Надбярэзінцы. Фларыян Чарнышэвіч

Чтение книги онлайн.

      – А што ж ты такі падступны, Юзік! – закрычаў Косцік. – Ды я ж таксама хацеў, Казіка прасіў! Навошта ты так? Мяне, проша вяльможнага ойца, у смалярскую школу не ўзялі, каб рускія не заўважылі, што чужы хлопец увесь час некуды ходзіць, не даведаліся, што ёсць польская школа, і не данеслі ўрадніку. Я з татам хадзіў прасіць, але не прынялі. Таму вучуся ў расійскай, але ля рускіх абразоў не малюся і да цэркві не хаджу. Кажу шчыра, як на споведзі! Нават іншым польскім хлопцам наказваю сваіх мовы і веры трымацца і ад мужыцкіх нападак бараню. Можа, вяльможны ойча думае, што я маню, дык я сведку прывяду – Балашэвічавага Сташка, які разам са мною ў ванчанскай школе вучыўся і ўжо экзамент здаў. Ён усю чыстую праўду раскажа: і колькі разоў я з мужыкамі за сваіх хлопцаў біўся, і як у царскае свята падгаварыў іх да цэркві не хадзіць, і як мы ўзбунтаваліся і не пайшлі, і як настаўнік потым з помсты прымусіў нас ваяваць з рускімі.

      – Ваяваць з рускімі?

      – Так. Спачатку гэта нібыта ў снежкі было, але рускіх было шмат, а мы ад кацапаў уцякаць не хацелі і паддавацца ім таксама. Тады многім з нашых кроў з носа пусцілі.

      – Вас пабілі да крыві?!

      – Да крыві, проша ойца. Я Сташка паклічу, ён вам усё раскажа. Вунь ён, пад клёнам стаіць.

      – Не трэба, я табе веру, – семінарыст дастаў гадзіннік, спраўдзіў час, зірнуў на чаргу і папрасіў: – Раскажы сам, хлопча.

      За чвэрць гадзіны Косцік апавёў пра свой бунт супраць паходу ў царкву і тое, што было потым, калі ён, забраўшыся на кучу саломы ў стадоле, збіў раз’ятраную хеўру ботам.

      – Хват ты сапраўдны! – пахваліў яго семінарыст і пацалаваў у лоб. – І будзеш служыць найважнейшую службу ў шэсці – панясеш балдахін над канонікам.

      – Я? Балдахін? – не паверыў сваім вушам Косцік.

      – Так, хлопча. Вось, – семінарыст уручыў яму картачку, – аб адзінаццатай падыдзеш да бакавых дзвярэй у закрыстыю і атрымаеш белыя пальчаткі і комжу з чырвонай накідкай.

      – А мне, ойча вяльможны, будзе харугва? – спытаў Юзік.

      – Табе? Не, ты пойдзеш арганныя мяхі надзімаць.

      – Я – мяхі?! Ойчычак вяльможны, чаму, за што?! – залямантаваў Юзік.

      – Маўчы, паклёпнік, не тое зняслаўлю цябе перад усімі. Пайшоў куды кажу!

      Косцік двума крокамі падскочыў да Стаха:

      – Сташку! Я балдахін над канонікам панясу!

      – Ты?! Балдахін?!

      – Балдахін, Бог мне сведка. А Юзік ведаеш што? Мех арганны будзе надзімаць, а не харугву яму!

      Стах зарагатаў.

      – Не смейся, а то семінарыст убачыць і падумае, што ты з яго.

      – Ды як жа ты яго ўпрасіў? Пра што вы размаўлялі?

      – Юзік не хацеў, каб я нёс харугву, і абылгаў мяне: маўляў, і няўдалы я страшна, і тата за ручку мяне да споведзі водзіць, і што я па-польску не хачу вучыцца, а хачу па-расійску.

      – Вось жа манюка!

      – Хадзем да Хмары, дарогаю падрабязна раскажу.

      Яны пайшлі, СКАЧАТЬ