөргән, имеш.

      – Күрде инде безнең башлар! – дип әйтә торган булган ул. – Шулай бер тапкыр пристань белән Иделгә агып китә яздык!

      Гомерендә дә зур су күргәне, гомумән, хәтта авылыннан беркая да чыгып йөргәне булмаган бу агайга Идел дулкыннарының ярга бәргән вакытларында пристаньның чайкалуы да бик куркыныч күренеш буларак кабул ителгән.

      Әти… Әни… Энекәш… Сеңелкәш… Искәндәр аларга хат сырлап утырган шушы мизгелләрдә ни эшләр бетереп яталар икән алар? Исән-саулармы? Шунда аның өчен иң якыннары булган әти-әнисе дә, энекәше белән сеңелкәше дә берәм-берәм күз алдына килеп басты…

      Авылдашлары хөрмәт белән Сибгатулла абый дип йөргән әтисе, бәлки, менә хәзер, ике кулын картларча артка куеп, урам буенча барадыр, юк, бәлки, алгы бакчаларында берәр җимеш агачы утыртадыр, йә башкаларының корган, сынган ботакларын кисәдер, бәлки, йорт-кура тирәсендә ниндидер башка эш эшләп йөридер. Әтисе бер дә тик торырга яратмый, алай гына да түгел, ул, гомумән, эшсез бер минут та тора алмый. Йә кемгә булса да тәрәзә рамнары, йә ишек ясап маташыр ул, йә кемгәдер өй бурасы бурашыр. Аларның авылы Бәрәскәдә ул тәрәзә рамнары яисә өй ишеге ясамаган йорт юктыр, мөгаен. Еш кына кешеләр аның янына киңәш-табыш итәргә дә киләләр. Авылда кулына эш тоткан кешене яраталар, хөрмәт итәләр бит, анда андый кешегә караш та бөтенләй икенче. Авылда эшсез, җил куып йөрүчеләрне генә бер дә яратмыйлар. Хәер, алар авылында андыйлар юк та бугай. Быел әтисе дүрт сарыгын да кышка калдыра алдымы, әллә алар ясак түләргә кереп беттеме икән? Әгәр кышка калдырган булсалар, аларны асрарлык печән җыя алганнармы, юкмы?

      Әнисе… Әнисе Бәдерхәят менә шушы минутларда ниләр эшләп утыра икән? Мөгаен, һәрвакыттагыча, күзен бетерә-бетерә, СКАЧАТЬ