Kinders wat moor. André le Roux

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ en verhoudings is swakker.

      Plaaslik was die egskeidingskoers in 2017 1,3 per 1 000 en in amper 56% daarvan is kinders onder 18 geraak, volgens Statistieke Suid-Afrika.

      Robert Sapolsky haal navorsing aan wat bevind het meisies wat deur hul pa verlaat is, of waar daar onmin in die huwelik is, word opportunisties. Hulle het geleer mans is onbetroubare ouers. Daarom doen hulle nie moeite om ’n betroubare man te soek nie. Hulle het vroeër seks, het meer seksuele maats, meer kinders en hul huwelik sal waarskynlik wankel.

      Daar is ook ’n teorie, bevestig deur verskeie studies, dat sulke meisies puberteit vroeër bereik. Maar Sapolsky sê dis eerder stres en ’n onstabiele omgewing wat ovulasie vroeër aanbring. Hierdie meisies bereik puberteit net 5 maande vroeër as ander meisies, wat nie juis beduidend is nie.

      Volgens die RGN-verslag woon meer as 7,5 miljoen kinders net by hul ma (daar is ’n verband tussen enkelma’s en armoede, en alles wat dáármee saamgaan), 4,6 miljoen woon nie by hul ma óf pa nie en meer as 400 000 woon by die pa, terwyl 6,3 miljoen by albei ouers woon.

      Dit bring uiteraard klein kinders se gehegtheidstyl in gedrang.

      Kinders wat veilig voel in ’n huis met albei ouers, kry die kans om die wêreld vanuit meer as een perspektief te ontdek. Hulle neem selfs risiko’s, want hulle weet daar is ’n veilige basis om op terug te val. Hulle begin beweeg al hoe verder weg van Ma of die versorger om die wêreld te ondersoek. Hulle bly ook langer weg voordat hulle terugkeer na hul “basis”.

      Sulke kinders, wat vertroetel en beskerm word, reageer ook geredeliker wanneer hulle sien iemand anders het hulp of troos nodig. Hulle is sensitief vir ander se nood en is meer altruïsties.

      Ainsworth het bevind 70% van kinders oor die algemeen het ’n veilige gehegtheidstyl.

      Maar dan is daar onseker kinders (insecure style). Hulle het geleer hulle kan nie staatmaak op Ma nie en is bang om hul omgewing te ondersoek. Sulke kinders sukkel met selfvertroue en is geneig om later sosiale probleme te ontwikkel. In ekstreme gevalle lei dit tot klein psigopaatjies, ’n verskynsel wat Bowlby “affectionless psychopathy” genoem het.

      Dan word dit ’n steuring (attachment disorder). Daar’s onder meer probleme met buie, met ouderdomsverwante gedrag en verhoudings met ander mense. Die kind wat verwaarloos of mishandel word, leer dat grootmense nie te vertrou is nie. Die kind verloor ook selfvertroue en belangstelling daarin om sy wêreld te verken.

      Watter soort gehegtheidstyl ’n kind het, kan maklik eksperimenteel vasgestel word deur bloot te kyk hoe die kind in ’n vreemde omgewing reageer, gewoonlik tussen 12 en 18 maande wanneer gehegtheid op sy sterkste is. Wat doen die kind wanneer sy ma by die vertrek uitloop en hoe reageer hy wanneer sy terugkom?

      Dis die sogenaamde Strange Situation Procedure, wat Ainsworth ontwikkel het. Of wanneer die kind alleen by ’n vreemdeling gelos word? Ainsworth het, voorspelbaar, gesien ’n kind ondersoek die speelkamer en speelgoed met baie meer ywer in die teenwoordigheid van sy ma as ’n vreemdeling.

      Daar is ook angstig-ambivalente gehegtheid. Die kind kry skeidingsangs wanneer sy versorger weg is, maar voel nie beter wanneer die versorger terugkeer nie, eerder ambivalent oor die hereniging, dalk kwaad en gefrustreerd. (Bowlby vertel van die “absurd paradoksale” gedrag van ’n tiener wat sy ma doodgemaak het omdat hy “dit nie kon vat dat sy hom kon verlaat nie”.)

      Terwyl skeidingsangs die gewone reaksie is op die moontlikheid van verlies, is rou die reaksie ná die verlies, skryf Bowlby, soos wanneer die kind se ma/pa permanent weggaan of sterf. Wat dikwels tot normale, verwagte en “gesonde” depressie lei. (Vroeër is geglo klein kinders is nie in staat tot rou nie.)

      Die angstig-ambivalente kind ondersoek ook nie so maklik sy omgewing nie en is dikwels skrikkerig vir vreemdelinge. Sy gedrag is vreemd wanneer sy versorger na hom terugkeer. Hy lyk bang en onseker, vries, loop agteruit na sy versorger toe of draai sy kop weg. Dis teenstrydige of afwysende gedrag. Dit lyk of die kind nie negatiewe emosies kan hanteer nie en dit kan lei tot aggressiewe gedrag. Mishandelde kinders word makliker angstig-ambivalent, is bevind, en sukkel later met intieme volwasse verhoudings.

      Dié gehegtheid is ook gedisorganiseerd/gedisoriënteerd, sogenaamde Tipe D-gehegtheid, wanneer daar nie veel tekens van gehegtheid by die kind is nie. Sulke kinders is gewoonlik mishandel. Hulle loop die gevaar om later geestes- en heelwat ander probleme te ontwikkel.

      Of die kind se styl is angstig-vermydend. Hy vermy of ignoreer inderdaad sy versorger en toon min emosie wanneer die versorger terugkom. Wanneer hy dan opgetel word, wriemel hy om neergesit te word. Vermoedelik is dit die kind wie se behoeftes gereeld geïgnoreer word, die kind wat dink sy emosionele behoeftes tel nie.

      Reeds in die 1980’s het studie ná studie getoon: Gesonde, gelukkige en selfstandige adolessente en jong volwassenes is die produk van stabiele huise waarin albei ouers baie tyd en aandag aan die kinders gee, sê Bowlby.

      Die sielkundige en skrywer Steven Pinker het goeie nuus in dié verband. Hy haal syfers aan wat op gelukkige hedendaagse gesinne dui. In 1924 het net 45% van ma’s twee of meer uur per dag saam met hul kinders deurgebring (7% geen tyd nie) en net 60% van pa’s minstens een uur per dag. Teen 1999 het dit vermeerder tot onderskeidelik 71% en 83%.

      “Enkel- en werkende ma’s bestee vandag inderdaad meer tyd saam met hul kinders as getroude ma’s wat nie buite die huis werk nie in 1965 gedoen het.”

      Gehegtheidsteorie geld tot in die volwasse lewe en hoë ouderdom, ook in intieme verhoudings buite die huis.

      Onnodig om te sê, maar Bowlby beklemtoon dit: Wanneer dinge tussen intieme maats vlot verloop, is albei gelukkig en put elkeen genot uit die verhouding. Konflik het die teenoorgestelde uitwerking. Wanneer gehegtheid skeefloop, lei dit tot angstigheid en ongelukkigheid, veral waar een die ander een verwerp. Om nie te praat van fisieke of verbale geweld nie.

      Daar is bevind kinders wat grootword in ’n ongelukkige, disfunksionele huis, sal makliker buite-egtelike kinders hê, tienerma’s word, ongelukkig getroud wees en skei. Een studie het getoon swanger vroue wat voor 11 jaar van een of albei ouers geskei was, het veral huweliks- en sielkundige probleme gehad ná die baba se geboorte. Hulle het ook gesukkel met die baba se voeding en slaappatrone.

      Harris stem saam met gehegtheidsteorie, maar sy glo nie dit duur voort tot in volwasse verhoudings nie, ook nie adolessente-verhoudings nie.

      “Ja, die kind het geleer om sekere dinge van sy ma te verwag, maar hy sou dom wees om die verwagtinge te veralgemeen tot nuwe mense wat hy in die toekoms ontmoet.”

      Vir haar is Bowlby se idee van die kind-ma-model net geldig vir die kind en ma. Dit beteken nie die kind se verhouding met sy pa, broers en susters, oppasser of maats gaan dieselfde patroon volg nie. Die ma-model voorspel nie hoe ander mense teenoor die kind gaan optree nie. Die kind neem nie sy verhouding met sy ma saam na sy verhouding met sy maats nie.

      Gehegtheid aan maats kan inderdaad instaan vir swak gehegtheid aan die ma.

      Kinders met gehegtheidsprobleme het dalk professionele hulp nodig, maar kenners waarsku ook teen oordiagnosering en lekeraad op die internet. Moenie gehegtheidsprobleme sien waar daar nie gehegtheidsprobleme is nie. Jy kan nie jou huidige probleme toeskryf aan ’n slegte verhouding met jou ma toe jy klein was nie. Daar is immers ook ander invloede as gehegtheid op ’n kind se ontwikkeling. Buitendien is die kans goed dat die kind wel ’n geleentheid sal kry om geheg te raak aan ’n ander volwassene as die ma fisiek of andersins nie beskikbaar was nie.

      Kenners het ook nog СКАЧАТЬ