Makaton w rozwoju osób ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi. Bogusława Beata Kaczmarek
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Makaton w rozwoju osób ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi - Bogusława Beata Kaczmarek страница 5
Название: Makaton w rozwoju osób ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi
Автор: Bogusława Beata Kaczmarek
Издательство: OSDW Azymut
Жанр: Учебная литература
isbn: 978-83-7850-726-0
isbn:
Ilustracja 23. Przykładowa kategoria tematyczna – „Ludzie” – w symbolach graficznych Makatonu
Źródło: Kaczmarek 2013a, e i f.
Ilustracja 24. Przykładowe kategorie tematyczne – „Czas” i „Pomieszczenia i budynki” – w symbolach graficznych Makatonu
Źródło: Kaczmarek 2013a i f.
Każda z kategorii posiada logiczne zasady tworzenia znaków. Przykładowo kategoria „Czynności” podzielona jest na podgrupy (ilustracja 25):
● czynności, które obejmują całą osobę – symbol przedstawia całą postać wykonującą określoną czynność:
Ilustracja 25a.
● aktywności związane tylko z częścią ciała osoby lub częścią ciała powiązaną z przedmiotem wykonującym czynność – symbol ilustruje tylko część ciała postaci lub część ciała i rekwizyt:
Ilustracja 25b.
● aktywności związane czynnościami wykonywanymi dłońmi – symbole przedstawiają tylko rękę lub ręce wykonujące czynność wraz z przedmiotem związanym z tą czynnością:
Ilustracja 25c.
● czynności związane z nieznanym przedmiotem; odnoszą się do ogólnej zasady dotyczącej obiektów nieznanych, które do zilustrowania aktywności wykorzystują element wypełnionej kuleczki:
Ilustracja 25d.
● aktywności dotyczące czynności intelektualnych – przedstawione są symbolem ilustrującym głowę (twarz):
Ilustracja 25e.
Źródło: opracowanie własne.
Symbole graficzne polskiej wersji Makatonu, podobnie jak gesty i słownictwo, tworzą system otwarty, to znaczy pojęcia są cały czas weryfikowane, włączane nowe, usuwane nieaktualne. W 2010 roku zrewidowano wersję słownictwa podstawowego z 2007 roku. Wprowadzone zmiany dotyczyły włączenia nowych pojęć oraz odpowiadających im znaków manualnych i graficznych z kilku powodów:
1) odzwierciedlenia zmieniających się potrzeb społeczności polskiej (np. „supermarket”, „niania/opiekunka”);
2) uwzględnienia zmian, które zaszły w stylu życia (np. „krzesełko samochodowe”, obok słowa „kompot” – „sok”), w technologii (np. zamiast „kaseta audio” – „płyta CD” i „płyta DVD”, zamiast „walkman” i discman – „MP3”, zamiast „odtwarzacz wideo” – „odtwarzacz DVD”; obok „komputera” – „laptop”, obok „telefonu” – „telefon komórkowy”) czy spędzaniu czasu wolnego (np. „nordic walking”);
3) zapewnienia symboli dla określonych elementów gramatycznych (określniki gramatyczne24) języka mówionego i pisanego, istotnych dla rozwoju umiejętności czytania i pisania (ilustracja 26).
Ilustracja 26. Określniki gramatyczne w symbolach graficznych Makatonu
Źródło: Kaczmarek 2013d.
Symbole graficzne otrzymały nazwę Polskiej Wersji Eksperymentalnej Znaków Graficznych Słownictwa Podstawowego Makatonu. Podobnie jak w przypadku znaków manualnych, do niektórych z nich przypisano drugi, alternatywny, znak do wyboru. Znaki graficzne, analogicznie jak manualne i słownictwo wersji eksperymentalnej, zostały poddane weryfikacji25 przez osoby pracujące na co dzień z osobami mającymi trudności komunikacyjne. Potem zostały wprowadzone zmiany i wersja nabyła status ostateczny – polskiej wersji Makatonu (słownictwa, znaków manualnych, znaków graficznych), która jest stosowana do dziś.
Podsumowanie
Głównym założeniem systemu Makaton było stworzenie dzieciom i dorosłym posługującym się mową w ograniczonym stopniu lub niemówiącym w ogóle szansy na podejmowanie podstawowej komunikacji za pomocą znaków, a następnie, o ile to możliwe, przejście do pełniejszego systemu porozumiewania się, czyli mowy lub zrozumiałego systemu gestów i/lub symboli. Taki system stanie się skuteczny tylko wówczas, gdy komunikacja będzie pomostem umożliwiającym kontakt z innymi ludźmi, a nie barierą. Kiedy uznamy (również jako specjaliści), że porozumiewanie się – bez względu na sposób, w jaki jest inicjowane i z jakich form komunikacyjnych korzysta rozmówca – jest prawem każdego człowieka. Jest jego potrzebą i siłą, która pozwala na wyjście poza swoją niepełnosprawność, chorobę, ograniczenia i stanie się w pełni członkiem społeczeństwa.
Bibliografia
Grycman M., Kaczmarek B.B. (2014), Podręczny słownik terminów AAC (komunikacji wspomagającej i alternatywnej), Kraków: Impuls.
Kaczmarek B.B. (2004), Metoda Makaton we wspomaganiu porozumiewania się dzieci z zaburzeniami mowy i języka [w:] W. Dykcik, A. Twardowski (red.), Wspomaganie rozwoju i rehabilitacja dzieci z genetycznie uwarunkowanymi zespołami zaburzeń, Poznań: WN PTP.
Kaczmarek B.B. (2009), Wspomaganie rozwoju dzieci z zespołem Downa – teoria i praktyka, Kraków: Impuls.
Kaczmarek B.B. (w opracowaniu), System porozumiewania się w edukacji i terapii, Kraków: Impuls.
Piszczek M. (red.) (1997), Metody komunikacji alternatywnej w pracy z osobami niepełnosprawnymi, Warszawa: CMPP-MEN.
Walker M. (1977), Teaching sign language to deaf mentally handicapped adults (Institute of Mental Subnormality Conference Proceedings), “Language and the Mentally Handicapped”, 3, 3–25.
Pomoce komputerowe
Kaczmarek B.B. (2013a), Znaki graficzne Makatonu – słownictwo podstawowe. Poziomy 1–4. Wersja 2013. Płyta CD. Program Rozwoju Komunikacji Makaton.
Kaczmarek B.B. (2013b), Znaki graficzne Makatonu – słownictwo dodatkowe – żywność. Wersja 2013. Płyta CD. Program Rozwoju Komunikacji Makaton.
Kaczmarek B.B. (2013c), Znaki manualne Makatonu – słownictwo podstawowe. Poziomy 1–4. Podręcznik. Program Rozwoju Komunikacji Makaton, Poznań.
Kaczmarek B.B. (2013d), Znaki graficzne Makatonu – gramatyka. Wersja 2013. Płyta CD. Program Rozwoju Komunikacji Makaton.
Kaczmarek B.B. (2013e), СКАЧАТЬ
Wprowadzone do polskiego Makatonu w latach 2011–2013.
Weryfikacja trwała dwa lata (2003–2005). Kolejny etap badań obejmował drugi eksperyment, w którym wzięła udział nowa grupa badanych, podzielona na grupę: eksperymentalną (32 rodziny dzieci z ZD) i kontrolną (32 rodziny dzieci z ZD). W eksperymencie zostały zastosowane pomiary początkowy i końcowy. Badania analizowane były w programie SPSS 12.0 PL for Windows, wersja 12.0.1. Dodatkowo zostały przeprowadzone jakościowe wnioskowania zgromadzonego materiału celem pełniejszej interpretacji danych pochodzących z badań statystycznych. Badania są opisane w mojej książce