Kinders wat moor. André le Roux

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ hof opgedaag met ’n kaalgeskeerde kop. (Wat het hy gedink? Tydens uitspraak in die hof was sy hare borselkop, sy baard net effens langer. Aan joernaliste het hy gesê hy het sy hare afgeskeer om water te bespaar, te midde van ’n droogte in die Wes-Kaap en elders. Sy baard het hy vroeër afgeskeer, ’n skoongesig jong man.)

      Dis nie in die hof opgehaal nie, maar volgens ’n forensiese verslag het hy die aand voor die moorde op ’n selfoon gesoek na besonderhede oor die Amerikaanse moordenaar Christopher Porco, skaars 21, asook hoe lank dit neem vir iemand om dood te bloei. Porco het sy ouers in 2004 in Delmar, New York, met ’n byl aangeval. Sy pa is dood, maar sy ma, erg vermink, het dit oorleef. Nadat Porco vir 50 jaar tronk toe gestuur is, het sy ma steeds in sy onskuld geglo.

      Teen einde Mei 2018 het die regter Henri se verweer volledig verwerp en hom skuldig bevind op al die aanklagte teen hom – die moord op sy ouers en broer, poging tot moord op sy suster en regsverydeling. Henri het sy vonnis oënskynlik emosieloos aangehoor.

      Die regter het hom as ’n “buitengewoon onindrukwekkende” getuie bestempel, met ’n vreemde gebrek aan empatie vir sy slagoffers. Hy het sy weergawe van gebeure aangepas soos die hofsaak gevorder het.

      Minder as ’n maand later is Henri 3 keer lewenslank tronk toe gestuur.

      “Ek is onskuldig. Ek hoop dat julle dit ook só sal sien,” het hy ná die vonnis aan sy twee ooms gesê.

      Hy was nou 23.

      4. Moord begin by die huis

      Tussen 1977 en 1986 is meer as 300 ouers elke jaar, wêreldwyd, deur hul eie kinders vermoor. Dis op 65 dae na feitlik een moord per dag. Dis boonop ou statistieke.

      Jonger, plaaslike syfers skets eweneens ’n droewige prentjie. Suid-Afrika se moordsyfer is om mee te begin 5 keer hoër as die wêreldgemiddelde. Jaarliks word 33 mense per 100 000 vermoor, sowat 50 mense per dag. Volgens Crime Stats (www.crimestatssa.com) was daar 17 805 moorde in 2015 en 18 673 in 2016. En dit neem toe. In die boekjaar 2017–’18 was die syfer 56 per dag, die meeste per jaar in die afgelope 10 jaar.

      In een maand, net in Mei 2019, was daar sowat 331 moorde, meer as 10 mense daagliks. En dít net in die Wes-Kaap, volgens die Wes-Kaapse departement van gesondheid (nie amptelik volgens die SAPD nie).

      Die maand daarna het bendemoorde skerp toegeneem.

      “Dis amper soos ’n oorlogsone, terwyl daar geen oorlog in Suid-Afrika is nie,” het die minister van polisie gesê.

      Die BBC het inderdaad gevra of Suid-Afrika se moordsyfer met ’n oorlogsone vergelyk kan word. Die antwoord was nee, maar in sekere gebiede wel, soos in Philippi-Oos in die Wes-Kaap, Madeira in die Oos-Kaap, en Pietermaritzburg.

      Volgens die 2018–’19-syfers het die 33 per 100 000 mense vermoor, toegeneem tot 36,4 per 100 000. Dis ’n toename van 3,4% – van 20 336 tot 21 022 slagoffers. Poging tot moord het ook gestyg van 18 233 tot 18 980 en aanranding met die opset om ernstig te beseer van 167 352 tot 170 979.

      ’n Unisa-navorser het bevind party misdadigers voer tot 107 misdade uit voordat hulle aangekeer word.

      Die Suid-Afrikaanse Instituut vir Rasseverhoudinge (SAIRV) het daarop gewys dat meer as ’n halfmiljoen mense sedert die einde van apartheid vermoor is, byna ’n miljoen verkrag.

      Die SAIRV het die misdaad vergelyk met ’n lae-intensiteit-burgeroorlog wat plek-plek vergelyk kan word met die oorloggeteisterde Sirië. Dis ook wat die BBC in die vorige jaar (2017–’18) bevind het.

      As deel van die eerste Wêreldkinderstudie in 2015 is bevind kinders in die Wes-Kaap voel onveiliger in hul woonbuurte as kinders in Israel en Ethiopië. Volgens die Global Peace Index was Suid-Afrika in 2019 die 37ste onveiligste land ter wêreld – uit 163 lande – onder meer weens toegang tot wapens en “politieke angs”.

      Terug in 2015 was kinders jonger as 17 verantwoordelik vir 800 misdade in die land. Net in Gauteng het kinders tussen 10 en 17 jaar 49 moorde gepleeg. In 2018–’19 was dit veel meer – 736 moorde uit die 21 022 is deur kinders gepleeg.

      Volgens Statistieke Suid-Afrika (2013) word ’n kwart van alle moorde in die land deur ’n familielid of gesinslid gepleeg.

      Moord begin by die huis.

      1. My ma is van draad gemaak

      If monkeys have taught us anything,

      it’s that you’ve got to learn how to love

      before you learn how to live.

      – Harry Harlow

      Êrens loop dinge skeef in die moordkind se lewe. Maar êrens moes dit, vanselfsprekend, begin het.

      By die ma?

      Sigmund Freud het geglo ’n kind klou aan sy ma of versorger as bron van kos. “Cupboard love,” het hy dit genoem. Maar die sielkundige Harry Harlow het hom en sy eie tydgenote verkeerd bewys.

      Hy het piepklein uil-apies (macaque monkeys) van hul ma’s weggevat en in hokke gesit saam met surrogaatma’s, gemaak van draad. Klinies, koud en hard. Party draadma’s het ’n bottel melk vasgehou en ander was oorgetrek met sagte handdoekstof, maar sonder die bottel melk. ’n Gloeilampie agter die materiaal-ma het hitte uitgestraal.

      Watter “ma” sou die baba-apies verkies?

      Natuurlik die materiaal-ma. Harlow het dié ma beskryf as: “Sag, warm, teer, ’n ma met oneindige geduld, ’n ma wat 24 uur per dag beskikbaar was, ’n ma wat nooit geraas het nie.”

      Sy was soos ’n trooskombersie, al kon die apies nie by haar kos kry nie. Die harde ma met die bottel is net vinnig opgesoek om gou te drink. Ook wanneer die apies skrikgemaak is, het hulle beskerming gesoek by die sagte ma. Trouens, al die draadma’s het herkenbare gesigte gehad en elke apie het gewoond geraak aan ’n spesifieke ma, wat hy bo al die ander sagte draadma’s verkies het.

      Apies wat net ’n draadma sonder materiaal gehad het se spysvertering het gelol en hulle het gereeld diarree gehad. Hulle was gestres. Maar Harlow het agtergekom ’n sagte draadma is ook nie ’n plaasvervanger vir ’n regte ma nie. Al die apies wat van hul ma’s weggeneem is, was in die moeilikheid.

      Daar was nie interaksie nie. Die apies het hul draadma’s vasgehou en drukkies gegee, maar niks terugontvang nie.

      Nét ’n ma was ook nie goed genoeg nie. Die apies wat met ’n ma, maar sonder maats grootgeword het, het tekens van angs en aggressie getoon. Want alle sosiale diere wil speel. Vir Harlow is speel met maats ’n “prototipe” vir latere volwasse interaksie.

      Hy het ’n ma (biologies, nie ’n draadma nie) en haar kleintjie vir 6 maande van ander apies geskei. Die baba was dus net op sy ma aangewese, sonder maats. Hulle het obsessief geraak en skaam. Selfs toe hulle later tussen maats teruggesit is, wou hulle nie speel nie. Hulle het aggressief gereageer.

      Die neurowetenskaplike en primatoloog, en streskenner, Robert Sapolsky haal ’n psigiater aan wat sê die teenoorgestelde van speel, is nie werk nie. Dis depressie.

      Harlow het die twee soorte draadma’s nie net as laboratoriumskeppings СКАЧАТЬ