Plaasmoord. Karin Brynard

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ staan. Die dekseltjie word elke keer toegeklap as sy as afgeskud het. “Weet jy wanneer hulle gaan klaar wees? Vir die ... e ... begrafnis?”

      Saar skud haar kop. “Geen idee nie. Ek wil maar vanmiddag uitry plaas toe. Ek moet dalk die mense gaan groet. Outanna, veral. Ook kyk of ek goed sien wat dalk gesteel is. Vir die polisie. Ek het gewonder of jy ...”

      “Natuurlik, Saar. Enigiets. Ek voel klaar so sleg dat ek nie vanoggend saam met jou en die arme Yvonne gery het nie. En jy hét gister al so ver alleen gery. Ek kom graag. Al ... al is dit moeilik.”

      Saar maak keel skoon. “Kan ek jou iets vra oor Freddie? Dinge was maar baie deurmekaar tussen ons twee, soos jy seker weet.” Sy wag nie op ’n antwoord nie, maar ploeter voort. “Weet jy hoekom sy besluit het om hier aan te bly? Ek dag dit het so goed begin gaan in Johannesburg. Sy het tog al naam begin maak?”

      “O, sy het, sy het.” Nelmari se oë kom in fokus, haar blik is skielik weer teenwoordig. “Sy was net ongelooflik. Vanaf die eerste moment. Ek het vir haar ’n groot uitstalling gereël – in Rosebank. En jislaaik, ek kon dit self nie glo nie. Dit het so fantasties gegaan. Omtrent al die Gautengse koerante het daaroor geskryf. En toe was daar ’n artikel oor Freddie in ’n vrouetydskrif. Met die mooiste foto’s daarby. Jy’t dit seker gesien.”

      Saar knik. Ja, sy het dit gesien, maar vlugtig, skelm, in ’n kafee. Het nie eens die moeite gedoen om dit te koop nie. En sy het niemand daarvan vertel nie. Nie een van haar koerantkollegas nie. Nie vir Harri, deesdae haar beste pêl, of enigiemand nie.

      “‘Goue kwas in die mond,’ was die opskrif,” vertel Nelmari. Haar oë vonkel by die aangename herinnering. Dís seker hoe ’n ware suster sou reageer, dink Saar. So ingenome, so trots.

      “Ek weet nie wat dit aan haar werk is wat mense so raak nie. Sy’s beslis nie in die liga van die groot intellektuele kunstenaars nie – die Kentridges en so aan. Of die wroegende feministe of die politieke heethoofde nie. En sy’s ook nie in die “happy prentjie”-groep nie. Vir my is sy meer ’n soort Henri Rousseau – die Franse naïewe skilder, jy weet? Beeld se kunsresensent het nogal ook die vergelyking getref. Hy’t gesê haar werk herinner aan die surrealisme en onderbewuste angst wat Rousseau se werk tipeer. Hy’t gepraat van die kunstenaar met die kinderlike siel, wat op ’n eerlike wyse vir ons die dinge wys waarvoor ons sidder, die oerdinge wat ons siele nog steeds roer. Wanneer laas het jy van haar werk gesien?” vra sy skielik en Saar voel onkant betrap, probeer benoud iets mompel.

      “Toemaar, ek glo nie haar styl het juis baie verander nie. Maar jy weet, ek dink dis dalk die naïewe styl ... Mens verwag iets kinderliks, ongekompliseerds, selfs plesierig. Maar dan tref die inhoud jou. ‘Boeiend,’ het die kunsredakteur van die Morning Star gesê. Hy het die uitstalling geopen. ‘Boeiend, maar herkenbaar.’” Sy gebruik haar vingers om die aanhalingstekens in die lug te teken. “Hy’t gesê ons herken onsself daarin. En dís die snaar wat sy roer.”

      Saar besef sy staar waarskynlik oopmond na Nelmari, wat skielik ’n skalkse laggie gee: “Ek weet, ek klink soos ’n Omo-advertensie,” sê sy. “Maar ek sal jou die plakboeke wys. Dan sal jy self sien. Ek het plakboeke gemaak van al die knipsels, notas van al die kommentare en ’n lys van wie almal skilderye gekoop het. Ek het twee televisieprogramme gehad wat belang gestel het om ’n ding oor haar te doen. Nader aan die volgende uitstalling.” Sy sug skielik, asof sy terugkom aarde toe. Haar oë dwaal terug na ’n onsigbare kol op die koffietafel. “Miskien sal hulle steeds iets doen. ’n Oorsig, profiel ...”

      Sy raak stil, die sigaret in haar hand al kort gebrand, lang as wat dreig om te val.

      “Wat het Freddie van al die bohaai gesê?” vra Saar.

      Nelmari antwoord nie, skud net haar kop. Haar gesig is stroef, byna verwese. Dan buk sy vooroor en druk die sigaret dood. “Ja,” sê sy moeg, “en haar werk het verkoop, hoor. Ons kon nie voorbly nie.”

      “En meer onlangs?” vra Saar. “Hier op die plaas? Het sy nog geskilder?”

      Nelmari kyk op. “O ja. Ons is ... was besig met ’n groot uitstalling vir haar in Augustus. In Johannesburg. Nee, jong, sy’t gewerk. Dit was juis een van die redes hoekom sy besluit het om aan te bly. Ek was aanvanklik nie so heeltemal oortuig nie. Haar mark is in die stad. Die geleenthede, die media. Ons het nogal vasgesit daaroor ...” Haar stem draal weg.

      “Hoe het dit regtig met haar gegaan, Nelmari? Was sy gelukkig? Ons het laas ’n behoorlike gesprek gehad toe sy nog in Johannesburg was, voor Pa en die siekte ...”

      Nelmari vee versigtig ’n los haar uit haar gesig. Dan leun sy vorentoe en verskuif die asbakkie sodat dit presies reg in die middel van die tafel staan. “Ek dink sy was. Gelukkig, bedoel ek. Dit was of sy skielik ... Sy was skielik ’n kúnstenaar, jy weet? Soort van ... gedrewe. Vroeër, net na sy opgehou het met skoolhou, het sy gesukkel om heeltyds te werk. Sy’t gesê sy voel skuldig om heeldag te verf.”

      “Maar dis aan jou te danke dat sy die sprong geneem het, nie waar nie?”

      Nelmari glimlag verleë. “Ag, ek was eintlik maar net ’n katalisator. Ek het net geweet, die eerste keer toe ek haar sien. Toe ek haar werk sien ... Ek het net geweet sy gaan ’n sukses word. Die afgelope tyd ... Ek dink sy’t dit sélf begin glo. Sy het opgehou om die telefoon te antwoord. Sy was soms buierig, vies as mens haar pla. Selfs emosioneel. Maar sy’t gewerk. Dis die belangrikste. So?” Sy haal haar skouers op. “Sy was gelukkig.”

      Saar knik, staar na haar hande, die getjipte lak op haar naels. Sy het nog baie vrae, maar haar kop voel leeg.

      “Ek hoop wraggies net die polisie doen vir ’n verandering hulle werk,” hoor sy Nelmari sê.

      “Nelmari, wié sou so iets kon doen? Só hatig, so wreed?”

      “Ai, Saar, ek weet nie. Ek vermoed maar dis die veediewe. Hulle het ’n maklike teiken in Freddie gesien.” Dan staan sy op, loop met drif deur toe en roep na binne: “Charné, het jy die tee in Tzaneen gaan haal?”

      Maar Saar stel nie meer in ystee belang nie. Sy moet beweeg. Iewers heen. Godweet waar. Een ding weet sy en dis dat sy nie by Nelmari gaan kry wat sy soek nie. Daardie ding is nêrens te kry nie. Sy weet nie eens wát sy soek nie. Vergifnis? ’n Skakel met Freddie?

      Dis te laat. Alles te laat.

      Sy ry stadig terug na tannie Yvonne se huis. By die kafee stop sy vir ’n koeldrank, betaal haastig en vlug onder die nuuskierige blik van die dik meisie agter die toonbank uit.

      By die huis trek sy onder ’n boom in, gooi die deur oop om lug in te laat en pons ’n nommer op haar selfoon in.

      “Saar,” hoor sy Harri se stem uitasem aan die ander kant. “Here, mens sukkel om jou in die hande te kry. Het jy jou foon afgeskakel? En het jy die boodskappe gekry wat ek by tannie Lambrechts gelos het?”

      Daar’s iets aan sy stem wat haar altyd ’n bietjie beter laat voel. Hy is net een van daardie soort mense. Hy’s wakker, gesond, lewenslustig, gebalanseerd, onverstoord opgewek. Nie op ’n naïewe manier nie, net ... heel. En dis aansteeklik. Hulle het vriende geword toe hy by haar woonstelblok in die Kaap ingetrek het, toe sy ontdek het hy is ook in die joernalistiek, ofskoon hy vir homself werk. Hy’s soos ’n mens se beste gay pêl, altyd daar as jy ’n skouer nodig het om op te huil. Behalwe dat hy beslis nie gay is nie, want hy vertel haar gedurig hoeveel beter hy vir haar sou wees as die drol met wie sy tot onlangs betrokke was.

      “Sorrie, Harri. Ek was bietjie besig.”

      “Hoe СКАЧАТЬ