Шежірем сыр шертсе. Тажис Мынжасар

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ жұртын жергілікті халық кейін келе моғолтайлар атап кетіпті.

      Осындай жұрттың санатына жататындардың бірі–Көлеген руы. Қолөнері, егіншілік, мал шаруашлығымен қатар айналысатын олар ертеректе Сығанақ өңірін жайлапты. Қазір Түркістан, Шымкент, Жаңақорған, Арыс маңын қоныстанған көрінеді. Олар сонымен қатар көршілес өзбек, қарақалпақ халықтарының құрамында да кездеседі екен.

      Ендігі бір ірі, ел арасына кең тараған, аты құлақта жүрген рулы жұртқа Сунақ тайпасын жатқызуға болады. Олар наймандардан өрбитін, жоғарыда атап кеткен Дүрмән-Барлас руының бір тармағы көрінеді. XV ғасырдың бас кезінде олардың Әбілғазы имам бастаған бір бөлігі Сығанақ қаласына келіп, табан тірейді. Онда ол өз қаражатына мешіт-медреселер салғызып, ел арасына ислам дінін насихаттап, емшілікпен де айналысыпты. Жергілікті сарт (соғды) халқы оны өз тілдерінде Сунақ (қарапайым жан) әулие деп атап кетеді де, оған еріп келген жұртты да кейін оның осы лақап атымен байланыстырып сунақтар дейді.

      Бірақ бір айта кететін жайт біз Сайдаққожа Жүсіпұлының осы еңбегінде (Жүзге кірмейтін қазақ рулары."Ана тілі" газеті. 15.04 2005 ж. 5 б.) Орта жүздің құрамында бар қыпшақ, қоңырат, тарақты руларынан кезінде оқшауланып, бөлініп қалған олардың осы аттас сынықтарын жүздерге қосылмайтын рулар деп ерекшелеп атауына әрине қосыла алмаймыз. Қисыны жоқ сияқты. Қазақ елінің қай түкпірінде жүрсе де, қай жерін мекендесе де оларды о баста өздері бастау алатын басты рулардан бөлектеп, жүздерге кірмейтін топтарға жатқызатындай не бар десеңізші. Олар бәрібір сол баяғы бір қыпшақ, бір қоңырат, бір тарақты емес пе деп бұл турасындағы әңгімемізді тамамдағымыз келеді.

      ЖЕҢГЕ, КЕЛІНДЕР МЕН КҮЙЕУ БАЛАЛАР ХАҚЫНДА

      Бұл аталған қос жүз бен жүзге кірмейтін рулар тобы ішінде, жоғарыда атап кеткендей, құда-жекжаттарымыз, нағашыларымыз, шешелеріміз бен үлкенді-кішілі жеңешелеріміз, келіндеріміз бен күйеу балаларымыз, араласып жүрген етене жақын жора-жолдастарымыз көп болғасын артықтық етпес деп жазып отырмыз. Мәселен, әулетіміздің 5 келіні: Фатима, Еренкүл, Күлия жеңешелеріміз бен біздің үйдегі Сәуле мен Жарқынбек бауырымыздың шаңырағындағы Айгүл келіндеріңіз сиқымның аққойлы, қарақойлыларынан. Шешеміз Мейрамкүл мен Алтынбек бауырымыздың үйіндегі Зара жеңешеміз бен Алмас, Мұрат бауырларымыздың отбасындағы Гүлнәр, Ақгүл келіндер жаңабайдың қыздары. Жаңыл, Күлсара жеңешелеріміз шапыраштыдан, Айтмахан ағамыздың жары Райгүл жеңгеміз дулаттың шуылдағынан. Асан бауырымыздың үйіндегі Роза жеңешеміз бен Елмира қарындасымыздың күйеуі Әзімхан көне қаңлы руынан. Ал Баис пен Ермек бауырларымыздың келіншектері Гүлнәр (Шамшахан), Аида ойықтың қызылқұртынан, Өтеміс пен Қалдыбек бауырларымыздың келіншектері Сая мен Нұрпия тарақтыдан. Жоламан ініміздің үйіндегі Шынар келін жаныстан, күйеу баласы Нұржан ұлы жүздің шанышқылы руынан, ал жаңа түскен келіндері Асылай бектемістен. Ал Арслан ініміздің келіншегі Шолпан мен Асылбек ініміздің алғашқы әйелі Сәуле арғыннан, СКАЧАТЬ