omówienie tego problem zob. S. Wank, Foreign Policy and the Nationality Problem in Austria-Hungary, 1867–1914, „Austrian History Yearbook” 1967, vol. 3 s. 37–56.
256
Pomiankowski do Becka, Belgrad, 17 lutego 1906, cyt. za: G. Kronenbitter, ‘Krieg im Frieden’. Die Führung der k.u.k. Armee und die Grossmachtpolitik Österreich-Ungarns 1906–1914, München 2003, s. 327.
257
‘Konzept der Instruktion für Forgách anlässlich seines Amtsantrittes in Belgrad’, Wiedeń, 6 lipca 1907 [w:] Aus dem Nachlass Aehrenthal. Briefe und Dokumente zur österreichisch-ungarischen Innenund Aussenpolitik 1885–1912, Bd. 2, red. S. Wank, Graz 1994, dok. 377, s. 517–520, tutaj s. 518.
258
S. Wank, Aehrenthal’s Programme for the Constitutional Transformation of the Habsburg Monarchy: Three Secret Memoires, „Slavonic and East European Review” 1963, vol. 42, s. 513–536, tutaj s. 515.
259
Na temat tła aneksji zob. B.E. Schmitt, The Annexation of Bosnia 1908–1909, Cambridge 1937, s. 1–18.
260
R. Okey, The Habsburg Monarchy…, op. cit., s. 363.
261
H. Afflerbach, Der Dreibund. Europäische Grossmacht-und Allianzpolitik vor dem Ersten Weltkrieg, Wien 2002, s. 629.
262
N. Shebeko, Souvenirs. Essai historique sur les origines de la guerre de 1914, Paris 1936, s. 83.
263
H. Nicolson, Die Verschwörung der Diplomaten. Aus Sir Arthur Nicolsons Leben 1849–1928, Frankfurt am Main 1930, s. 301–302; S.R. Williamson, Austria-Hungary…, op. cit., s. 68–69; B.E. Schmitt, The Annexation of Bosnia…, op. cit., s. 49–60. Ówczesny opis potwierdzający ten pogląd zob. M. de Taube, La politique russe d’avant-guerre et la fin de l’empire des Tsars, Paris 1928, s. 186–187.
264
T. von Sosnosky, Die Balkanpolitik Österreich-Ungarns seit 1866, Berlin 1913 s. 170–172; B.E. Schmitt, Annexation of Bosnia…, op. cit., s. 43-44; H. Afflerbach, Der Dreibund…, op. cit., s. 750–754, 788–814; R.J.B. Bosworth, Italy, the Least of the Great Powers: Italian Foreign Policy before the First World War, Cambridge 1979, s. 87–88, 223–224, 245.
265
W.M. Carlgren, Iswolsky und Aehrenthal vor der bosnischen Annexionskrise. Russische und österreichisch-ungarische Balkanpolitik 1906–1908, Uppsala 1955, s. 86–87.
266
D. Stevenson, Armaments and the Coming of War. Europe 1904–1915, Oxford 1996, s. 162–163.
267
P. Miliukov, Political Memoirs…, op. cit., s. 242; V.N. Strandmann, Balkanske uspomene, Beograd 2009, s. 238.
268
G. Schödl, Kroatische Nationalpolitik und ‘Jugoslavenstvo’. Studien zur nationalen Integration und regionaler Politik in Kroatien-Dalmatien am Beginn des 20. Jahrhunderts, München 1990, s. 289.
269
T.G. Masaryk, Der Agramer Hochverratsprozess und die Annexion von Bosnien und Herzegowina, Wien 1909, broszura zawierająca większość z najważniejszych wypowiedzi Masaryka na temat skandalu związanego z procesem zagrzebskim. Por. T. von Sosnosky, Die Balkanpolitik…, op. cit., s. 221–224; J.M. Baernreither, Fragmente eines politischen Tagebuches. Die südslawische Frage…, op. cit., s. 133–145.
270
Forgách do Aehrenthala, Belgrad, 9 listopada 1910, ÖUAP, Bd. 3, dok. 2296, s. 40; Forgách do Aehrenthala, Belgrad, 13 listopada 1910, ÖUAP, Bd. 3, dok. 2309, s. 49; Forgách do Aehrenthala, Belgrad, 15 listopada 1910, ÖUAP, Bd. 3, dok. 2316, s. 56–58; Forgách do Aehrenthala, Belgrad, 22 listopada 1910, ÖUAP, Bd. 3, dok. 2323, s. 64–66.
271
Forgách do Aehrenthala, Belgrad, 26 listopada 1910, ÖUAP, Bd. 3, dok. 2329, s. 72–74.
272
Forgách do Macchio, Belgrad, 17 stycznia 1911, ÖUAP, Bd. 3, dok. 2413, s. 146.
273
Forgách do Aehrenthala, Belgrad, 12 grudnia 1910, ÖUAP, Bd. 3, dok. 2369, s. 109–110.
274
Forgách do Aehrenthala, Belgrad, 1 kwietnia 1911, ÖUAP, Bd. 3, dok. 2490, s. 219.
275
Zob. M. Spalajković, La Bosnie et l’Herzégovine. Étude d’histoire diplomatique et de droit international, Paris 1897, zwłaszcza s. 256–279, 280–316.
276
Notatki z rozmowy z Descosem sporządzone przez Jeana Doulceta, Petersburg, 8 grudnia 1913, AMAE Papiers Jean Doulcet, vol. 23, Petersburg IV, Notes personnelles, 1912–1917.
277
J. Leslie, The Antecedents…, op. cit., s. 341. Na temat wrogości pomiędzy Forgáchem i Spalajkoviciem por. F. Würthle, Die Spur führt nach Belgrad, op. cit., s. 186–192.
278
Tschirschky do Bethmanna Hollwega, Wiedeń, 13 lutego 1910, PA-AA, R 10984.
279
Notatki z rozmowy z André Panafieu, Petersburg, 11 grudnia 1912, AMAE Papiers Jean Doulcet, vol. 23.
280
V.N. Strandmann, Balkanske uspomene, op. cit., s. 249.
281
Malenković do Pašicia, Budapeszt, 12 lipca 1914, AS, MID-PO, 416, karta 162.
282
A. Lamb, Léhar’s “Die Lustige Witwe” – Theatrical Fantasy or Political Reality?, artykuł zamieszczony w programie Wesołej wdówki, Royal Opera, London 1997; poprawiony i dostępny online: http://www.josef-weinberger.com/mw/politics.html.
283
E.E. Kisch, Mein Leben für die Zeitung 1906–1913. Journalistische Texte, Bd. 1, Berlin–Weimar 1983, s. 140–142.
284
Poliwanow do Nieratowa, Petersburg, 14 sierpnia 1911, IBZI, Serie III,Bd. 1, Tl. 1, dok. 318, s. 383–384.
285
G. Kronenbitter, ‘Krieg im Frieden’…, op. cit., s. 321; C. Seton Watson, Italy From Liberalism to Fascism, 1870–1925, London 1967, s. 333–338.
286
C. Seton Watson, Italy…, op. cit., s. 344.
287
Tekst „układu z Racconigi” (w języku francuskim i rosyjskim) zob. Materialy po istoriji franko-russkich otnoszieniji za 1910–1914 gg. Sbornik siekrietnych dipłomaticzieskich dokumientow bywszego Impieratorskogo rossijskogo ministierstva inostrannych dieł, Moskwa 1922, s. 298. Późniejsze porozumienie między Austro-Węgrami i Włochami zob. G. Donnino, L’Accordo Italo-Russo di Racconigi, Milano1983, s. 273–279.
288
Č. Antić, Crisis and Armament…, op. cit., s. 158–159.
289
Aehrenthal do Szögyeńy’ego, „Erlass nach Berlin”, 29 grudnia 1911, ÖUAP, Bd. 3, dok. 3175, s. 733; R. Vesnić, Dr Milenko Vesnić, gransenjer srbske diplomatije, Beograd 2008, s. 275, 280.
290
Von Haymerle do MSZ w Wiedniu, Belgrad, 9 października 1910, ÖUAP, Bd. 3, dok. 2266, s. 13–14.
