Пўлати ва пўлатиликлар. Умр хотиралари. Амир Тўраев

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ кўпаймоқда. Табиат захиралари ўзлаштирилиши туфайли камайиб кетмоқда, инсон ўзи яшаш жараёнида атроф табиий муҳитга жиддий зарар етказмоқда. Буларнинг барчаси Табиатни ҳалокатга олиб келмаслигига ким кафолат беради?!.

      Табиат билан тиллашиш ҳеч кимга ёмонлик олиб келмайди, фақатгина инсонни бадавлат қилади, дилини табиатга боғламаганлар мисоли бир жонсиз тош.

      Баҳорнинг кўтаринки ва яшнаган дов-дарахтлари, кузнинг барги хазонлари инсон учун доимий жараён.

      Одамзод дунёга келганидан буён Табиат бағрида яшайди. Табиатнинг бағри жонзотлар учун очиқ. Шунга қарамасдан, одамзод табиатга даҳшатли азобларни раво кўради. Булар тўғрисида ўйлар экансан, хаёл беихтиёр тарих томон етаклайди.

      Ўтган замонларда инсонлар дарахтларга саждалар қилган, агарда бирорта дарахт қуриса, катта фожиа, ҳатто дарахтнинг шохини синдириш ҳам улкан гуноҳ ҳисобланган.

      Дарахтлар шарафига маросимлар ўтказилган.

      Мусо пайғамбар Худонинг васлига етмоқ учун узоқ излаб, уни табиат бағридан топади. Ёнаётган бир дарахт «Худо менман» деган овоз чиқарган экан.

      Кўриб турибсизки, табиат қанчалик илоҳий, шунинг учун ҳам дунёда бирорта диёнатли одам топилса, ҳеч қачон Қиёмат бўлмайди деб бекорга айтилмаган.

      Мамлакатимизда 68 хил ўрмон дарахти, 320 хил бута, 134 хил яримбута ва 2953 хил гиёҳ турлари мавжуд. Дунё миқёсида 4 миллиард 126 минг гектар ўрмон майдони мавжуд ёки қуруқликнинг қарийб 30%ини ташкил этади.

      Олимларнинг ҳисоб-китобларига қараганда, бир гектар 10–15 йиллик яшил дарахтзор бир йилда 50 тонна чангни ютиб фильтрлайди, 30 тонна кислород, шу билан биргаликда 3,5 тоннагача карбонат ангидрид газини ютади.

      Бир туп бўлиқ дарахт бир йилда 3 кишига етадиган кислород чиқаради, бир киши бир кунда 25 кг тоза кислород ҳазм қилади.

      Бир реактив ҳаво лайнери Америкадан Европагача 8 соат учиб 75 тонна кислородни йўқотади, буни 8 соат ичида 50 гектар дарахтзор ишлаб чиқарган ҳавони қайта кислород билан таъминлайди.

      Турли ўсимликлар атмосферага 350 миллиард тонна соф кислород чиқаради.

      Канадада бир кишига 24,0 гектар, Финляндияда 5,0 га, Россияда 5,0 га, Украина ва Швецияда 3,0 га, АҚШда 1,5 га, Ўзбекистонда 0,12 га ўрмон тўғри келар экан.

      Республикамиз шаҳарларида нормал яшаш учун ҳар бир кишига 30 м. кв. яшил дарахтзор тўғри келиши керак. Бу кўрсаткич 10 м. кв.ни ташкил этади. Мутахассисларнинг ҳисоб-китобларига кўра, 1 га ўрмонзор дарахтидан 280 кг целлюлоза, 160 кг сунъий ипак, 170 кг сунъий жун, 2 дона автомобиль шинаси, 100 жуфт резина пойабзал, 400 жуфт ипак пайпоқ, 600 дона трикотаж спорт кийими, 90 литр спирт олиш мумкин экан.

      Тоғлар Ер юзи қуруқлик қисмининг 43 %ини ташкил этади. Республикамизда тоғлар 96 минг кв. км.ни, яъни 21,3 % майдонни эгаллаган. 1987 йилги маълумотларга қараганда, 2 миллион аҳоли тоғлиқ туманларда яшайди.

      Дарҳақиқат, табиат Оллоҳ томонидан ато қилинган буюк неъмат. Табиат ва инсонни бир-биридан ажратиб бўлмайди.

      Табиат СКАЧАТЬ