Plaasmoord. Karin Brynard

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ harde geluid in die doodse stilte. Sy loop op haar tone, besef sy. Deur die portaal na haar ouers se slaapkamer, maak sy die deur stadig oop. Die kamer is ruim. Groot skuifraamvensters, ’n deur links uit na ’n badkamer en ’n dubbeldeur in die muur regs. Dis ’n outydse deur, met glaspanele en sy knop en grendel op kniehoogte. Dit loop uit op die stoep – wat weer om die hele voorste deel van die huis span.

      Saar tree versigtig na binne. Twee groot esels met skilderye doem in die skemerdonker voor haar op. Sy loop dieper in en skuif die swaar gordyne voor die grootste venster weg. Freddie moes die vertrek as werkkamer gebruik het. Die dubbelbed is nog daar, maar daar’s ’n tafel met verfgereedskap ingedra, ou konfytbottels met gebruikte kwasse daarop, verfbemorste lappe, buisies verf en stukke portretraam, die fyn reuk van terpentyn wat oor alles hang. Sy kyk na die twee skilderye op die esels – landskappe met vreemde wesens wat daaroor sweef.

      ’n Groepie skilderye is regop teen die muur by die vensters gestapel. Sy stap nader, kantel die gespande doeke een-een na vore, stut hulle teen haar knieë en blaai deur.

      Sy huiwer by een. Dis ’n soort selfportret. Freddie in ’n rooi rok. Sy sit langbeen op die grond, haar rug teen ’n houtstoel aangeleun. Daar’s iets wat sy vashou. Saar buk nader. Sy hou dit na ’n stokkerige figuur op die voorgrond toe uit, asof sy dit vir hom aanbied. Sy snak skielik na asem: Freddie se hare! Dis stomp afgeskeer, dryf in goue bondels om haar kop! Sy lyk soos Saar haar vanoggend daar in Postmasburg se lykshuis gesien het!

      Here, dit kan nie wees nie.

      Sy tel die skildery versigtig uit die stapel en dra dit na die lig by die venster.

      Dis nie ’n rooi rok nie, sien sy. Dis bloed uit ’n lang sny aan Freddie se borskas. En dis haar eie hart wat sy in haar hand uithou na die grysgroen insekfiguur. Lyk soos ’n Marsman. Nee, besef sy dan. ’n Mantis! Hottentotsgot, die magiese figuur van die San.

      Liewe Vader, wat sou dit beteken? Saar laat sak die skildery en staar deur die venster na buite. Sy kan haar hart hoor klop.

      Dit kan tog nie toevallig wees nie – so iets? Dit lyk behoorlik of sy haarself ... amper soos die polisieman beskryf het, hoe hulle haar hier aangetref het! Wat sou die skildery beteken? En hoekom lyk dit so – nes Freddie moes gelyk het. Here, dis mos darem te vergesog?

      Tog.

      Dis die ding met Freddie. As jy nie weet wat in haar kop aangaan nie, sal jy nie verstaan wat sy skilder nie. Ook nie vreemd vir haar om haar lyf aan flarde te pluk in ’n skildery nie. Saar onthou die eerste keer toe sy dit gedoen het. Ma het nog gelewe. En was bitter ontsteld. Gesê sy gaan die kind se kwasse verbrand as sy weer iets so naars aanvang. Freddie het ’n vrou geskilder wie se kop ontplof, kompleet met bloeddruppels wat in sierlike patrone oor die papier krul. Ma kry hoofbrekens, het sy onderaan geskryf, na aanleiding van wat Ma altyd vir hulle gesê het. Pa het soos gewoonlik die swye gehandhaaf en sy wat Saar is wou haar doodgiggel.

      Maar haar giggel het sedertdien opgedroog. Want Freddie se skildery was eintlik profeties: Ma se lang tye van depressie later, die klinieke ...

      Saar sug. Sy’t nie die krag hiervoor nie.

      Dan spoel die beeld van Freddie op daardie koue tafel in Postmasburg se lykshuis weer oor haar. Die weerloosheid van haar mooi gesig. Wie sou daardie liewe gesig só wou skend?

      Sy staan nog so en tob as ’n geluid tot haar deurdring. Sy hou haar asem op. Sy is seker sy het iets gehoor. ’n Vloerplank wat kraak ...

      Haar hart begin kliphard bons. Here, sy’s ’n sitting duck. Enigiemand kan haar hier oorval. Sy’s vingeralleen op hierdie plaas. En die agterdeur staan nog oop!

      Sy staan vir ’n ruk tjoepstil, te bang om asem te haal. Die geluid het van die kombuis se kant af gekom.

      Dan hoor sy dit weer.

      Hoofstuk 14

      14

      Beeslaar gaan sit ongemaklik op die bank in Nelmari Viljoen se kantoor. Die ding lyk of sy fênsie pootjies enige oomblik onder hom kan padgee. Dis sy eerste keer hier en hy kyk onbeskaamd rond: die duur elegansie in die luimige roomyskleure. Die lugreëlaar wat yskoud suis. En oorkant hom, op ’n ligrooi gemakstoel, die dun figuurtjie van Viljoen haarself. Sy’s nie sy tipe nie, dink Beeslaar. Net oë en hare, plat soos ’n plank. Maar hy kan miskien verstaan hoe sy ’n prins soos Buks Hanekom se koerasie sal opja.

      “Sy was my beste vriendin, inspekteur. En ek het nie familie nie, jy weet?”

      “Wie het die meeste by haar gekom?”

      Sy skud haar blonde hare effe. Dit was in ’n soort gedraaide bolla toe Beeslaar binnekom, maar sy het dit losgemaak en uitgeskud. Haar ore se bopunte steek effe deur, soos ’n kabouter s’n. “Seker maar ek,” sê sy met ’n ligte frons. “Jy kan maar sê ons was soos familie. Ek het haar ontdek, weet jy? Haar soort van bestuur. Sy het nogal swaar staatgemaak op my. Ek het haar eerste groot uitstalling in Johannesburg gereël, en nou weer dié een, wat ons vir later vanjaar beplan ... het.”

      “Hoe was haar geldsake?”

      Nelmari lig ’n wenkbrou. “Sjoe, maar jy’s direk, inspekteur.”

      Beeslaar sê niks.

      Haar gesig raak weer ernstig. “Toe ek haar leer ken het, was dit beroerd, om die minste te sê. Sy’t maar ’n skooljuffrou se salaris gekry. En hier op die plaas ... Huilwater is nie die soort plaas waaruit mens gaan ryk word nie. Jy’t self gesien hoe dit daar lyk. En nou’t sy die voorman ook aangestel. Ek het gehelp met die geldsake op die plaas. Freddie self was ’n nul op ’n kontrak as dit gekom het by finansies. Tipies kunstenaar.”

      “Skuld?”

      “Nee, nogal nie. Daarvoor moet mens jou hoed afhaal. Vir haar pa, natuurlik. Hy’s dood sonder skuld. Ek weet nie van enige boer wat nie op skuld lewe nie. Maar die wins uit so ’n plaas is eintlik nogal ... skokkend.”

      “Genoeg om ’n voorman te bekostig?”

      “Eintlik nie.”

      “Nou waarvan het juffrou Swarts dan geleef? Haar skilderwerk?”

      Nelmari skud hare uit haar gesig en buk om ’n pakkie sigarette van die koffietafel op te tel. Haar arms is skraal, maar gespierd, merk Beeslaar. Are wat duidelik oor haar benerige polse en hande vertoon. Sy steek op en blaas rook in die rigting van die plafon, fyntjies, met getuite lippe. “Nee, inspekteur, jy moet omtrent ’n Kentridge of ’n Bosman wees voor jy van jou skilderwerk alleen gaan leef.”

      Nie een van die name lui ’n klok nie, maar Beeslaar besluit dis onbelangrik. “So?”

      Sy sê niks, maar kyk betekenisvol na hom.

      “U het haar onderhou?”

      “Dit klink oordrewe. Kom ons sê liewer ek het swaar belê in haar.”

      Beeslaar knik begrypend. “En nou?”

      Sy antwoord nie dadelik nie, oë neergeslaan. “En nou het die swaarste dag van my lewe aangebreek, inspekteur.” Sy kyk weg, vee met ’n hand in die hoeke van haar oë.

      Beeslaar gee haar kans om te herstel. Vra dan: “Die voorman, meneer De Kok. Hoe goed ken u hom?”

      Sy СКАЧАТЬ