Ena Murray Omnibus 22. Ena Murray

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Verstaan jy werklik?”

      Rosalie trek haar hand stadig terug, sê stil: “Ek verstaan, Salome.”

      “En jy is nie vir my kwaad nie? Is jy, Rosalie? Jy verstaan en is nie kwaad nie?”

      “Nee. Ek is nie kwaad nie.” Die stram lippe probeer glimlag. “Ek hoop julle sal … baie gelukkig wees.”

      “Dankie.” Dit voel vir haar sy kan op haar knieë voor hierdie vrou neersak, maar al wat sy kan doen, is om deur traannat oë na haar te kyk. “Dankie, Rosalie.”

      Dan staan sy op en stap by die agterdeur uit waardeur haar broer enkele minute gelede die nag in verdwyn het. Ook sý moet uit … na daar waar die sterre so helder en so naby is. Sy stap met haar oë op die swart Karoohemel bokant haar gerig, die trane blink op haar wange.

      Dis na hierdie sterre en na hierdie hemel waarna haar man verlang; waarsonder hy nie langer kan klaarkom nie. Sy lig haar kop op en soek deur die sterre heen.

      God, het U gesien? Ek het haar vermoor! Ek het hulle al drie vermoor! Het U gesien – die haat in my broer se oë? Die ontnugtering en veragting? En Ma het gehuil! Ma, van alle mense, het soos ’n kind gehuil! Oor my! Vir die eerste keer in my lewe het ek Bessie Truter sien huil – en dit oor my! En Rosalie … Sy het ’n sieledood gesterf! Het U gesien hoe sy sterf – stadig, en sonder ophef? En dis ek … ek … ék.

      Toe Salome eindelik weer in die kombuis staan, is die huis stil. Net Jan sit nog langs die kombuistafel, die flikkerlig van die paraffienlamp skaduspelend oor sy gesig. Hy lyk skielik so oud. Arme Jan! Een van die getroue slawe van die lewe – en nooit sien hy waarvoor hy werk nie. Hy hou net kop bo water. Arme Jan, wie se rug al wil breek van vooroor werk; wie se skouers hang van afgeremde moedeloosheid.

      Sy neem ook weer langs die tafel plaas, vou ook haar hande op die tafelblad soos syne. Sy merk dat sy een duimnael blou is, dat dik knoppe en harde eelte op sy hande gevorm het – twee hande wat stille getuies is van ’n lewe van harde werk, van ’n man wat kan werk, móét werk.

      “Jan …” Hy weier om na haar te kyk, bly net op die tafelblad voor hom staar. “Haat jy my nou, ouboet?”

      Sy het begin dink hy gaan haar nie antwoord nie, toe die antwoord kom: “Ek haat nie.”

      Sy swyg eers. Nee, Jan sal nie haat nie. Dis teen sy geloof. Jy mag nie haat nie. Jan se geloof is so eenvoudig soos die aarde waarin hy werk. Maar wat voel hy? Wát?

      “Maar jy is kwaad vir my?” sê sy, haar oë hartseer op die groewe langs sy mond. Hy skud net sy kop heen en weer en sy lê ’n bewende hand oor die gevoudes voor haar. “Sê vir my wat jy voel! Raas met my! Sê my sleg as jy wil, maar sê net iets! Praat met my!”

      “Daar is niks te sê nie.”

      Sy trek haar hand terug, skud haar kop in radelose hartseer. Hy het ook gesterf. Daar is geen moed in hom oor nie, nie eens meer genoeg lewe om haar sleg te sê nie! Dan raak sy ook stil … stom. Daar is niks meer om te sê nie.

      Hoe lank hulle so gesit het, weet sy nie. Dan begin hy skielik praat, sy stem soos dié van ’n ou man.

      “Jy was vir haar meer as wat ek was. Jy was haar jeug, haar drome, al die ideale wat sy self nie kon bereik nie. Jy was haar gedagtes, haar lewe. Jy was haar kind – die kind wat sy nooit self kon baar nie. Jy was haar alles. Die begin in die môre … en die laaste voordat sy gaan slaap. Sy het vir jou gewerk, elke dag vir jou opgeoffer. Sy het elke dag vir jou vier kilometer gestap van die poskantoor af huis toe. Soms het die son geskyn; soms het dit gebrand, stilgestaan op die aarde. Soms het dit gemisreën; soms gestort. Soms was daar ysterhael; wou die wind en stofstorms haar van haar voete waai. Soms het die aarde wit gelê van die kapok, het die yswind opgekom en alles kliphard versteen. Soms was sy siek … soos laas winter. Sy was baie siek … kwaai griep … maar sy het gestap, jaarin, jaaruit. Vir jou. Die einde van elke maand het sy haar tjek gevat en net so vir jou gepos, nooit ’n sent teruggehou nie … nie ’n sent nie. Sy het met deurgetrapte skoene en gelapte onderklere geloop … maar nie ’n sent van daardie tjek het sy ooit vir haarself gebruik nie. Dit was joune … net joune. Dit was nie vir haar ’n opoffering nie. Dit was veel meer as dit. Dit was ’n offer wat sy gebring het … blymoedig, en met ’n oop, eerlike hart.”

      Salome sit versteen terwyl sy luister. Die trane het droog geword op haar wange, want daar is dinge in hierdie lewe, hoër dinge, waar trane tekortskiet. Al wat sy kan doen, is om met droë oë te luister en te weet dat sy klein en onwaardig gestroop staan, sonder enige verweer … dat sy geweeg en te lig bevind is.

      Jan kyk stadig op en dit lyk of sy oë versplinter is van smart – smart vir sy vrou. “Ek kan nie vannag gaan slaap nie, Salome. Ek het nie die moed om by daardie kamer in te stap en in haar oë te kyk nie, te sien hoe sy ly nie.”

      “Jan! O, my arme boetie!”

      Hulle hou mekaar vas, hoewel albei weet dat hulle te swak is om mekaar te red. Dan praat hy weer skor hier teen haar voorkop waar sy op haar knieë voor hom staan en hy haar styf teen sy bors vasdruk. “En Ma … Ma was so trots op haar dogter.”

      Sy kyk stadig na hom op, ongeloof in haar oë. “Ma …?”

      “Ja. Dis sy wat gesê het die beeste moet geslag word sodat ons vir jou biltong en droëwors kan stuur. Sy het ook háár offers gebring, Salome – hoe eenvoudig dit ook al in ander se oë mag wees.”

      Salome staar haar broer aan. ’n Stukkie biltong. ’n Stukkie droëwors. Wat is dit nou? Maar die beeste was Bessie Truter se trots. Elkeen is van kalwerdae af deur daardie twee groot hande versorg. Bessie Truter se koeie was nog nooit te koop nie. Geen geld kon hulle koop nie. Maar sy het van hulle geslag – want Salome moes wors en biltong kry.

      “En vandag, Salome, het ek haar vir die eerste keer in my lewe sien huil. Ek het nie geweet Ma kán huil nie.” Hy stoot haar weg, staan op, kyk op haar af. “Sy het nie by Pa se graf gehuil nie. Van ons drie kinders was sy die liefste vir Karel, maar sy het ook nie by sý graf gehuil nie. Maar vandag …”

      Hy wil weer by die agterdeur uit verdwyn, toe sy opspring en hom terugroep. “Jan!”

      “Ja?”

      “Sal jy my asseblief stasie toe neem – nou?”

      “Nou?”

      “Ja. Daar is om middernag ’n trein terug.”

      “Terug?”

      “Ja.”

      Hy kyk vraend na haar. “Wat bedoel jy?” Sy skud haar kop, en hy kom nader. “Sus …?”

      “Asseblief, Jan. Moenie dat ons verder praat nie. Daar is genoeg gesê. Alles is gesê. Neem my net stasie toe, asseblief.”

      Hy kyk haar fronsend aan. “Ma en Rosalie lê al …”

      “Ek weet. Ek sal hulle nie nou steur nie. Jy moet maar vir hulle baie groete sê.” Haar oë soek na haar koffer waar dit nog onuitgepak in die hoek staan. “Hier is my koffer. Ons kan sommer dadelik ry.”

      Hy lyk onwillig. “Ek verstaan nie, Salome …”

      Sy glimlag dapper deur haar trane. “Moenie probeer nie … nie nou al nie. Begrip kom met die tyd. Ek het ook eers nie verstaan nie. Nóú verstaan ek.” Sy СКАЧАТЬ