Бадиият жозибаси. Эркин Рахмонов

Чтение книги онлайн.

      Ғалат қилдим, дегил ойинаи Чин.134

      Хўжандийнинг “Латофатнома” маснавийсидан том тажнис намунаси:

      Қаро зулфунг ичинда чин кўрармен,

      Хато йўқтур бу сўзда, чин кўрармен.135

      Байтдаги ўрнига кўра тажнисларни қуйидагича тасниф этиш мумкин:

      * тажнис қофиялар;

      * тажнис радифлар;

      ∙ тажнис тасбелар;

      ∙ тажнис тасдирлар;

      ∙ тажнис қайтариқлар;

      ∙ раддул садри илал ибтидо тажниси;

      ∙ раддул садри илал ҳашв тажниси;

      ∙ раддул ҳашви илал ҳашв тажниси;

      ∙ раддул ҳашви илал аруз тажниси;

      ∙ раддул ҳашви илал ибтидо тажниси;

      ∙ раддул ҳашви илал ажз тажниси.

      Тажнис қофиялар. Мумтоз ва ҳозирги замон шеъриятида тажнисли қофиялар сийрак ҳодиса эмас. Қофияда жинсдош сўзларни келтириб, жиддий маъно тафовутига китобхон диққатини торта билиш катта маҳорат маҳсулидир. Бир байтдаги тажнис қофия.

      Аҳмадийнинг “Созлар мунозараси”дан:

      Оқибати кор ўшал жамъи соз

      Қилдилар оҳанги ярашмоқни соз.136

      Тажнис қофиянинг байтлараро намунасини Бобур “Девон”идан ўқиймиз:

      Не суд андин пой дар гиллиғим,

      Чу ал дўстлардин ул ой юб эмиш.