Француз-герман қарым-қатынастары (ХХ ғ. 50-60-жылдар). Амангелді Әліпбаев

Чтение книги онлайн.

      Еуропада нақтылы түрде интеграциялық үрдістердің басталуына американдықтар да мүдделі екендігін білдіреді. 1947 жылы Дж.Ф. Даллес: “Әркім де, егер Еуропамен ісі болса, онда әлемдегі ең ұлы ретсіздікпен, өртпен ісі болғаны. Ол оқтын-оқтын қайталанып шығып тұрады” – деп мәлімдесе, 1947 жылдың 31 наурызында осы мәселеде АҚШ Конгрессі арнайы Қарарды (“Ванденберг Қарарын”) мақұлдайды. Бұл Қарарда “Конгресс Біріккен Ұлттар Ұйымы шеңберінде Еуропа Құрама Штаттарын құруды қолдайды”, – деп мәлімделінген [29, с.19].

      Саяси-экономикалық тұрғыдан алғанда, Америка Құрама Штаттары еуропалық мемлекеттердің әлсіз болуын қаламады. Өйткені, Еуропадағы әлсіз мемлекеттердің кеңестік ықпалға түсіп қалуы, американдықтардың әлемдік саясатына қайшы келері анық еді. Сондықтан да, еуропалық мемлекеттердің соғыстан кейін саяси-экономикалық жағынан көтерілуіне американдықтар қаржылай көмегін ұсынды. Осыған байланысты 1947 жылы АҚШ-тың мемлекеттік хатшысы Джордж Маршалл: “Еуропадағы бүгінгі күні етек алған нақтылы жағдайға келетін болсақ, алдағы үш-төрт жылда ең алдымен Америкадан келетін азық-түлік көлемін төлеуге оның шамасы жетпейді, сондықтан оған қосымша көмек қажет, олай болмаған күнде оны (Еуропаны) аса зор көлемдегі әлеуметтік, экономикалық және саяси жағдайдағы нашарлауы тосуда”, – деп мәлімдейді [29, с.27].

      АҚШ еуропалық қайта құру бағдарламасын іске асыруда арнайы ұйым құруды талап еткен болатын. Соған қатысты, “Маршалл жоспары” негізінде 1948 жылдың 16 сәуір күні Парижде 16 мүше мемлекеті бар Еуропалық экономикалық ынтымақтастық ұйымы құрылады. Яғни, бұл Еуропа Құрама Штаттарын құрудың жалпы жоспарындағы ең алғашқы “еуропалық” экономикалық ұйым болғаны белгілі.

      Сондай-ақ, екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі кезеңде халықаралық қатынастар жүйесінде “қырғи-қабақ соғыс“ кезеңінің басты ерекшеліктерінің бірі әскери саладағы басымшылық көп жағдайда мемлекеттердің стратегиясын айқындай отырып, экономикалық жағына бақылау жасай алды. Соған қарамастан бүкіләлемдік қоғамдастықтың даму жолында көп жағдайда экономикалық ақиқат өз ықпалын тигізе алды. Нақтылай айтқанда, мемлекеттің сыртқы саяси стратегиясында алдыңғы орында экономикалық дамуға басым көңіл бөлінетіні белгілі. Соның ішінде, өзара байланыстылықтық және әлемдік үрдістердің өзара тәуелділігінің ұлғаюы, мемлекеттердің ұлттық мүддесі мен экономикалық саясатына әсер етуі өсе түсті. Сондай-ақ көлемді экономикалық жүйенің қалыптасу үрдісінің күш ала бастауы елдегі ұлттық экономиканың дамуында шешуші қозғаушы күшке айналып, Еуропаның қауіпсіздігі жолында француз-батысгерман қатынасының жаңа арнада дамуына итермеледі.

      ІІ ТАРАУ

      ЕУРОПАЛЫҚ ҚАУІПСІЗДІК ЖӘНЕ САЯСИ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІНЕ ҚАТЫСТЫ ФРАНЦИЯ МЕН ГЕРМАНИЯ ФЕДЕРАТИВТІК РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ САЯСИ ҰСТАНЫМДАРЫ

      1. Екінші СКАЧАТЬ