Kinders wat moor. André le Roux

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ

      Die baba is ’n sosiale organisme wat kommunikeer deur sy gedrag, wat vir Brazelton ’n rasionele taal is. Byvoorbeeld, die baba huil om reaksie uit sy versorger te kry. Hy reageer op tekens rondom hom, soos die ouers (ma) se gesigsuitdrukkings.

      Maar hoe gemaak as jou ma se gesig uitdrukkingloos is, soos wanneer sy depressief is?

      Die Stilgesig-eksperiment

      Thomas Berry Brazelton het reeds in die 1970’s saam met die sielkundige Edward Tronick aangedui hoe belangrik die kommunikasie tussen baba en versorger is met The Still Face Experiment (ook op YouTube), al kan die baba nog nie praat nie.

      (Dis ’n ietwat gemene eksperiment, so moenie dit by die huis probeer nie.)

      Die ma speel en gesels met die baba in sy stoeltjie. Sy lag en koer. Die baba lag en koer terug, wys met ’n vingertjie oor die ma se skouer na iets interessants. Die baba is kloek-kloek tevrede.

      Dan draai die ma haar kop weg en wanneer sy ná ’n rukkie terugkyk na die baba is haar gesig uitdrukkingloos en strak. Sy doen en sê niks en onttrek haar emosioneel van die baba. Die baba probeer die interaksie herstel met ’n glimlag. Hy steek sy armpies uit na die ma, maar die ma se gesig bly onverstoord. Feitlik onmiddellik is die baba ontsteld. Hy frons, draai weg en begin huil, lyk bang, wriemel in sy stoeltjie en skop sy beentjies.

      Sodra die ma weer aandag aan hom gee, is hy dadelik sy ou tevrede self.

      Sulke kinders sukkel later om emosies in gesigte te herken, veral kinders wat mishandel is. Hulle sien geen gesigsuitdrukking nie. Of hulle sien woede waar daar nie is nie.

      En wanneer die situasie omgekeer is en dis die ma wat die baba se bewegings naboots, speel die baba saam. Hy maak allerhande wilde gebare om te kyk of die ma regtig al hierdie ongewone bewegings gaan naboots.

      Dit kan natuurlik ook die pa wees wat aandag weerhou. Brazelton het agtergekom pa’s se interaksie met hul baba is anders as die ma s’n. Die pa se bewegings is meer stamperig, die ma s’n vloeiender. En die baba boots dié twee “style” na. Brazelton het gesê hy kan sien wie speel met die baba, die ma of die pa, deur net na die baba se bewegings te kyk.

      Probleme ontstaan wanneer die ma depressief is en nie soveel emosionele aandag aan die kind gee nie. Die baba bly dus vir lang tye ontsteld en ontevrede. Seuntjies reageer fisiek heftiger as dogtertjies, wat geneig is om eerder te onttrek.

      Tronick het aan The Washington Post gesê wat vir hom die interessantste was, is dat die baba nie ophou om die ma se aandag te probeer terugkry nie. Hulle gaan deur herhaalde siklusse van probeer, wegdraai en ontsteld wees, weer probeer, wegdraai, weer probeer.

      Maar as dit te lank aanhou, gee hulle moed op. Hulle sak letterlik ineen in hul stoeltjie en probeer hulself troos deur hul duim of rugkant van hul hand te suig. En hulle probeer nie weer aandag kry nie. Dit help tog nie.

      Dis wanneer die baba se stresvlakke en hartklop verhoog.

      Babas wat nie gereeld aangeraak word nie, het later ’n agterstand in die lewe. Kinders wat hulp of troos van ’n versorger nodig het en dit nié kry nie, tussen 6 maande en 3 jaar, kan later rebels en afsydig word en as volwassenes sukkel om standvastige emosionele verhoudings te vorm.

      Enige kind het baie troos nodig.

      Die Amerikaanse neurowetenskaplike Saul Schanberg het bevind aanraking stuur ’n stroom groeihormone deur die baba-rot, wat verantwoordelik is vir normale ontwikkeling. Vat die ma weg, en die baba se groei word belemmer. Sit die ma terug, en groei gaan ongehinderd en normaal voort.

      Dit steun gehegtheidsteorie netjies.

      Schanberg en Tiffany Field, hoogleraar in pediatrie en direkteur van die Touch Research Institute aan die Universiteit van Miami se mediese skool, het in die laat 1980’s na vroeggebore babas gekyk om te sien of menslike kontak ’n verskil maak, nie noodwendig gehegtheid nie.

      ’n Groep studente het die vroeggebore babas vir 15 minute op ’n slag, drie keer per dag, in hul broeikaste behoorlik gevryf, stadig en ferm, terwyl hulle hul armpies en beentjies liggies strek.

      Aanraking.

      Die vroeggebore babas wat op dié manier aangeraak is, vir net 10 dae, het 50% vinniger gegroei. Hulle was wakkerder en het meer en makliker beweeg. Hulle kon ook gemiddeld 6 dae vroeër ontslaan word as die ander babas. ’n Jaar later was hul kognitiewe en motoriese vaardighede beter. Hulle het sterker en gesonder gelyk as die babas wat nie gevryf is nie.

      Dié soort terapie vir vroeggebore babas en babas met ’n lae geboortegewig is vandag standaard.

      Field bestudeer kinderontwikkeling en ma’s met nageboortelike depressie. Dis waar die probleem inkom: Depressiewe ma’s raak nie so baie aan hul baba nie en is afsydig. Wanneer die ma se depressie ná 6 maande opklaar, word die baba nie negatief beïnvloed nie, maar wel wanneer die depressie in die baba se eerste 3 jaar voortduur (persistent depressive disorder).

      Dit help wel as die tweede versorger, die pa of ouma of wie ook al, nie ook depressief is nie.

      In The Noonday Demon – An Anatomy of Depression sê die skrywer, joernalis en sielkunde-hoogleraar Andrew Solomon die vroegste voorkoms van depressie by kinders word gevind by babas so jonk soos 3 maande wie se ma ook depressief is. Hulle weerspieël die ma se buie.

      “Selfs 10 jaar later het sulke kinders beduidende sosiale probleme en die risiko vir depressie is 3 keer groter, en 5 keer groter vir panieksteurings en alkoholafhanklikheid.”

      Sulke kinders kan ook aandaggebrekprobleme, skeidingsangs, paranoia en gedragsteurings hê. Hulle het allerhande gesondheidsklagtes soos maagpyn, hoofpyn, asma en allergieë. Hulle raak makliker siek.

      Navorsers van die Wêreldgesondheidsorganisasie (WGO) het na 17 verskillende studies gekyk en bevind 20% van kinders wie se ma depressief is, het ’n 40% groter kans om ondergewig te wees, 32% om onvoldoende te groei. Die rede is vermoedelik omdat depressiewe ma’s vir korter tye borsvoed en nie so ingestel is op die baba se behoeftes nie.

      Want sy’s depressief.

      Meer as 14 000 ma’s en hul jong kinders van 11 ontwikkelende lande, waaronder Suid-Afrika, het aan ’n studie deelgeneem waarin bevind is in hierdie lande sukkel 15% tot 57% van ma’s met nageboortelike depressie. Geboorte op sigself krap die ma se hormone om.

      Wanneer ’n ma ’n vrolike kinderliedjie vir haar baba sing, reageer die baba met genotlike geluidjies, skryf die sielkundige en wetenskapjoernalis Daniel Goleman. Maar wanneer ’n depressiewe ma die liedjie monotoon en op ’n laer noot sing, reageer die baba met tekens van ongemak. Die ma se emosies is negatief.

      Daar is bevind depressiewe ma’s kyk meer weg van hul babas as ander ma’s, raak meer kere kwaad en is nie so koesterend nie. Die baba reageer tipies deur te huil of te onttrek. Hy maak minder oogkontak. Die baba ontwikkel ’n gebrekkige sin van self en voel magteloos, onseker of gefrustreerd.

      Dis sogenaamde mood contagion, wat ook tussen volwassenes plaasvind, want ander mense se buie is aansteeklik. Goleman noem dit ’n “depressed loop” tussen ma en baba. Hierdie babas het meer streshormone en laer vlakke van dopamien en serotonien, breinoordragstowwe wat met depressie verbind word.

      Die ma kan dus haar depressie sosiaal aan haar baba oordra. Dit skep uiteraard ook probleme met binding tussen ma en kind.

      Dis СКАЧАТЬ