Чужая бацькаўшчына. Вячаслаў Адамчык

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ насiлках выносiлi нябожчыкаў – бежанцы пухлi i памiралi ад голаду.

      Перад самаю гранiцаю, ужо ў Мiнску, вынеслi з поезда Iмполевага бацьку – ён захварэў на гiшпанку, у яго была гарачка.

      Ужо адсюль, з Польшчы, мацi падавала на розыск. З-за гранiцы ў Дубатоўкi прыходзiла папера, што весцяў пра бацьку няма. Але ёй не верылася. Завязаўшы ў белую, выцвiлую хустку паўкапы яец, яна хадзiла за блiзкi свет у нейкую вёску да варажбiткi, i колькi тая нi варажыла – каля чырвонага караля заўсёды стаяла чорная карта – смерць.

      Бацька так i не знайшоўся.

      Мацi, выплакаўшы сваё гора, асталася з iмi двума.

      Але адною бяда не ходзiць: старэйшы бацькаў брат не аддаваў зямлю – ён з бацькам быў не аднае мацеры. Толькi пасталеўшы, Iмполь разабраўся, што да чаго. Iмполеў дзед быў прымак – прыйшоў ён у Дубатоўкi на чужое. Кiнуўшы пры грудзях дзiця, без пары памерла першая дзедава жонка – жанiўся ён другi раз, браў таксама ўдаву. Ад яе i быў Iмполеў бацька. Права на спадчыну ён не меў.

      Мацi, выбiўшыся са здароўя, усё ж адсудзiла два гектары нiшчымнага пяску.

      Але хiба з iх пражывеш? I мацi хадзiла прызарабляць – летам жала ў асаднiка-ўдаўца, што мо знарок наймаў збедаваную па мужчыну маладзiцу, восенню бегала ў сушню, што была пры тартаку ў мястэчку, лупiць машынкаю яблыкi i выкручваць з iх костачкi. З сушнi варочалася, прыносячы карове поўную радзюжку гэтых лупiн, карычневых костачак i гнiлых, мяккiх, як порхаўкi, яблыкаў з драбнюткiмi бародаўкамi сiвое плеснi.

      Аднае ночы, перад усiмi святымi, ужо маразы бралiся, яе нехта пераняў каля рэчкi на балотцы, выскачыўшы з сiняватай ад месяца смугi, з-за голых вербаў. Абамлеўшы ад страху, яна кiнулася на другi бок, на гразкае, што блiскала iнеем, балота, уляцела ў крынiчныя лёхi – выкупаўшыся па пахi, ледзьве выбралася адтуль.

      Вярнулася дахаты, калоцячыся ад холаду i страху. Расказвала i плакала.

      Да мацеры прыкiнулася нейкая абложная хвароба. I яна ўжо не ачуняла. Губы ў яе пасiнелi, яна звяла i была лёгкаю, як дзiця, калi Iмполь памагаў ёй легчы вышэй на падушку. На трэцiм тыднi, неяк у нядзелю, калi ёй трохi адпусцiла, яна папрасiла прынесцi пад голаў сена; покуль Iмполь вярнуўся з гумна – мацi ўжо нерухома ляжала, гледзячы недзе ў столь; на жаўтлявай шчацэ стыла, выкацiўшыся, сляза. Iмполь, схаладзеўшы ад страху, пачаў тузаць мацi, а потым нема заенчыў, але яна ўжо не чула…

      Яны асталiся ўдвух – Iмполю iшоў трынаццаты, Платону – васемнаццаты год. Платон ужо хадзiў на работу – грузiў на чыгуначнай станцыi папяроўку – караткаватыя, на паўтара метра, яловыя круглякi. Ён уружыўся пiць i разбэсцiўся саўсiм. Прыходзiў дадому п’яны i соваўся да Iмполя бiцца. Iмполь перабыў зiму дома, а вясною перад Юр’ем да iх прыехаў багатыр Радзюк, што купiў у Вясёлым Двары, ужо растрэсеным панскiм маёнтку, дваццаць гектараў зямлi, згоджваць Iмполя ў пастухi.

      «Што тут будзеш вошай кармiць, – сказаў Платон, якi збiраўся жанiцца i хацеў выправiць з хаты меншага брата. – Iдзi, людзi хоць абмыюць ды адзенуць».

      Iмполь, не хочучы, згадзiўся. Пасвiў пяцёра чужых кароў, а прыгнаўшы на полудзень – бегаў iрваць свiнням СКАЧАТЬ