Сүдү киһи Багдарыын Сүлбэ. Л. В. Иванова

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Сүлбэ хорсун-хадаар майгыта онтон саллыбатаҕа. Кини бастаан суос-соҕотох, онтон кинини кытта кэккэ чиҥник үктээн саха чулуу эрэттэрэ кэккэлэһэ хаамсыбыттара.

      Багдарыын Сүлбэ олоҕун суолун булгуруйбат күүһэ туох тирэхтээҕий?

      Билигин кини суруйбут кинигэлэрин ырытан көрдөххө, сүҥкэн суолталаах, саха норуотун олоҕун, тылын толору энциклопедиятын хомуйан, ырытан хаалларбыт дьиҥнээх Саха Саарына эбит! Ону кини «картотекам» диэн судургутук ааттыыр буолан, кырдьыга, тылтан тэйиччи дьон соччо суолталаабат да этибит диэн билигин кэмсинэргэ эрэ тиийэбит. Кини картотекатын батарар анал киэҥ квартираны, бэчээттииргэ үбү көрдөөтөҕүнэ көх-нэм буолан суругу суруйан, илии баттаан ыытыһар буоларым. Кини сүдү үлэтин энциклопедия таһымнаах суолтатын дьэ саҥа өйдөөн эрэбин.

      Багдарыын Сүлбэ чинчийиилэрин аныгы билим «гражданская наука» диэн ааттыыр. Ол саҕана академическай эрэ наука, колониальнай, европоцентристскай теориялартан төрөөбүт буолан, төрүт омук бэйэтин интеллектуальнай билиитин ахсарбат этэ. Багдарыын Сүлбэ чинчийэр ньыматынан төрүт билиини сири сиксигинэн сылдьан, сир түннүктэрэ дьону кытта билсэн-суруйсан, үйэлэргэ мунньуллубут билиини хомуйуу, ону ырытыы буолар. Маны сэргэ умнулла быһыытыйбыт саха чулууларын ааттарын тилиннэрии, саха дьиҥнээхтик тарҕаммыт, сабардаабыт сирдэрин сахалыы ааттарынан төрүт сир буолалларын чуолкайдааһын.

      Онон Багдарыын Сүлбэҕэ хата хайдах академическай институкка өр сылларга үлэлиир кыаҕы биэрбиттэрэй диэх курдук. Арааһа, кини саха тылын уһулуччулаахтык байытар билиитин өр кэмнэргэ дириэктэрдээбит, саха тылыгар наука доктора Евдокия Иннокентьевна Коркина билинэн, сыаналаан үлэлэппитэ буолуо.

      Билигин Багдарыын Сүлбэ нэһилиэстибэтэ национальнай достояние суолталаах.

      Тумарча,

      саха народнай суруйааччыта

      Саха олоҕун дьиҥнээх чинчиһитэ, учуонайа

      Саха тыллаахха Багдарыын Сүлбэ туһунан истибэтэх, билбэтэх киһи, арааһа, суох буолуо. Кини хас эмэ сүүһүнэн ыстатыйатын, уочаркатын, сүүрбэттэн тахса кинигэтин кытта билсибэтэх, аахпатах баар да буоллаҕына, ол суругу билбэт, оскуола паартатыгар олорботох эрэ дьон ортотугар көстүөн сөп.

      Саха сирин нэһилиэгин барытын кэриэтин, урукку аатырбыт фольклористар Сэһэн Боло, Өндөрүүскэ Саабын курдук ытык кырдьаҕастары дьон-сэргэ сэһэнньиттэрин кытта атах тэпсэн олорон кэпсэппит-сэһэргэспит, сир-дойду, дьон ааттарын сурукка түһэрэн, 400-кэ тыһыынчаҕа тиийэр анал аат картотекатын тэрийбит атын иккис чинчийээччи да, учуонай да сахаҕа суох.

      Михаил Спиридонович Иванов-Багдарыын Сүлбэ 1928 сыл сэтинньи 8 күнүгэр Ньурба улууһун I Ньурба нэһилиэгэр, бааһынай кэргэнигэр төрөөбүтэ. Эһэтиттэн саҕалаан, кини удьуордара бары тимир уустара эбиттэр: Бүөтүккэ Уус, Такынай Уус, Хаттаҥныыр Уус, Испирдиэн Уус диэннэр.

      Уоннааҕар, биир сыл иһигэр ийэлээх аҕата утуу-субуу өлөннөр СКАЧАТЬ