Ошпаз илгари жанубдаги портлардан бирида аскарликни ўтаган. У адабиётга қизиқади, ўқишни билади. Шунинг у ўзи билан қўшиқлар тўплами ва қайсидир газетанинг эски сонини ўзи билан олиб келган. Бу бойлигини у ҳеч кимга раво кўрмайди, фақат бўш вақтида қўлга олиш учун уни ошхонада, ўз жавонида сақлайди. Ошпаз баъзида мутолаага чандон берилади.
Унинг бир шўринг қурғур ҳамюрти бор. Оти Закхей. Аллақачон кўздан қолган бўлса-да, бир куни шу газеталар унинг қўлига тушиб қолди. Закхейга оддий китобни тавсия қилиш бефойда, унинг хира кўзлари саҳифалардаги майда ҳарфларни илғашдан ожиз. У фақат ошпазнинг газетасида, йирик ҳарфларда босилган эълонларни ўқишга қизиқади.
Бироқ ошпаз буни кўриши билан Закхейнинг қўлидан газетани юлиб олди. Шунда бу икки кимсанинг орасида жуда кескин ва кулгили баҳс бошланди.
Ошпаз Закхейни «қораялоқ ит» деб атади. У Закхейнинг тумшуғи тагида бармоқларини шақирлатиб «ўзи умрингда бирорта аскарни кўрганмисан, ҳарбий истеҳкомлар қанақа қурилишини биласанми?» деб сўради. Билмайди-да! Унда ҳаддини билсин! Ҳа, ҳаддидан ошмасин! Ўзи бир ойда қанча пул ишлайди? Балки Вашингтонда шахсий уйи ҳам бордир? Ё сигири болалабдими?
Закхей унинг таъналарига ҳеч қандай жавоб қайтармади. Фақат тушликда овқатни чала пиширишию пудинг хамиридан пашша чиқишини эслатди, холос.
– Ма, ол, шу савил газетанг билан қўшмозор бўл! – деди «чирт» этказиб тупураркан.
Закхей – ҳалол одам. Газетани ўқиган бўлсаям, уни еб қўймади, бус-бутун қайтарди.
– Э кўп ёнимда ўралашма, нега полга тупурасан?
Закхейнинг хира кўзлари худди пўлат соққалардек кўз косасида ғилдирайди. Ўша кундан бошлаб, ҳамюртлар орасидан ола мушук ўтди.
Овқат юкланган аравалар буғдойзорга йўл олади. Ҳар бир аравада йигирма беш кишилик овқат бор. Одамлар аравани кўришлари билан югуришади. Овқатдан қуруқ қолмаслик учун кўпчилик ўзини эшак-араваларга отади.
Ўн дақиқада ҳеч нарса қолмайди. Назоратчи эгардан тушмай, яна ҳамма ишга қайтишга ундайди. Эшак-аравалар эса фермага қайтади.
Мана, ёрдамчилари идиш-товоқларни ювиб бўлгунча ошпаз уйнинг соясида мингинчи бор ўзи билан жанубдаги қалъадан олиб келган эски китобчасидаги қўшиқларини замзама қилади. Айни шу дамда Полли яна ўзини аскардек ҳис қилади.
Кечга яқин, ғира-ширада буғдойзордан пичан ортилган еттита арава секин ферма томон йўрғалайди. Ишчиларнинг кўпчилиги кечликни ейишдан аввал ҳовлида ювиниб олишади. Баъзилари сочларини ҳам тараб олишади.
Улар орасида турли миллат ва ирқ вакилларини, ёшларнию кексаларни, европалик ва америкаликларни, озми-кўпми, омадлию омадсизларни, ҳатто дайдиларни ҳам учратиш мумкин. Сал ўзига тўқроқлари шимининг орқа чўнтагига револьвер ҳам қистириб олган.
Одатда кечки овқат жуда тез ейилади. Дастурхон бошида ҳеч ким оғиз очмайди. Чунки ишчиларнинг СКАЧАТЬ