Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Beata Cytowska

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ zapalenie śluzówek oczu, nosa i gardła, pokrzywka, egzema, alergia kontaktowa.

      Związek przyczynowo-skutkowy między zaburzeniami zachowania a alergią jest możliwy do wykazania w przypadkach bardzo dobrze poznanej alergii IgE-zależnej, diagnozowanej za pomocą testów skórnych, oznaczania specyficznych białek IgE w surowicy krwi, testów prowokacyjnych itp.

      Znacznie trudniej jest w takiej sytuacji wykryć i udowodnić udział alergii pokarmowej opóźnionej, czyli takiej, której objawy pojawiają się po kilku godzinach i mogą trwać kilka tygodni. Znana jest zależność tych reakcji od udziału innych białek, w tym IgG, komórek układu immunologicznego, takich jak na przykład eozynofile, bazofile, mastocyty, płytki krwi. Obserwowanym zjawiskiem jest współistnienie różnych typów alergii w reakcji na czynnik pokarmowy i inne alergeny znajdujące się środowisku wewnętrznym i zewnętrznym pacjenta (Egger i in., 1992, s. 1150–1153).

      Do bardzo istotnych czynników wpływających na zachowania należy nieprawidłowa flora bakteryjna dziecka i dorosłego, a zwłaszcza flora przewodu pokarmowego. Prowadzone systematycznie od kilkudziesięciu lat badania mikrobiologiczne pozwalają na śledzenie tych zjawisk. Brakuje prawidłowej, przyjaznej człowiekowi flory. To dzięki niej są wytwarzane w ustroju człowieka witaminy z grupy B. Jedynie witaminy C nie jest on w stanie samodzielnie wytworzyć i musi być ona dostarczana z zewnątrz. Udział w tym zjawisku mają głównie: flora bakteryjna ustroju matki, stosowane nagminnie środki konserwujące, wysoko przetwarzana żywność, niezadowalający udział błonnika w diecie, nagminnie stosowana antybiotykoterapia zarówno u człowieka, jak i u zwierząt hodowlanych, drobiu i ryb (Harley i in., 1978, s. 818–828; Boris, Mandel, 1994, s. 462–468).

      Zagadnienia higieniczne to ostatnio podstawowa problematyka żywnościowa. Dotyczy ona skażeń żywności bakteriologicznych, toksykologicznych, jak na przykład dioksyny, choroba BSE, pryszczyca, ptasia grypa.

      Innym ważnym tematem jest wprowadzanie żywności modyfikowanej genetycznie. Zjawisko to stało się faktem, nad którym nie ma w rzeczywistości kontroli. Coraz częściej zadawane jest więc pytanie o odżywcze walory współczesnego pożywienia.

      Wartość odżywcza produktu oznacza przydatność produktów żywnościowych i złożonych z nich racji pokarmowych do pokrycia potrzeb organizmu człowieka związanych z przemianami metabolicznymi. Wartość produktu pod względem odżywczym zależy od rodzaju produktu. Sposób produkcji, dobór odmian roślin, ras zwierząt, sposób uprawy i hodowli oraz stosowane metody przetwarzania i przechowywania stanowią o wartości odżywczej w danej grupie produktów.

      Tendencja do długiego przechowywania żywności wymaga stosowania nowoczesnych metod utrwalania, jak też odpowiednich dodatków. Stosowane metody technologiczne niejednokrotnie wpływają negatywnie na wartość odżywczą żywności, np. wysoki przemiał zbóż, nadmierna obróbka cieplna mleka, konserw, suszu, dodatek polifosforanów oraz usposabiający do rozwoju osteoporozy nadmiar chlorku sodu.

      Wyniki badań analitycznych ocenianej żywności (wykonywanych równocześnie) w różnych laboratoriach są szokująco rozbieżne. W tej sytuacji możliwości badania zależności między spożyciem a występowaniem chorób na tle wadliwego żywienia są niezwykle utrudnione.

      Stosowanie preparatów uzupełniających florę bakteryjną, czyli tzw. probiotyków i prebiotyków, nie przyniesie zadowalających efektów, jeżeli nadal nie zmieni się sposobu odżywiania. Oznacza to zwiększenie w diecie ilości produktów świeżych, z dobrego źródła, mało przetwarzanych, ograniczenie ilości cukrów prostych, co oznacza również zmniejszenie, a nawet czasowe unikanie picia soków owocowych i warzywnych.

      Diety z wykluczeniem lub znacznym ograniczeniem skrobi i cukrów prostych są stosowane od kilkudziesięciu lat i mają zastosowanie przede wszystkim w dietetycznym wspieraniu leczenia grzybic. Istnieją liczne doniesienia o nasilaniu się nadpobudliwości i agresji u predysponowanych do tego osób nawet po niewielkich ilościach cukru w diecie. Z tego powodu takie zalecenia stosuje się u dzieci z ADHD i zespołami autystycznymi (Cornish, 2002, s. 261–269; Knivsberg i in., 2001, s. 25–37; Kaczmarski, 1993; Feingold, 1975; Rapp, 1978, s. 383–389; Nabrzyski, Gajewska, 1984).

      Nie jest to zadanie łatwe do przeprowadzenia. Istotną poprawę zauważa się wtedy, gdy ustąpią objawy grzybicy, usunie się alergizujący lub źle tolerowany pokarm z diety, zmniejszy się obciążenie metalami ciężkimi, uzupełni się niedobory minerałów, witamin i aminokwasów.

      Należy też zaznaczyć udział organizmów genetycznie modyfikowanych (GMO), które są jednostkami biologicznymi, zdolnymi do rozmnażania się i przenoszenia materiału genetycznego. Ich materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych.

      Do modyfikacji genetycznych używa się niejednokrotnie agresywnych wirusów. Stwarza to sytuacje nieprzewidywalne ze względu na zjawisko pleotropii, czyli zaskakującej ekspresji pojedynczego genu w jego nowej lokalizacji w układzie genów gospodarza. Wówczas mogą się pojawić białka, będące powodem wielu zagrożeń dla zdrowia człowieka i środowiska (np. toksyny, alergeny).

      W ten sposób na przykład powstały wysokoglutenowe odmiany zbóż. Dało to początek epidemii celiakii i nietolerancji glutenu, których przebieg jest nietypowy lub typowy, ale biegunka u dorosłego rzadko nasuwa myśl o celiakii i to opóźnia postawienie właściwego rozpoznania często o kilkanaście lat. Podkreśla się rolę białek glutenowych w wyzwalaniu objawów neurologicznych (Mäki, Collin, 1997, s. 1755–1759; Murray, 1999, s. 354–365; Socha, 1991; Richardson, Montgomery, 2005, s. 1360–1366; Crolton i in., 1990, s. 379–382).

      Z tego też powodu podejmowano próby stosowania diety bezglutenowej u osób z autyzmem i schizofrenią, bardzo często z wynikiem zaskakującym. Bardzo trudno o dobrze skonstruowane badanie wpływu glutenu na stan neurologiczny pacjenta. Obserwacje dietetyczne amerykańskiego alergologa Knikera, ojca autystycznego dziecka, który prowadzi zamknięty zakład dla osób z zespołami autystycznymi, są niezwykle zachęcające. W swoich badaniach na stale tej samej populacji wprowadził początkowo dietę bezmleczną i uzyskał znaczącą poprawę, ale nie była ona dla niego zadowalająca. Kolejnym etapem była dieta bezmleczna i bezglutenowa – i jej skuteczność była ewidentna. Kryterium stanowiły tutaj zachowania pacjentów oraz ich dolegliwości fizyczne. Badania z ostatnich lat z uwzględnieniem indywidualnych alergenów pokarmowych zakończyły się bardzo dobrymi wynikami rzędu 70% poprawy objawów (Kniker, 2005).

      Wiadomo, że każde białko, nawet w tak małej ilości, jak 1 kilodalton (około 8 aminokwasów), może wywołać natychmiastową reakcję alergiczną, ze wstrząsem anafilaktycznym włącznie.

      Do wielkiej ósemki produktów wywołujących alergię pokarmową w skali światowej zalicza się:

      ● mleko i wszystkie produkty mlekopochodne z laktozą włącznie,

      ● jaja,

      ● ryby morskie i słodkowodne,

      ● skorupiaki i produkty z nich powstałe,

      ● orzechy ziemne,

      ● soję i jej pochodne,

      ● orzechy drzewne,

      ● pszenicę (Czerwionka-Szaflarska, Wąsowska-Królikowska, 1998, s. 28–38; Bushara, 2005, s. 92–97).

      Komisja Europejska ustaliła dyrektywy europejskie dotyczące oznakowania żywności. Oprócz wyżej wymienionej ósemki umieściła też na liście najczęstszych alergenów nasiona sezamu i jego pochodne oraz siarczyny w stężeniu co najmniej 10 mg/kg.

СКАЧАТЬ