Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Beata Cytowska

Чтение книги онлайн.

      ● umiejętności czekania, pod warunkiem że trening czekania zostanie przeprowadzony w ramach dobrze znanego im rytuału (który ma wyraźnie wyodrębniony początek i zakończenie);

      ● intencjonalnej i niewerbalnej komunikacji (choćby sygnalizowanie „tak” lub „nie”, jeśli stwarza się im możliwość wyboru);

      ● odczytywania prostych emocji swoich opiekunów, jeśli będą im towarzyszyły odpowiednia intonacja, gesty i mowa ciała;

      ● koncentrowania wzroku na twarzy opiekuna i nagradzania go uśmiechem, pod warunkiem że zaproponowany przez niego sposób interakcji będzie dostosowany do poziomu rozwoju emocjonalnego dziecka;

      ● dłuższego koncentrowania uwagi na jakiejś czynności, a nawet obserwowania jej efektów, pod warunkiem że będzie to czynność zgodna z potrzebami rozwojowymi dziecka.

      ● Z dzieckiem niereagującym na silne bodźce bólowe nauczyciel pracuje metodami, których celem jest podwyższenie poziomu jego wrażliwości dotykowej. Nie przeprowadzono jednak przed tym dokładnej diagnozy wykluczającej na przykład zespół Biemonda (tj. rzadko występujące wrodzone zaburzenie czucia bólu, temperatury i dotyku), porażenie aksonów nerwów ruchowych (wówczas dziecko czuje ból, ale nie reaguje), chorobę zaburzającą ogólny metabolizm organizmu (np. cukrzycę i mocznicę, które mogą upośledzać czucie dystalne dłoni i stóp).

      ● Dziecko, które ma trudności ze ssaniem, pije już z łyżeczki, ale nadal jest uczone picia z butelki ze smoczkiem, na widok butelki pręży się i odmawia picia. W rezultacie grozi mu odwodnienie. W pracy z nim nie wzięto pod uwagę tego, że połykanie jest czynnością filogenetycznie młodszą i dlatego jest możliwe bez ruchów ssania. Zdarza się jednak, że odruch połykania nie jest wystarczająco rozwinięty – dziecko wówczas zatrzymuje pokarm w jamie ustnej i usiłuje go przełknąć. Tak właśnie działo się w przypadku opisanego powyżej dziecka – trzeba przede wszystkim pomagać mu w wyzwoleniu odruchu połykania (np. poprzez masowanie ruchem skierowanym w dół jego podbródka lub miejsca powyżej krtani, a nie zmuszać go do picia z butelki, której widok wywołuje jego lęk).

      ● W pracy z nim pominięto również wszystkie – pojawiającego się podczas picia – objawy lęku. Stało się tak prawdopodobnie dlatego, że czasami jest przyjmowane błędne założenie, zgodnie z którym u dziecka funkcjonującego na tak niskim poziomie rozwoju nie powinny występować lęki. Nie jest to prawdą, ponieważ lęk może być produkowany przez układ limbiczny i ciało migdałowate. Znam kilka dzieci głęboko upośledzonych umysłowo, u których występowały zbyt silne – przeszkadzające w adaptacji – lęki (np. przed wszystkim, co było czarne, przed zwisającymi z góry przedmiotami, przed zbyt gwałtownym ruchem zbliżającej się do dziecka dłoni opiekuna). Lęk u dzieci upośledzonych umysłowo przejawia się inaczej niż u osób dorosłych. Opanowane nim dziecko nie siedzi i nie martwi się. Dziecko w stanie lękowym najczęściej albo nigdy nie pozostaje w spoczynku, albo w ogóle się nie rusza. Jeśli poziom jego rozwoju poznawczego jest nieco wyższy, może nie być zdolne do skoncentrowania uwagi – łatwo jest je wyprowadzić z równowagi, silnie reaguje nawet na słabe bodźce. Wskazane jest stosowanie w pracy z nim różnych procedur eliminowania lęku, a jeśli one okażą się nieskuteczne – właściwej terapii farmakologicznej.

      ● Jednym z objawów występującego u dziecka lęku może być hiperwentylacja. Należy pamiętać o tym, że w pracy z dziećmi, u których ona występuje, nie jest wskazane prowadzenie różnych ćwiczeń oddechowych.

      ● Praca z oddechem jest również niewskazana w pracy z dziećmi z padaczką. Wszystkie zajęcia prowadzone z tymi dziećmi powinny być skonsultowane z neurologiem (dotyczy to szczególnie możliwości prowadzenia stymulacji przedsionkowej i modnej ostatnio metody Denisona).

      ● Innym często występującym błędem jest uczenie dziecka (pozostającego na niskim poziomie rozwoju) dotykowego rozpoznawania przedmiotów dłonią i ograniczanie możliwości poznawania ich ustami. Należy pamiętać o tym, że: