Kinders wat moor. André le Roux

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ twee verskillende ouerskapstyle van werklike mens-ma’s verteenwoordig.

      Die apies het ook ’n draadma gekies wat effens warmer was as kamertemperatuur teenoor ma’s onder kamertemperatuur. Hitte is immers nodig om lewe aan die gang te hou.

      Later het Harlow die apies vir jare in isolasie gehou, wat eties nie vandag toegelaat sou word nie, synde doelbewuste moederlike ontneming (maternal deprivation). Die apies het, soos verwag kon word, baie “vreemd” en selfs versteurd anderkant uitgekom. Wanneer hulle uit isolasie gehaal is, het hulle emosionele skok getoon. Een apie het ná 3 maande in isolasie geweier om te eet en is ’n paar dae later dood. Hy het uit ’n “put van wanhoop” gekom en was in menslike terme depressief.

      Dit het duidelik geblyk: ’n Apie kan van melk alleen nie lewe nie. ’n Ma se geborgenheid is selfs belangriker. Harlow het afgelei dit was nie op sigself die kosvoorsiening deur die ma wat die band versterk het nie, maar die lyflike kontak wat daarmee saamgaan. “Contact comfort,” het hy dit genoem. Wanneer die materiaal-ma ook kos voorsien het, was die binding des te sterker.

      Dit het bekend geword as gehegtheidsteorie (attachment theory).

      Harlow het gehegtheid eenvoudig “liefde” genoem, want wat hy in werklikheid by sy apies getoets het, was die behoefte aan moederliefde, iets wat sy tydgenote geglo het nie wetenskaplik bestudeer kan word nie.

      Darem te sentimenteel, sien?

      2. Gehegtheid en die afwesige ma

      If a community values its children

      it must cherish their parents.

      – John Bowlby

      Vir die kind begin dit by daardie gehegtheid of liefde. Dis as ’t ware die eerste linie van verdediging teen latere ongelukkigheid, probleme en geweld.

      Of moord.

      Die befaamde Britse kindersielkundige en psigoanalis John Bowlby se ma het hom net een uur per dag gesien omdat sy geglo het kinders word bederf deur te veel aandag en liefde. In die 1950’s is ouers aangeraai om nie ’n kind te veel op te tel nie en hom maar te laat huil. Fisieke kontak met babas is nadelig vir hul ontwikkeling.

      Reeds in 1928 het die Amerikaanse sielkundige John B. Watson, destyds ’n gesaghebbende kenner op die gebied van kindersorg, gesê ouers moet kinders soos klein grootmense behandel. Moenie te veel drukkies en soentjies gee nie, het hy in sy hoogs gewilde Psychological Care of Infant and Child geskryf. Moet nooit dat hulle op jou skoot sit nie. As jy moet, soen hulle een keer op die voorkop wanneer hulle kom nagsê. Skud hand met hulle die volgende oggend.

      As jy ’n huilende kind troos, gaan jy net sy huilgedrag versterk.

      Watson was ’n “hoogs geëerde profeet in sy eie land”.

      Hy’t geglo liefde is ’n gekondisioneerde reaksie. Moenie te emosioneel betrokke raak by die kind nie, want, het hy gewaarsku, die kind kan te geheg raak aan sy ma of pa.

      “Sit die kind die meeste van die tyd in die agterplaas. Bou ’n heining om die agterplaas sodat die kind nie iets oorkom nie. Laat hy leer om self struikelblokke te oorkom feitlik van die oomblik van geboorte af. As jou hart te sag is en jy moet die kind dophou, maak vir jou ’n loergaatjie, sodat jy kan sien sonder om gesien te word, of gebruik ’n periskoop.”

      Vele “kinderkenners” het soos Watson gedink. Deborah Blum haal dié kenners se dwalinge deur die jare aan. Soos: Babas kan nie gesigte sien nie (1942). Babas is onbewus van feitlik enigiets rondom hulle (1948). Pasgebore babas is net ’n versameling reflekse (1952). Babas sien nie kleur voor 3 jaar nie (1964). Babas is basies breinloos (1964).

      Watson het selfs ernstig gewonder of kinders “individuele huise” moes hê, selfs of kinders hul ouers moes ken. Daar is ongetwyfeld baie meer wetenskaplike maniere om kinders groot te maak, wat waarskynlik beter en gelukkiger kinders sal beteken, het hy gereken.

      “Want vroue het vandag (1920’s) nie genoeg om te doen nie. Hulle het las van te veel tyd, en hulle gebruik daardie tyd om hul kinders se geluk te ondermyn.”

      En wat is ’n gelukkige kind?

      “Dis een wat nooit huil nie tensy hy inderdaad met ’n speld gesteek word, wat eet wat voor hom neergesit word en wat slaap en rus wanneer hy in die bed gesit word om te slaap en rus.”

      Watson se eie twee kinders is deur hul ma en oppassers grootgemaak.

      Die goeie dr. Watson en Klein Albert

      Die goeie dr. Watson was ook verantwoordelik vir die Little Albert-eksperiment in 1920, waarin hy klassieke kondisionering by mense wou toets deur die 11 maande oue Albert bang te maak vir iets waarvoor die seuntjie normaalweg nie bang sou wees nie. Sagte, wollerige diertjies soos ’n witrot of hasie.

      Nie ’n mooi eksperiment nie (op YouTube) … Watson wou ’n fobie skep in ’n emosioneel heeltemal stabiele kind. Hy’t nes Pavlov met sy gekondisioneerde honde te werk gegaan.

      Klein Albert was nie bang vir witrotte nie. Hy’s toegelaat om doodgelukkig met die rot te speel, maar dan, elke keer wanneer hy aan die rot raak, maak Watson ’n groot geraas met ’n hamer teen ’n staalpyp agter Albert se rug.

      Natuurlik skrik Albert.

      Hy begin huil en raak bang elke keer as hy die geraas hoor. Ná ’n paar keer word hy die rot gewys sonder die harde geluid. Albert probeer steeds huilend wegkom as hy die rot sien – ’n gekondisioneerde reaksie op wat aanvanklik ’n neutrale stimulus was. Hy het ook begin huil wanneer hy ’n hasie, ’n hond en ’n pelsjas sien.

      Klein Albert het waarskynlik vir die res van sy lewe ’n fobie vir sagte, wollerige diere – en pelsjasse – gehad, want Watson het nie sy gekondisioneerde vrees weggeneem nie (dekondisionering), deur hom byvoorbeeld gewoond te maak aan die rot en tussen ander kinders te plaas wat nie bang is vir rotte nie. Miskien het Albert wel later in sy lewe self besef hy hoef nie bang te wees vir wollerige goed nie, ons weet nie.

      Judith Rich Harris, teoretikus en sielkunde-navorser, het die eksperiment uitmekaar getrek. Navorsers wat teruggegaan het na Watson se oorspronklike eksperiment, sê sy resultate was oordrewe. Klein Albert was ’n duimsuier. Om enigsins reaksie uit hom te kry, moes die navorser sy duim uit sy mond hou.

      Wanneer hulle hom in verskillende vertrekke getoets het, het hy min reaksie op die diere getoon. Hulle het alles moontlik gedoen om hom bang te maak, maar wanneer hy nie vir die rot geskrik het nie, het hulle die diertjie op sy arm of bors gesit.

      Albert se reaksie was ambivalent. Ander navorsers kon ook nie ’n vreesreaksie uit ander kinders kry toe hulle die eksperiment herhaal het nie.

      Maar wat het Watson nou eintlik bewys?

      Wel, hy wou bewys dat ouers hul kinders se gedrag en ontwikkeling kan vorm bloot deur assosiasies tussen stimulus en reaksie te beheer. Daarom is die kind se optrede die ouers se verantwoordelikheid, want hulle bepaal die omgewing waarin die kind ontwikkel.

      Kinders se gedrag is dus die ouers se toedoen.

      Watson se ma was hipergodsdienstig en sy pa ’n alkoholis met ’n “wilde streep” en heelparty minnaresse. Hy’t weggeloop toe Watson 13 was. Klein Johnny Watson het sy pa se wilde streep gehad en het nie goed gevaar op skool nie. Hy is twee keer op hoërskool gearresteer СКАЧАТЬ