Сайланма әсәрләр. Том 2. Кубрат хан. Илчегә үлем юк / Избранные произведения. Том 2. Мусагит Хабибуллин

Чтение книги онлайн.

      Кеше күккә карый, кояшта күзе чагылудан ни кылырга белми, шуннан кеше төптәңренең сүзләренә ышана, аңа бил бөгә-бөгә китеп бара.

      Төптәңре аларга каршы очрады. Баһадир да, уң кулы Адай да, күкрәкләренә кулларын куеп, аңа бил бөктеләр.

      Төптәңре, алар белән исәнләшүгә, баһадирны җитәкләпалды, туры Аспарух илхан өенә алып китте. Илхан өенә ул, үз-үзенә ышанып, ишекне каерып ачып керде. Илхан аларны гаҗәпләнебрәк каршы алды.

      – Төкле аякларыгыз белән, кунаклар, түрдән узыгыз, – диде илхан һәм чаршау артындагы хатынына нидер әйтергә өлгерде. – Утырышыгыз, кадерле кунаклар. Каравыш, кунакларга кымыз китер!

      – Эчемлек тә биримме, илханым? – дип, чаршау артыннан каравыш кыз килеп чыкты.

      Ләкин кымызны каравыш кыз түгел, илханның хатыны алып керде, ул тыйнак кына кунакларга баш иде, чүлмәк белән кымызны түр яктагы таш өстәлгә куйды, чокырлар китерде. Шуннан ул баһадирны чаршау артына дәшеп алды.

      – Баһадир, каенсеңлем сине ярата. Атам-анам риза булсалар, мин Кызкуыш туенда аннан тоттырыр идем, ди.

      – Нәрсә сез анда пышылдашасыз?! – дип, алар янына илхан килеп керде. Шул чакта урамда сөрәнченең Кызкуыш туена чакырган ораны ишетелде.

      – Мин баһадирны Кызкуыш туенда катнашырга котыртам, – диде яшь хатын.

      – Котыртма, башта Өске Кирмәнне алып, угры Чалбай ханның башын Фанәгүргә җибәрсен, – диде илхан һәм баһадирны түр якка алып чыгып китте.

      Барысы да өстәл тирәли утырышкач, төптәңре сүз алды.

      – Илхан Аспарух, – диде ул, кулындагы мөгезне кыса төшеп. – Буйтур Аспарух, әйтче миңа, олуг хан нигә гел философ Иоанн Фасиан белән көннәрен уздыра?

      – Төптәңре, атам яуда яралангач, аны грек табибы терелтте. Алимче белән син булдыра алмадың. Әйтмә сүз грекларга, алар Болгарны утрак тормышка күчермәкчеләр. Алар миңа да якын халык. Хак, минем гомерем җәйләүләремдә уза… Алай да, алай да, төптәңре…

      – Хуш, – диде төптәңре һәм мөгездәге эчемлекне күтәреп эчеп җибәрде. – Хуш, илхан. Син дигәнчә булсын. Әмма ил өстенә яу килгәндә, Кубрат хан ни кылыр?! Греклар сиңа кылыч тотмас, грек Фанәгүрне, Кубрат хан җәйләүләрен якламас. Ханга элек болгар белән көтригур кирәк иде, хәзер грек кирәк булдымы?!

      – Мин олуг хан түгел, төптәңре. Мин бары тик илхан гына. Соңгы сүзне миңа әйтергә бирсәләр, мин дә грекларны яклар идем…

      – Болгар грек түгел, аның дине дә, өне дә башка. Император илчесе Иоанн Фасиан Болгарга христиан динен таратырга килгән, империя Болгарны үз канаты астына җыймакчы…

      Менә илханның хатыны, килеп кереп, ирләрнең сүзен бүлдерде:

      – Ирләр, иртәгә Кызкуыш туе, баһадирга эчемлек бирмәгез. Аның кыз куасы бар, – диде ул, башындагы калпак һәм күкрәкчә тәңкәләрен чылтыратып.

      – Җитте, җитте, хак сүз, җитте, без киттек, – дип, төптәңре беренче булып урыныннан купты.

      Аннан соң алар Батбай илханга сугылдылар. Өлкән илхан аларны колач җәеп каршы СКАЧАТЬ