Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Beata Cytowska

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ wielu wtórnych dysfunkcji, przede wszystkim biomechanicznych, związanych z interwencją kliniczną lub charakterystyką procesu patologicznego.

      Wszelkie działania personelu specjalistycznych oddziałów noworodkowych i niemowlęcych mają na celu przede wszystkim:

      1) zapewnienie noworodkom bezpieczeństwa klinicznego;

      2) zapewnienie poczucia własnego bezpieczeństwa dziecka;

      3) zapewnienie poczucia bezpieczeństwa rodziców;

      4) zapewnienie podstawowych warunków możliwie najbardziej prawidłowego rozwoju noworodka i małego dziecka przez:

      ● kontrolę i wspomaganie aktywności spontanicznej noworodka w zależności od etapu i stanu dojrzewania oraz parametrów klinicznych,

      ● kontrolę i wspomaganie rozwoju umiejętności prelingwalnych (np. prawidłowa koordynacja czynności ssania, połykania, oddychania),

      ● wczesną stymulację sensoryczną, to znaczy:

      ■ stymulację przedsionkową – naukę i akceptację przemieszczenia głowy i ciała dziecka na podłożu i w przestrzeni, przemieszczanie jego części ciała względem siebie, wpływanie na modyfikację rozkładu napięcia mięśniowego (dystrybucja napięcia mięśniowego),

      ■ stymulację czuciową, dotyk, kontakt z rodzicami,

      ■ adaptację warunków panujących na oddziale oraz w otoczeniu dziecka do jego potrzeb,

      ■ specjalistyczną terapię wynikającą z charakterystyki i konsekwencji patologii.

      Każdy najprostszy ruch, na przykład obrót na bok noworodka, wzięcie go na ręce, dotyk, kąpiel lub karmienie, jest już stymulacją. W każdych warunkach można stworzyć takie możliwości, aby ta podstawowa stymulacja była jak najbardziej prawidłowa i korzystna rozwojowo. Przynosi to wymierne korzyści, zauważalne niemal gołym okiem (poprawę parametrów saturacji, czynności serca, szybsze przybieranie na wadze, lepszą dystrybucję napięcia mięśniowego). Suma pozytywnych bodźców daje ogromną szansę na dalszy prawidłowy rozwój dziecka, a przynajmniej na znaczne ograniczenie negatywnych skutków patologii. Wymaga to odpowiednich kwalifikacji całego personelu. Na oddziałach patologii i intensywnej terapii noworodka dążenie do jak najlepszej jakości takiej stymulacji urasta do rangi problemu, a jednocześnie staje się jednym z podstawowych zadań i obowiązków.

      Zapewnienie noworodkom bezpieczeństwa klinicznego oznacza:

      ● szybkie i jak najmniej stresujące (traumatyzujące) zyskiwanie zdrowia,

      ● szybkie osiąganie równowagi rozwojowej w przypadkach bardzo wczesnych porodów (stabilizacja parametrów życiowych noworodka),

      ● wspomaganie naturalnego karmienia oraz zabezpieczenie przed wtórnymi zagrożeniami (infekcje, deformacje, ostre stany niepokoju, stresu będące zagrożeniem dla bezpieczeństwa klinicznego).

      Zapewnienie poczucia własnego bezpieczeństwa dziecku można osiągnąć poprzez:

      ● indywidualnie dobraną opiekę i pielęgnację,

      ● odpowiednie, możliwie jak najbardziej komfortowe, pozycje ułożeniowe,

      ● możliwie jak najbardziej przyjazną adaptację otoczenia dziecka (wygaszanie negatywnych bodźców),

      ● umożliwienie maksymalnie częstego kontaktu z rodzicami.

      Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa rodziców z kolei osiąga się poprzez:

      ● naukę bezpiecznej obsługi, karmienia i pielęgnacji dziecka w warunkach klinicznych, tak aby jak najwcześniej umożliwić pozytywny emocjonalny oraz fizyczny kontakt pozbawiony strachu i niepewności, nawet w najtrudniejszych warunkach (jeszcze gdy noworodek przebywa w inkubatorze),

      ● dzięki jakościowo i ilościowo nienagannej opiece specjalistów stałe budowanie poczucia pewności rodziców, że dziecko znalazło się w najlepszych rękach,

      ● stałą opiekę psychologiczną i stałą gotowość niesienia pomocy ze strony personelu.

      Dlaczego wczesna diagnoza jest tak trudna?

      Lekkie uszkodzenia mózgu mogą być samoistnie kompensowane. Wiele noworodków, na przykład po wylewie krwi do mózgu czy niedotlenieniu (nazywanych dziećmi ryzyka), wykazuje pewne objawy nieprawidłowości neurologicznych bezpośrednio po urodzeniu lub podczas pierwszych miesięcy życia. W większości objawy te znikają stopniowo, nawet bez leczenia (są to objawy przejściowe). Ośrodkowy układ nerwowy ma bowiem duże możliwości kompensacyjne. Pozostaje pytanie, w których przypadkach nieprawidłowe objawy ustąpią samoistnie, a w których w przyszłości rozwinie się obraz mózgowego porażenia dziecięcego. Co do tego nie ma żadnych kryteriów rozpoznawczych. Zaburzenia dojrzewania układu nerwowego mogą pozorować mózgowe porażenie dziecięce. U tych dzieci zwrotne punkty rozwojowe dla rozwoju mniejszych umiejętności ruchowych pojawiają się we właściwym czasie, podczas gdy duża motoryka jest wyraźnie opóźniona (głównie stanie oraz chodzenie) i nie występują nieprawidłowe wzorce ruchowe.

      Stereotypie ruchowe w nieprawidłowym rozwoju

      U dzieci rozwijających się nieprawidłowo nie obserwuje się różnorodności. Ograniczona jest także adaptacja do różnych sytuacji – ograniczona swoboda wyboru ruchów i postawy. Te same wzorce ruchowe pojawiają się we wszystkich fizycznych i emocjonalnych sytuacjach stresowych, tak że można już wcześniej przewidzieć, jak dziecko będzie reagować, np.:

      1) powtarzając nieprawidłowy wzorzec asymetryczny w leżeniu tyłem, często w połączeniu z opistotonusem;

      2) wzorcem wyprostnym, obejmującym całe ciało lub bardziej górną, lub dolną część ciała;

      3) wzorcem zgięciowym w leżeniu przodem, razem z niemożliwością lub trudnością uniesienia głowy przeciw sile ciążenia i wyciągnięcia ramion do przodu do podporu;

      4) odruchem Moro, który może być wywołany małym hałasem czy innymi bodźcami;

      5) zaciskaniem pięści i podwijaniem palców u stóp, co może być widoczne w każdej pozycji, a wywołane przez niewielki wysiłek lub stres.

      W celu dokonania rozróżnienia między prawidłowym i nieprawidłowym rozwojem ruchowym ważne jest obserwowanie jakości postawy i ruchów dziecka w różnych pozycjach.

      Zwiększenie dominacji nieprawidłowych wzorców ruchowych jest wskazaniem do leczenia, szczególnie u dziecka powyżej 4. miesiąca życia. Jeżeli trudności w ssaniu i połykaniu towarzyszą problemom ruchowym, leczenie powinno być rozpoczęte natychmiast, niezależnie od stopnia nieprawidłowych objawów ruchowych.

      Większość dzieci nie wykazuje zaburzeń neurologicznych. Noworodki z grupy ryzyka okołoporodowego wykazują często nieprawidłowe objawy neurologiczne podczas pierwszych miesięcy życia. W większości przypadków w układzie nerwowym następuje jednak normalizacja, ale precyzyjne przewidzenie tego nie jest możliwe. Dlatego dokładna obserwacja dzieci przez neonatologów i pediatrów jest niezbędna do wczesnego wykrycia nieprawidłowości pochodzenia mózgowego. Różnorodność, nieregularność, adaptacja do różnych sytuacji są wyrazem СКАЧАТЬ