Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego. Отсутствует

Чтение книги онлайн.

      Dwa mechanizmy mogą hamować wykorzystanie węglowodanów w czasie zwiększonego wykorzystania kwasów tłuszczowych, a mianowicie:

      1. Wzrostowi wykorzystania FFA towarzyszy akumulacja acetylo-CoA w mitochondriach, a także wzrost wytwarzania cytrynianu. Acetylo-CoA hamuje aktywność kompleksu dehydrogenazy bursztynianowej, co zmniejsza utlenianie pirogronianu. Natomiast cytrynian przechodzi do cytoplazmy, gdzie zmniejsza aktywność enzymu fosfofruktokinazy. Hamowanie aktywności tego enzymu hamuje proces glikolizy i wykorzystanie glukozy.

      2. W czasie wysiłku zmniejsza się stężenie malonylo-CoA w mięśniach. Związek ten hamuje transport FFA do mitochondriów. Zmniejszenie stężenia malonylo-CoA odblokowuje zatem ten proces.

      Należy jednak pamiętać o starej zasadzie, że „tłuszcze spalają się w ogniu węglowodanów”, ponieważ do ich spalania niezbędny jest szczawiooctan tworzony z pirogronianu. Innymi słowy, tłuszcz nie może być wyłącznym źródłem energii w pracującym mięśniu.

      1.4.3.3. Lipoproteiny osocza

      Na zwróconej do światła naczynia powierzchni śródbłonka znajduje się enzym o nazwie lipaza lipoproteinowa. Enzym ten hydrolizuje triacyloglicerole krążące w osoczu we frakcji chylomikronów i lipoprotein o bardzo małej gęstości (VLDL). Kwasy tłuszczowe uwalniane z tych lipidów są wykorzystywane głównie w miejscu uwolnienia. Część z nich przechodzi do krwi. Szacuje się, że wolne kwasy tłuszczowe z tego źródła stanowią jedynie niewielki odsetek kwasów tłuszczowych zużytych przez kurczące się mięśnie.

      1.4.3.4. Ciała ketonowe

      Mięsień szkieletowy posiada również zdolność do utleniania ciał ketonowych (acetooctanu i kwasu beta-hydroksymasłowego). Jedynym miejscem wytwarzania tych związków jest wątroba, skąd przechodzą one do krwi. Wytwarzanie ciał ketonowych w czasie wysiłku zwiększa hormon glukagon, jednak ilość energii pozyskiwanej z tego źródła jest znikoma. W czasie długotrwałego wysiłku, a także w okresie odnowy wzrasta stężenie ciał ketonowych we krwi. Mówimy wtedy o powysiłkowej ketozie.

      1.4.3.5. Aminokwasy

      Mięśnie szkieletowe metabolizują jedynie 6 aminokwasów (na 20 aminokwasów obecnych w białkach), a mianowicie: leucynę, izoleucynę, walinę (są to aminokwasy o rozgałęzionym łańcuchu), glutaminian, asparaginian i asparaginę. Podkreślić należy, że jedynie leucyna i, w mniejszym stopniu, izoleucyna są utleniane w mięśniach, służąc bezpośrednio do syntezy ATP. Pozostałe wymienione aminokwasy służą jako „dawcy” grupy aminowej, która jest przenoszona na kwas glutaminowy i kwas pirogronowy z utworzeniem, odpowiednio, glutaminy i alaniny. Ich szkielet węglowy jest używany do syntezy związków pośrednich cyklu Krebsa i glutaminy. W tabeli 1.7 przedstawiono zbiorcze dane o wpływie wysiłku na zachowanie się stężenia alaniny, glutaminy, aminokwasów o rozgałęzionym łańcuchu i amoniaku we krwi oraz mięśniach u człowieka.

      Tabela 1.7.

      Wpływ jednorazowego wysiłku na zachowanie się stężenia niektórych aminokwasów oraz amoniaku w mięśniach i we krwi. Kierunek strzałki oznacza wzrost lub spadek, grubość strzałki oznacza natężenie zmiany

      * Do 30 min.

      ** Powyżej 60 min

      Trening wytrzymałościowy zwiększa utlenianie leucyny. Nie jest to jednak specyficzny wpływ treningu, lecz następstwo wzrostu zdolności mięśni do przemian tlenowych.

      1.4.4. Białka

      Ilość białka w ustroju mężczyzny o masie ciała 70 kg wynosi 6 kg, a jego wartość kaloryczna to 24 000 kcal. W ustroju nie ma białek zapasowych. Wszystkie białka pełnią funkcje czynnościowe lub strukturalne i nie mogą być zużywane w znaczących ilościach bez upośledzenia struktury oraz funkcji komórek i tkanek. Dotychczasowe badania na temat wpływu wysiłku na metabolizm białek i aminokwasów są wciąż niepełne, a uzyskane wyniki nierzadko sprzeczne. Przyczyną tego stanu są trudności metodyczne badania tego zagadnienia, a także stosowanie różnych modeli doświadczalnych, zwłaszcza różnych diet. Uwzględnić należy również fakt, że „obrót” białek jest wolny, a więc musi upłynąć pewien okres, by można było СКАЧАТЬ