Plaasmoord. Karin Brynard

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ mooi blougroen, merk Beeslaar. Sy vee met ’n verkrummelde snesie oor haar neus, al rooi van die afgelope twee dae se gevee.

      “Wie het meeste by juffrou Swarts op die plaas gekom?” vra hy as haar hand tot ruste gekom het. “Ons moet maar met almal praat.”

      “Kyk,” sê sy na sy ’n rukkie gedink het, “ek het self nie meer so baie daar gekom nie. My heup maak die ryery moeilik, jy weet? Clutch intrap oor al die bultjies ...”

      Beeslaar knik begrypend.

      “Maar Freddie was mos ook nie juis van die vreeslike sosiale soort nie. Ek het nog daar gekom toe sy kinders ingeneem het. Hemel, inspekteur, jy weet daar is darem ellende onder die arm mense in hierdie distrik. Soms dink ek dis net te veel. Net te veel ...”

      Haar oë word weer klam en sy sukkel om haar mond tot bedaring te bring. Dan snuif sy verergd.

      “Ag, vergewe my. Ek is darem nie altyd so tranerig nie. Dis net vir my so vreeslik dat dit juis iemand soos Freddie moes oorkom ...” Die emosie trek haar stem plat. Beeslaar skuif ongemaklik rond.

      “Ek dink,” begin sy weer, “ek dink die mens wat die meeste daar gekom het, was maar Nelmari. Sy was omtrent elke dag op die plaas, baie hulp en raad gegee met die kinders. ’n Goeie mens. En sy ken mos baie mense in hoë kringe – ek meen nou maar regeringsmense en so, jy weet – en sy kon vir ons baie deure oopmaak.” Sy bly ’n oomblik stil om na te dink.

      “En Boet natuurlik,” sê sy dan.

      “Van Karrikamma?”

      Sy knik.

      “Hy was dikwels daar – veral in die tyd voor Dam gekom het, dink ek. Hy het Freddie baie gehelp toe sy nog van plan was om te verkoop. Vir haar diere kom laai en op vendusies gaan verkoop en so. Hy’t ’n goeie kop vir besigheid. En ’n liewe geaardheid.” Sy neem ’n sluk van haar sap, vee haar mond af met die rugkant van haar hand. “Ag, daar was nou en dan ander mense seker ook. Maar dis die twee, dink ek, wat omtrent elke dag daar was.”

      “Watse soort mens was sy, mevrou?”

      “Freddie?”

      “Ja. Al wat ek van haar weet, is wat ek maar hier op die dorp rond hoor. En veel daarvan is nie juis baie vleiend nie.” Sy klap saggies haar tong. “Die mense. Hierdie distrik het goeie mense, maar die Here weet, hier is mense ... Altyd onvergenoegd. Maak nie saak hoe goed hulle dit het nie, hulle kla. En alles is vir hulle ’n bedreiging. Selfs die arme Freddie. “

      “Hoe bedoel u?”

      “Omdat sy anders was.”

      “Anders?”

      Sy kyk dak toe, asof sy haar woorde versigtig wil kies.

      “Freddie het van die begin af nie vreeslik moeite gedoen om in te skakel by die blankes hier nie. Nie dat hier veel meer oor is nie. Die jonges gaan weg en die oues boer uit. Maar nou ja. Sy het haar pa kom oppas. My intussen begin help met my voedingsaksie in die arm gebiede hier rondom die dorp. En ná Flip, dis nou haar pa, se afsterwe het sy aangebly om sake op die plaas afgehandel te kry. Sy’t my aanhou bly help, haar veral op die kinders toegespits.

      “En toe het sy in ’n stadium te doene gehad met ’n groep van die plaaslike Griekwa-stam wat ou stamgrond wou terugeis. Dis mos nou grond wat hulle voorgeslagte glo vroeër hier rond besit het. Jy kan jou indink hoe dít afgegaan het. Mense het gepraat. Daar was stories dat sy Huilwater aan die Griekwas wou verkoop. Maar dit was sommer nonsens. Die hele ding het doodgeloop, sover ek weet. Vir die res was sy gewoon eiesoortig. Hulle is eintlik maar almal so. Die familie, meen ek nou. En nou ja, enigiemand wat bietjie sy eie kop volg, is maar vir die groter groep ’n bedreiging. En die Swartse het dit nie maklik gemaak nie. Want hulle is koppig. Almal van hulle. As hulle eers ’n ding in hulle kop kry. Flip, die dogters, almal van hulle. Koppig.”

      Beeslaar neem ’n sluk van sy sap. Dis onverwags lekker en kom beslis nie uit ’n karton uit nie. Vars appelkoos en perske, stroopsoet. Hy drink die hele glas op.

      “Jy het nou nie haar pa geken nie, inspekteur. Of haar ma nie. Maar Freddie was haar ma uitgeknip. Ook ’n kunstenaar, maar ... sy was te swak vir hierdie wêreld. Toe Tilla, dis nou Freddie en Saar se ma, so begin siek word destyds, was sy in ’n senuweekliniek vir behandeling. Die kinders was nog klein. Maar Flip het haar daar gaan uithaal en huis toe gebring. Teen alle dokters se raad in. Hy’t gesê hy sal haar self regdokter. En hy het. Daai harde man het haar soos ’n baba versorg.”

      Beeslaar sit sy glas versigtig neer. “Maar daar’s mense wat sê Freddie was nie heeltemal stabiel nie – soos haar ma.”

      “Aggeneewat, inspekteur, daar was niks fout met Freddie se kop nie. Kyk, ek en haar ma was vir jare lank vriendinne. Soos susters, kan jy maar sê. En ek het haar baie goed geken. En ek het vir Freddie geken. En omdat Freddie na haar ma aard, maak mense maklik daai afleiding. Maar sy was gewoon net eiesoortig. Haar hele lewe het uit haar verfwerk bestaan en verder het sy haar hart oopgemaak vir kinders. Maar vir die meeste mense is dit moeilik om te begryp.”

      “En haar skilderye dan?”

      “Jong, ek het nou self nie aldag verstaan wat sy gedoen het nie. Die goed was helfte van die tyd vir my smake maar bietjie grillerig.”

      Sy bly ’n oomblik stil en frons.

      “Soos dit vir my gelyk het, het sy baie binnetoe gekyk. Ek glo natuurlik sy kon meer sien as die res van ons. Jy weet, haar ouma aan moederskant was met die helm gebore. Sy kon die dooies sien. Dit was glo vir haar ’n vreeslike las. Nou, ek wil nie sê Freddie het die dooies gesien nie, maar sy was ’n slim mens, kon mense baie skerp waarneem. En ek dink dís maar wat haar verfwerk gedryf het. Moet my net nie vra wat dit alles beteken nie.”

      “Het sy goed reggekom met die werksmense? Ek bedoel, sy’s ’n vrou ... nie almal werk maklik vir ’n vrou nie.”

      “Nee wat, inspekteur. Dam is nou ’n man en alles. En hy lyk dalk vir baie mense bietjie snaaks, so met die gevlegte hare en kraletjies en so. Maar hy’s knap. Daar’s nie probleme sover ek weet nie.”

      “Hy’t glo geld. Hoekom vir ’n vrou werk as hy geld het?”

      Sy kyk hom onbegrypend aan.

      “Jy vra die verkeerde een. As Dam baie geld het, weet ék daar niks van af nie. Maar een ding kan ek jou sê, en dis dat Freddie hom ten volle vertrou het. Hy’t die hele plaas ge-run. Freddie kon aangaan met haar eie ding. Ek weet, want ek het haar dikwels gevra. Nee, sy’t selfs eenkeer gesê Dam was ’n geskenk van Bo.”

      “O?”

      “Sy’t seker maar gemeen sy kan hom met die boerdery vertrou. Jy weet, sy was baie neerslagtig na haar pa se dood. ’n Plaas is nie iets wat jy soos ’n kar kan verkoop nie. Hy dra baie lewens. En jy moet sorg dat alles en almal behoorlik onder sorg kom voor jy hom wegmaak. Ek weet ook nie of daar dalk skuld was nie. Dis alles goed waarmee sy moes worstel. En toe kom Dam en voor ons ons oë kon uitvee, toe draai hy alles om op daai plaas.”

      Beeslaar knik ingedagte. De Kok die ridder en die redder. Die man se alibi is rotsvas. Maar hy’s beslis nie jou gewone voorman nie. Op voornaamterme met die baas. Sy Arabiese omswerwinge. Hy verskyn uit die niet, neem so te sê beheer oor van ’n beeldskone vrou se boerdery, sy beskou hom as ’n “geskenk uit die hemel”.

      “Nog СКАЧАТЬ