Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Beata Cytowska

Чтение книги онлайн.

      2) aminokwasy, takie jak tyrozyna, tauryna, fenyloalanina (ale nie w fenyloketonurii),

      3) lecytynę,

      4) witaminy z grupy B, zwłaszcza B₁, B₆, B₁₂ i kwas foliowy,

      5) makro i mikroelementy.

      Wśród przyczyn uszkodzeń CUN wymienia się również szczepienia ochronne. Poszczepienne powikłania neurologiczne charakteryzują się ogromną różnorodnością, a częstość ich występowania jest trudna do oceny. Spory między zwolennikami a przeciwnikami szczepień trwają od 1796 roku, kiedy to Edward Jenner po raz pierwszy zaszczepił 8-letniego chłopca szczepionką krowianki.

      Według Koniowa i Strózika, reakcje poszczepienne można podzielić na dwie grupy:

      1) związane z układem immunologicznym – pacjenci z niedoborami immunologicznymi (głównie typu komórkowego) i pacjenci z atopią, wrażliwi na nieaktywne składniki szczepionki;

      2) niezwiązane z układem immunologicznym – gdy reakcje poszczepienne wynikają z toksycznych właściwości szczepionki lub mogą się wiązać z uzjadliwieniem wirusa stanowiącego składnik szczepionki.

      Za większość niekorzystnych reakcji poszczepiennych obciąża się składnik krztuśćcowy oraz wirusa różyczki.

      Powikłania neurologiczne mają tendencję do występowania w określonych rodzinach. Zadaje się pytanie, jak można to przewidzieć i co można zrobić, aby układ immunologiczny rodziców i poczętego dziecka mógł funkcjonować prawidłowo, podobnie jak też i ich układy enzymatyczne (Pratesi, 1998, s. 817–821; Weil i in., 2005, s. 1875–1882; Williams i in., 2005, s. 265–268).

      W tej sytuacji powraca się do odżywczej wartości żywności dorosłych i dzieci, jak też do zagadnienia żywności funkcjonalnej oraz suplementacji. Szczególne zastosowanie mają diety eliminacyjne, a w tym dieta bezglutenowa i bezmleczna oraz ubogo- lub bezcukrowa.

      W ostatnich latach zwraca się uwagę na duży wpływ deficytu niezbędnych kwasów tłuszczowych (NKT) i wadliwego metabolizmu tych kwasów w powiązaniu z hiperaktywnością oraz innymi schorzeniami neurologicznymi. Cechy charakterystyczne u osób z niedoborem NKT oprócz zaburzeń zachowania to sucha skóra, objawy rogowacenia przymieszkowego, wybitnie zwiększone pragnienie, włosy suche, bez połysku, w nieładzie, kruche paznokcie, nocne bóle kończyn dolnych, określane potocznie jako wzrostowe (David i in., 1972, s. 900–903; Richardson, Ross, 2000, s. 1–9; Szymczak i in., 1999; Stevens i in., 1996, s. 915–920; Cornish, 2002, s. 261–269).

      Poza istotnym deficytem niektórych nienasyconych kwasów tłuszczowych stwierdza się brak innych niezbędnych substancji, między innymi magnezu (nadpobudliwość, kołatania serca, stany lękowe, napady paniki, tiki, drgawki) i cynku (zaburzenia wzrostu, białe plamki na paznokciach, zaburzenie funkcji przewodu pokarmowego). Oba te pierwiastki są niezbędne dla wielu podstawowych procesów biochemicznych w ustroju. Nie można też pominąć roli wapnia, nie tylko istotnego dla procesów tworzenia układu kostnego, ale również dla jego roli w innych procesach, w tym w procesach przekaźnictwa (Jones, Peters, 1981, s. 194–198; Boris, Mandel, 1994, s. 462–468; Chmielewska-Szewczyk, 1989).

      Niedobory witamin z grupy B, nierzadko nierozpoznawane, stanowią bardzo częsty objaw chorobowy. Istnieją przypadki beri-beri u noworodków niedoborowych matek lub też noworodków odżywianych mlekozastępczymi produktami, w tym były przypadki dramatycznego niedoboru witaminy B₁ w sytuacji stosowania odżywek pochodzenia sojowego, które szybko wycofano. Drgawki, jak również napady padaczki mogą być objawem znacznych niedoborów kwasu foliowego i zamiast farmakoterapii z dużym powodzeniem mogą być leczone podawaniem tej witaminy. Niedobory witaminy B₁₂ przybierają różną postać. Są jej postacie: hematologiczna, czyli niedokrwistość megaloblastyczna, postać neurologiczna obwodowa (porażenia) i centralna (otępienie), postać naczyniowa (przedwczesna miażdżyca). W zależności od stopnia niedoboru tych witamin oraz czasu jego trwania można mówić o odwracalnych lub też niestety nieodwracalnych konsekwencjach zdrowotnych (Bushara, 2005, s. 92–97; Dahele, Ghosh, 2001, s. 745–750; Dickey, 2002, s. 425–427; Richardson, Montgomery, 2005, s. 1360–1366).

      Niedobory witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, a zwłaszcza witamin A i D, są łatwo rozpoznawalne, przede wszystkim jako zaburzenia wzrostu, rozwoju, odporności, krzywica. Należy też podkreślić mało znany fakt krzywicy spowodowanej niedoborem witamin C, opornej na substytucję witaminą D. Często zresztą te niedobory kojarzą się ze sobą.

      Podstawową rolę w rozpoznawaniu niedoborów odgrywają dobrze przeprowadzony wywiad żywieniowy, wywiad środowiskowy i wygląd pacjenta. Badania dodatkowe służą upewnieniu się, czy diagnoza i postępowanie lecznicze zmierzają we właściwym kierunku (Kaczmarski i in., 2000, s. 16–21; Rapp, 1991).

      W 1976 roku amerykański pediatra alergolog, Benjamin Feingold, sugerował, że zawarte w żywności salicylany, barwniki i substancje smakowe wywołują zaburzenia zachowania (Feingold, 1975; Swain i in., 1985, s. 41–42).

      On i zwolennicy jego teorii zwracali uwagę, że dieta wolna od tych składników łagodzi też lub znosi objawy astmy, moczenia nocnego, nawracających infekcji uszu, schorzeń mięśni okoruchowych, powoduje ustąpienie drgawek, zaburzeń snu, bóli w jamie brzusznej, poprawia rytm wypróżnień. Dieta ta wymaga bardzo ścisłego stosowania się do zaleconego eliminowania szkodliwych pokarmów i substancji, w tym takich, jakie znajdują się w naszym środowisku.

      Według Feingolda i jego następców oraz pacjentów, uzyskiwano dramatyczną poprawę w 32–60% przypadków nadpobudliwości. Metoda ta budziła i nadal budzi wiele emocji. Jej zwolennikami są głównie rodzice, nauczyciele i terapeuci mający na co dzień kontakt z chorym dzieckiem lub dorosłym. Ma też i przeciwników upatrujących w niej niebezpieczeństwa niedoborów żywieniowych i zbytnich obciążeń psychicznych (wyobcowanie, poczucie inności, zagrożenia).

      Metoda Feingolda przeżywa obecnie swój renesans. Postępy w alergologii, a zwłaszcza w możliwościach badania wczesnych i opóźnionych reakcji alergicznych na alergeny wziewne, kontaktowe, w szczególności pokarmowe, umożliwiły wyjaśnienie i dokumentowanie niektórych zjawisk (Harley i in., 1978, s. 818–828).

      W schorzeniach z kręgu zachowań autystycznych szczególne zastosowanie mają diety eliminacyjne. Ich prowadzenie jest znacznie łatwiejsze, gdy zostaną wykonane testy alergologiczne, posiewy kału, badania w kierunku pasożytów, gdy przeprowadzi się ocenę stanu odżywienia, w tym określi się niedobory mineralne pacjenta i uwzględni obciążenia metalami ciężkimi (Cornish, 2002, s. 261–269; Knivsberg i in., 2001, s. 25–37; Arnold i in., 2003, s. 449–454; Knivsberg i in., 2002, s. 251–261; Shattock, Whiteley, 2002, s. 175–183; Czerwionka-Szaflarska, Wąsowska-Królikowska, 1998, s. 28–38; Rapp, 1979, s. 608–616; Kłos i in., 1996; Nabrzyski, Gajewska, 1984; Stevens i in., 1996, s. 915–920).

      Możliwy udział alergii w wyzwalaniu zaburzeń zachowania sugeruje już sam wywiad rodzinny (liczne schorzenia alergiczne, skaza białkowa, celiakia, zaburzenia odporności, schorzenia nowotworowe). Dodatkowym wskaźnikiem jest sam wygląd pacjenta. Mogą to być skórne objawy skazy atopowej, ciemne cienie wokół oczu, długie rzęsy, rumiane policzki, czerwone uszy, często „naderwane”, zatkany nos, otwarte usta, utrudniony oddech, sapka, obrzęknięte, często spękane, żywoczerwone usta, zajady, afty, często znaczna nużliwość (Chmielewska-Szewczyk, 1989; Boris, Mandel, 1994, s. 462–468; Crook, 1980, s. 281–286; Bushara, 2005, s. 92–97; Rapp, 1991, s. 34–94).

      Nadmierna senność СКАЧАТЬ