Die biblioteek aan die einde van die wêreld. Etienne van Heerden

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ sy haar oorlede ma se pêrels. Ter ere van die beroemde skrywer aan tafel, op haar tweede besoek by hulle en vanaand effe meer ontspanne as die eerste keer. Die skrywer knik en lê oor na Ian se ma, asof sy net met haar praat:

      “Kinders van sy eie mense. Die Valliste, hoor ek.”

      “Wel, mens weet nie,” antwoord Ian se pa, “die koerant het gister geskryf dis net kwaadwillige gerugte dat studentewoede die oorsaak van sy selfmoord was. Maar dit kan wees dat hy hulle op die een of ander manier beledig het en hulle hom swaar laat lewe het.”

      Hy neem ’n slukkie wyn en sy oë trek genoeglik nou. “Luister, Ian,” gaan hy voort in ’n poging om Ian by die geselskap te betrek, “is dit nie so dat ons ouer geslag uit ’n ander kultuur kom nie? Dignitas. As jy getref word deur iets, wanneer jy swaarkry, as jy beledig word, dra jy dit stilweg. Soos hierdie oorlede professor dit skynbaar gedra het.”

      Ian se ma knik. “Stiff upper lip.”

      “’n Vernedering om jou pyn uit te basuin,” voeg die selfoonman by wie se naam Ian nie mooi gehoor het nie.

      “En deesdae?” gaan Ian Brand senior voort, met sy oë op sy seun. “Deesdae speel jy by die geringste stekie die rol van slagoffer.”

      “En jy hol sosiale media toe daarmee!” roep die man met die slimfoon uit.

      “Ek wonder,” sê die skrywer stilweg terwyl sy na Ian kyk (niks ontgaan haar nie, dink Ian), “of hierdie selfdood-professor inderdaad aan die ou skool van dra-jou-eina-met-waardigheid behoort het.

      “Lyk my nie hulle kry ’n spoor van klagtes nie.

      “Dalk het hy dit stilweg opgekrop – tot dit te laat was.”

      “Mikroaggressie is die nuwe term,” sê die man met die selfoon. Die skermliggie skyn op sy gesig. “Luister, hier is ’n Amerikaanse universiteit wat sy studente nooi om die volgende sake te polisieer – ja, dis die term wat gebruik word, polisieer, I kid you not, om die volgende oortredings aan die groot klok te hang.” Hy giggel. “Maak julle reg vir ’n lang lys.” Hy lag en begin lees: “Klasgerigtheid, seksisme, homofobie, cisseksisme of …”

      “Wat beteken dit?” giggel Ian se ma. “Siesaseksisme? Of ses van wat?” Die staanklok in die sitkamer slaan elf. Niemand probeer antwoord nie.

      Dalk het die gasvrou enetjie te veel gehad.

      #

      “Nog soetpampoen, net ’n ou skeppie?”

      “… luister, hier kom nóg Grieks. Ableism. Wat de joos is dit?”

      “Seker as jy ’n man is wat able is, wat dinge gedoen kry,” sê Ian se pa.

      “Able was I ere I saw Elba,” giggel Ian se ma.

      Ian senior kyk na Ian junior. “Ou seun, kan julle nie ook taaldiskriminasie op daardie lysie parkeer nie?”

      Ian sluk. “Die Engelse praat van linguicide.”

      “Nou toe, jy swot mos vertaling. Wat sou mens dit noem, taaluitwissing? Taalangs?”

      Ian is nie seker of sy pa met hom spot nie. Sy pa dink sy kursus in vertaalkunde is ’n behoorlike gek idee. Boonop sit Ian nou en dink: Daardie uitdagende stukke van my in Eliot se klas … wie sê ek is nie al op ’n kampuslys van mikroaggressors nie?

      Die skrywer kom tot sy redding. “Wel, ek dink inderdaad die Afrikaner is daarvan nie vry te spreek nie. Kyk hoe AfriForum die trom van slagofferskap slaan. Oor die Afrikaner as slagoffer in die nuwe bedeling. Kyk na die drukgroepe oor plaasmoorde. Daar is terwyl ons hier sit ’n plaasboereafvaardiging op pad om in Australië te gaan kla oor die druk op boere hier in Suid-Afrika.”

      ’n Nuwe energie neem van die tafel besit. Plaasmoorde. Sny tot in die boerehart. Ian se pa haal nog ’n bottel uit. Die skrywer het ’n klip in die bos gegooi. Nog laaste skeppies kos vind hul weg na borde; dis nou eerder gesellig eet, proe-proe, vir die lekkerte en nie vir die honger nie.

      “Jy bedoel …” vra Ian se ma aan die belangrike gas aan tafel wat pas wonderbaarlik op gevorderde ouderdom haar derde Hertzogprys gekry het, “so jy bedoel plaasmoorde is nie ’n probleem nie.”

      Ian se ma is versigtig. Sy en Ian Brand senior maak ’n punt daarvan om “Afrikaans se ikone” (haar woorde) na hul tafel te nooi, altyd saam met ’n paar nabye en diskrete vriende. Die skrywer, wat nie juis sosiaal is nie, is ’n juweel in hul sosiale kroon (en op tweede besoek! Jy kan haar dalkies al ’n huisvriendin noem!). Sy moet met respek behandel word.

      Sy antwoord stilweg: “Wel, wanneer gaan ’n afvaardiging Australië toe oor die geweld teen vroue in ons plakkerskampe?” Ook sy dra pêrels, ook iewers uit die familie, het sy vroeër teenoor haar gasvrou gesê toe iemand Ian se ma se juwele bewonder het. “My moeder se mense,” het die skrywer gesê, “kom van Swellendam. Skuins agter Ta’ Miem gebly.”

      Ian se pa red die situasie. “Lyk my,” sê hy, “die geheim is deesdae net om uiters versigtig te wees.

      “Veral as jy in die bevoorregte klas val.”

      “As jy byvoorbeeld Engelssprekend is, is jy blind vir klagtes oor taalatrofie,” gooi Ian uiteindelik iets in. “Ek sien dit by die universiteit. Hulle begryp dit gewoon nie, want die lug wat hulle inasem, is Engels. Dit het ek regter Albie Sachs hoor sê. Die lug wat ek inasem, is Engels, het hy gesê.”

      Die tafelgenote kyk verras na hom. Die skrywer praat sag: “Niemand word deur die nuwe kultuuroorloë onaangeraak gelaat nie. Oppas, byvoorbeeld, vir kulturele appropriasie. Ons skrywers weet dit maar alte goed.” Sy praat met haar oë op Ian. Dalk het sy, dink Ian, al vir my en Elizabeth saam iewers op ’n boekbekendstellingsfunksie of by die Woordfees gesien.

      “Oppas vir ’n grappie sonder ’n trigger warning vooraf,” voeg hy by, asof sy hom asemhaalplek gegee het. “Gee ’n snellerwaarskuwing selfs as jy in geselskap wil praat oor honde-etery in China.”

      “Sowaar die vet?” roep Ian se pa uit, ter aanmoediging van Ian.

      “Ja,” sê Ian, “dalk ontstel jou verwysing na dierelyding iemand en word jy iewers aangekla van mikroaggressie. Net één slagoffer hoef op sosiale media te skreeu en dan storm die hordes.”

      “Is dít die term?” vra Ian se ma droogweg en vroetel met haar pêrels hier by haar keel.

      “Hoe lyk makroaggressie dan?” vra Ian se pa sarkasties.

      Weer eens kom die skrywer stilweg in met ’n opmerking wat almal laat nadink: “Seker wanneer die mikroaggressies ’n vloedgolf word. ’n Alomteenwoordigheid.

      “’n Makrotsunami van miljoene klein oortredinkies.”

      “Maar dan kry ons oorlog!” roep Ian se ma uit. Sy probeer die atmosfeer lig hou.

      “Dis klaar oorlog,” sê die skrywer. Haar oë gryp Ian s’n vas. Sy sien, dink hy, sy sien iets. Sy sien iets kom.

      #

      Dís die gedagte waarmee hy later huis toe ry, ineens koud en jammer dat hy net ’n dun linnebaadjie na Welgemoed gebring het.

      Wanneer СКАЧАТЬ